نماز جماعت
سؤال 1: براي شركت در نماز جماعت اهل سنت بايد به وظائف نماز فرادا عمل كرد يا احكام جماعت؟
جواب: نظر مراجع در اين خصوص متفاوت است. برخي مي فرمايند اقتداء به آنها صحيح است و برخي مي فرمايند در غير مورد تقيه با آنها نماز بخوانيد و بعد هم نماز خود را اعاده كنيد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1،ص278, س481)
سؤال 2: آيا در مكه و مدينه مي توان در هتل نماز جماعت برگزار كرد؟
جواب: بهتر است براي حفظ وحدت و درك ثواب نماز در مسجد الاحرام و مسجد النبي از اقامه نماز جماعت رسمي در هتل خودداري شود. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص840, استفتائات مقام معظم رهبري)
سؤال 3: آيا پشت سر كسي كه براي امام جماعت شدن مبلغي را مي گيرد و از امكانات بيت المال استفاده مي كند، نماز خواندن صحيح است؟
جواب: موارد مختلف است استفاده از امكانات بيت المال اگر به صورت مشروع باشد مضر به عدالت نيست، و معمولاً پول را براي مخارج اياب و ذهاب به مسجد و امثال آن مي دهند نه به خاطر خواندن نماز، كه در اين صورت گرفتن پول اشكالي ندارد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص835, استفتائات مقام معظم رهبري)
سؤال 4: كسي كه سوار بر ويلچر است بايد در نماز جماعت از آن پياده شود؟
جواب: اگر بتواند بر روي زمين سجده را با شرايط كاملتر انجام دهد و پياده شدن مشقت نداشته باشد لازم است پياده شود. (ر.ک جامع المسائل آيت الله فاضل لنکراني، ج1, ص115, س401)
سؤال 5: آيا عبور اشخاص از مقابل نمازگزار موجب بطلان نماز جماعت مي شود؟
جواب: عبور افراد از مقابل نمازگزار موجب بطلان نماز جماعت نمي شود. (تحرير الوسيله, ج1, ص245, م6)
سؤال 6: زماني كه امام جماعت مشغول خواندن نماز است چگونه مي شود به نماز جماعت اتصال پيدا كرد؟
جواب: در حال قرائت ركعت اول و دوم و در حال ركوع امام در تمام ركعات مي توان با گفتن تكبيرة الاحرام اقتدا نمود و نيازي به خواندن حمد و سوره نيست. اما در ركعت سوم و چهارم اگر در زماني كه امام تسبيحات اربعه را مي خواند اقتدا شود لازم است خود شخص حمد و سوره را آهسته بخواند و اگر امام به ركوع رفت مي تواند به قرائت حمد تنها اكتفا نمايد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1427 و1442)
سؤال 7: آيا ديواري كه يك متر ارتفاع دارد و از شانه به بالاي امام ديده مي شود در نماز جماعت مانع محسوب مي شود؟
جواب: اگر ديوار بين امام جماعت و مردها باشد مانع محسوب مي گردد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1433)
سؤال 8: آيا فرد نابينا مي تواند امام جماعت گردد يا خير؟
جواب: نابينا بودن مانع از امامت جماعت نيست. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، ص819, م1453)
سؤال 9: اگر امام جماعت بعد از نماز پي به عدم طهارت خود ببرد آيا لازم است به مأمومين اطلاع دهد تا آنها نماز خود را اعاده نمايند؟
جواب: لازم نيست به مأمومين اطلاع دهد و نماز آنها صحيح و نياز به اعاده ندارد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س544)
سؤال 10: آيا نماز افرادي كه در صف اول نماز جماعت ايستاده اند اما به اندازه سه يا چهار نفر فاصله افتاده است صحيح است يا خير؟
جواب: اتصال در صف اول جماعت از سمت راست و چپ حاصل مي گردد(غير از اشخاصي كه پشت سر امام ايستاده اند) بنابراين اگر فاصله فرد با ديگر افراد بيش از حد مجاز است اتصال او قطع و جماعت او باطل مي شود. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1433 و1434)
سؤال 11: اگر شخص غير بالغي در صف اول نماز جماعت باشد آيا نماز فرد بالغ صحيح است يا باطل؟
جواب: اگر فاصله بين دو نمازگزار كه نمازشان صحيح است بيش از حد مجاز نشود وجود غير بالغ و كسي كه نمازش صحيح نيست مضربه صحت جماعت نيست. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1417)
سؤال 12: آيا خواندن تشهد در حالت تجافي براي نمازگزاري كه در نماز جماعت شركت مي كند واجب است؟
جواب: خواندن ذكر تشهد در اين خصوص مستحب است. (ر.ک توضيح المسائل آيت الله بهجت، م1159 )
سؤال 13: آيا تبديل كردن نماز جماعت به فرادا در حين آن مجاز است يا خير؟
جواب: بعضي از علما مي فرمايند در بين نماز جماعت تا ناچار نشويد قصد فرادا ننمائيدولي بعضي ديگر جايز مي دانند. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1423)
سؤال 14: آيا اقامه نماز براي مرتبه دوم يا بيشتر جايز است؟
جواب: امام جماعت مي تواند نماز خود را در مرتبه دوم براي مأمومين، غير از مأمومين سابق اعاده نمايد. و مأموم هم در صورتي كه نماز خود را فرادا خوانده باشد مي تواند مرتبه دوم در جماعت شركت نمايد و همان نماز را اعاده نمايد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1403 و1404)
سؤال 15: اگر انسان سهواً قبل از امام جماعت از ركوع و سجده بلند شود چه حكمي دارد؟ در صورت عمد چه طور؟
جواب: اگر سهواً اين كار را انجام دهد دوباره بايد به امام جماعت ملحق شود ولي اگر عمداً به نيت خروج از جماعت باشد ديگر نمي تواند برگردد و به جماعت ملحق شود و نماز حالت فرادا به خود مي گيرد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1471 و1472)
سؤال 16: هنگامي كه انسان در صف نماز جماعت متوجه شود كه اتصال قطع شده است آيا بايد نيت فرادا نمايد يا بايد نماز را مجدداً بخواند؟
جواب: زماني كه يكي از شرايط نماز جماعت از بين برود نماز از جماعت به فرادا تبديل مي شود و انسان بايد وظيفه خود را مثل اينكه نماز فرادا مي خواند انجام دهد و نيازي به نيت مجدد براي نماز فرادا نيست. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1434 و1437)
سؤال 17: اگر در نماز جماعت متوجه شويم كه آن امام جماعتي كه به او اقتدا كرده ايم؛ آن نيست نماز ما چه حكمي پيدا مي كند؟(مقلد حضرت آيت الله فاضل لنكراني)
جواب: اگر امام جماعت فعلي واجد شرايط نباشد و مأموم قرائت نماز را ترك كرده باشد يا كاري كه مخالف با نماز فرادا است انجام داده نماز باطل است و اگر در بين نماز متوجه شود و كاري كه منافي نماز فرادا باشد انجام نداده باشد نماز را به صورت فرادا تمام نمايد و اما اگر امام جماعت عادل باشد و قصد اقتدا به امام حاضر داشته لكن خيال كرده زيد است و اشتباه در تطبيق كرده است نماز صحيح است. (ر.ک عروه الوثقي با حاشيه آيه الله فاضل لنکراني, ج1, ص 569, م1953)
سؤال 18: اگر مأموم در دو سجده متوالي سهواً زودتر از امام سر از سجده بردارد آيا مجاز است مجدداً به سجده برود؟
جواب: بلي مانع ندارد، و تبعيت از امام جماعت، سجده اضافي محسوب نمي شود البته لازم است مأموم دقت لازم را براي تبعيت از امام جماعت انجام دهد و بي جهت قبل از امام از سجده سربرندارد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1472)
سؤال 19: در نماز جماعت، انجام افعال قبل از امام جماعت چه حكمي دارد سلام دادن نماز قبل از امام چطور؟
جواب: تبعيت از امام واجب است و اگر عدم تبعيت به گونه اي باشد كه از حالت جماعت خارج شود جماعت او باطل مي شود البته صرف سلام دادن قبل از امام در نماز جماعت و از نظر بسياري از فقها اشكالي ندارد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1470)
سؤال 20: آيا در نماز جماعت لازم است حمد و سوره را هم بخوانيم؟
جواب: مأموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند، ولي اگر ركعت اول، يا دوم او ركعت سوم يا چهارم امام باشد؛ بايد حمد و سوره را بخواند. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1461)
سؤال 21: اگر نماز را فرادا بخوانم حواسم جمع تر است، آيا جايز است كه جماعت را به همين دليل ترك كنم و نماز را فرادا مي خوانم؟
جواب: شركت در نماز جماعت واجب نيست بلكه مستحب مؤكد است بنابراين اگر بتوانيد در نماز جماعت با توجه بيشتر شركت نماييد كه به ثواب فراوان آن نائل گرديد بهتر است و الاّ خواندن نماز فرادي هم مانعي ندارد ولي با وسوسه خود را از ثواب نماز جماعت محروم نكنيد. .(ر.ک استفتائات جديد امام خميني(ره)، ج1، س476)
سؤال 22: من اعمالم را به خاطر محض خداوند انجام نمي دهم بلكه ريا مي كنم براي مقابله با اين عمل چه كنم؟ آيا براي مقابله با اين عمل مي توانم به نماز جماعت نروم؟
جواب: نوعي از ريا آن است كه شخص عمل را براي ديگران انجام دهد مثلاً اگر كسي او را ببيند نماز مي خواند و چنانچه تنها باشد نماز نمي خواند قطعاً شما به خاطر مردم نماز نمي خوانيد. بلي ممكن است وقتي ديگران شما را در مسجد مي بينيد خوشحال مي شويد. ولي اين مقدار ريا مضرّ به عبادت نيست. شركت در نماز جماعت را به اين جهت ترك نكنيد.(ر.ک استفتائات مقام معظم رهبري, ج1, ص152,س524)
سؤال 23: اگر نتوانيم در نماز جماعت حاضر شويم چه كنيم كه از فضيلت آن دور نباشيم؟
جواب: نماز خود را در اول با رعايت مستحبات آن بخوانيد انشاء الله خداوند ثواب فراوان به شما عطا مي فرمايد. و هر وقت توانستيد سعي كنيد در نماز جماعت شركت فرمائيد.
سؤال 24: در روايات اسلامي ثواب نماز جماعت چگونه ترسيم شده است؟
جواب: در روايتي وارد شده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب 150 نماز را دارد و اگر 2 نفر اقتدار كند هر ركعت از نماز آنان ثواب600 نماز را دارد و هر چه بيشتر شوند، ثواب نمازشان بيشتر مي شود تا به 10 نفر برسند وعده آنان كه از 10 گذشت، اگر تمام آسمان ها كاغذ و درياها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند، نمي توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.@#@ (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1400)
امام جماعت
سؤال 25: شرايط كسي كه امام جماعت مي شود چيست؟
جواب: بايد بالغ، عاقل، شيعه دوازده امامي، عادل، حلال زاده، نماز را بطور صحيح بخواند و اگر مأموم مرد است امام جماعت هم بايد مرد باشد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1453)
سؤال 26: طبق نظر مبارك حضرت آيت الله لنكراني آيا زن مجاز به امامت جماعت مي باشد يا خير؟
جواب: خير ـ بنابر احتياط واجب امام جماعت بايد مرد باشد. (ر.ک توضيح المسائل آيت الله فاضل لنکراني، م1474)
سؤال 27: آيا به امام جماعتي كه مي خواهد نماز شكسته بخواند مي توان براي اداي نماز كامل به او اقتدا كرد و در صورتي كه نمي دانيم وي نيت نماز شكسته كرده تكليف ما چيست؟
جواب: اشكالي ندارد،فقط کراهت دارد، پس از تشهد امام در ركعت دوم نيت فرادا كرده و برخيزد و بقيه نماز خود را بخوانيد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1490) و (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س537)
سؤال 28: اگر شخصي خود را عادل نمي داند ولي مأمومين او را عادل مي دانند مي تواند اقامه جماعت كند؟
جواب: كساني كه او را عادل مي دانند اقتدا كنند و نمازشان صحيح است. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س521)
سؤال 5: آيا دريافت وجه توسط امام جماعت جهت اقامه نماز اشكال دارد يا خير؟
جواب: گرفتن پول بابت نماز خواندن جايز نيست اما اگر براي مقدمات آن از قبيل هزينه رفت و آمد و .... باشد اشكالي ندارد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1, استفتائات مقام معظم رهبري, س579)
سؤال 29: ما شش خواهريم، به جهت نبود نماز جماعت در محل خود آيا مي توانيم يكي امام جماعت شود و ديگران به او اقتدا كنند؟
جواب: بعضي از فقهاء امامت زن را براي خانمها صحيح مي دانند و برخي اجازه نمي فرمايند بنابراين اگر مقلد مرجعي هستيد كه امامت جماعت زن را اجازه مي فرمايند شما مي توانيد به هر يك از خواهراني كه شرايط امامت را داشته باشد(صحت نماز ـ داشتن مسائل لازم ـ عدالت) اقتدا نمائيد. (ر.ک توضيح المسائل دوازده مرجع، ج1، م1453 وص839، س607, فتواي مقام معظم رهبري)
سؤال 30: اگر امام جماعت را عادل ندانيم آيا مي توانيم نماز خود را بطور فرادا بخوانيم؟
جواب: در صورتي كه امام جماعت را عادل نمي دانيد، نمي توانيد اقتدا كنيد و بايد نماز را فرادا بخوانيد. امّا فرادا خواندن نماز در جائي كه جماعت برقرار است اگر موجب تفسيق عملي امام جماعت شود حرام است و به نظر برخي از فقها نماز هم باطل مي شود، مي توانيد نماز فراداي خود را قبل يا بعد از نماز جماعت بخوانيد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س529 و474 و475)
سؤال 31: آيا مي شود در هر مسجدي و به هر امام جماعتي(البته نمي شناسيم) اقتدا كرده و نماز جماعت بخوانيم؟
جواب: البته نماز خواندن در هر مسجدي جايز است ولي در اقتدا به امام جماعت بايد شرايط امام جماعت احراز شود كه از آن جمله عدالت مي باشد، البته اگر مؤمنين قابل اعتماد شما به شخصي بعنوان امام جماعت اقتدا كردند و از اقتداي آنها عدالت امام براي شما محرز شد مي توانيد اقتدا كنيد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س522)
سؤال 32: اگر در مسجدي امام جماعت نباشد يك فرد عادي مي تواند به عنوان امام جماعت بايستد و بقيه به او اقتدا كنند و اگر مأمومين چندان به وضعيت امام جماعت كه آيا عادل است يا غير عادل توجه نداشته باشند حكم نماز امام و مأمومين چيست؟
جواب: امام جماعت بايد داراي شرايطي كه در توضيح المسائل آمده است باشد كه از جمله آن عدالت است و تا عدالت امام جماعت براي مأمومين احراز و مشخص نشود نمي توانند به او اقتدا نمايند. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س521)
سؤال 33: آيا در نيت نماز جماعت بايد نام امام جماعت را به زبان آورد يا اينكه بگوئيم :«نماز مي خوانم به امامت امام حاضر قربة الي الله» كافي است؟
جواب: كافي است و اسم بردن لازم نيست. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س485)
سؤال 34: آيا كسي مي تواند بدون اجازه امام جماعت مسجدي، در آن مسجد اقامه جماعت نمايد و اگر نمي تواند تكليف مردم نسبت به اقتدي به اين امام چيست؟
جواب: اجازه معتبر نيست ولي مزاحمت نكند. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س547)
سؤال 35: امام جماعتي تا مدتي نمي دانست كه نمازش صحيح نيست يعني يقين به صحت نمازش نداشت، آيا بعد از اينكه فهميد نمازش غلط بوده، بايد نماز همه مأمومين را قضا كند؟
جواب: تكليفي نسبت به مأمومين ندارد و نماز آنها قضا ندارد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س543)
سؤال 36: آيا روحاني كه يك پاي خود را از زانو از دست داده است و پاي مصنوعي دارد مي تواند امام جماعت باشد؟ (مقلد امام خميني)
جواب: در فرض سؤال نمي تواند براي ديگران امامت نمايد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س534)
سؤال 37: در اوقات حج، نماز جماعت يوميه را به امامت اهل تسنن برگزار مي كنيم، آيا اعاده اين نمازها واجب است؟
جواب: در وضع فعلي اعاده واجب نيست. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س481 و484)
سؤال 38: نظر به اينكه امام اخيراً فتوايي صادر كردند و فرموده اند كه امام جماعت بايد از اهل علم باشد(روحاني) حال اگر شخصي تمام شرايطي كه امام جماعت دارا است داشته باشد فقط از اهل علم نيست آيا مي تواند امام جماعت باشد؟
جواب: اگر دسترسي به روحاني نباشد غير روحاني با وجود ساير شرائط مي تواند امامت نمايد. (ر.ک استفتائات جديد امام خميني(ره)، ج1،س509)
سؤال 39: آيا فردي كه صورت خود را با تيغ يا ماشين ريش تراشي طوري مي تراشد كه مانند تيغ است، مي تواند امام جماعت شود؟
جواب: ‌ريش تراش نمي تواند امام جماعت شود. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، س513)
سؤال 40: اگر نماز گزار بي اطلاع ماند تا امام هر دو سجده را به جا آورد و مأموم هنوز در سجده اول است در اتمام سجده دوم و متابعت از امام تكليفش چيست؟
جواب:‌ سجده دوم را بجا آورد ومتابعت نمايد. (ر.ک استفتائات امام خميني(ره)، ج1، ص285, س505)