اعمال شب اول (شب عيد فطر)
نماز شب اول
بجا آورد دو ركعت نماز، در ركعت اول بعد از حمد هزار مرتبه توحيد و در ركعت دوم يك مرتبه توحيد بخواند و بعد از سلام نماز سر به سجده بگذارد و صد مرتبه بگويد: «اتوب الي الله» (به سوي خدا باز مي گردم) و سپس بخواند: «يا ذالمنّ و الجود يا ذالمنّ و الطّول يا مصطفِي محمّد صلّي الله عليه و آله صلّ علي محمّد و آله و افعل بي كذا و كذا» و به جاي آن حاجات خود را بطلبد.[1]
ثواب: روايت است كه حضرت امير المؤمنين ـ عليه السّلام ـ اين دو ركعت را به اين كيفيت به جا مي آورد و سپس سر از سجده بر مي داشت و مي فرمود: «به حق آن خداوندي كه جانم به دست قدرت او است هر كه اين نماز را بخواند هر حاجت از خدا بطلبد البته عطا كند و اگر به عدد ريگهاي بيابان گناه داشته باشد خدا بيامرزد«.
در روايت ديگر به جاي هزار مرتبه توحيد صد مرتبه وارد شده، ليكن نماز را بعد از نماز مغرب و نافله آن بايد به جا آورد و شيخ و سيد بعد از اين نماز اين دعا را نقل كرده اند: «ياالله ياالله ياالله...».[2]
روز اول شوال (روز عيد فطر)
روز عيد فطر است كه يكي از بزرگترين و مهمترين اعياد اسلامي مي باشد.
نماز عيد فطر
نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام، واجب و در زمان غيبت مستحب است.[3]
«عيد شريف فطر، عيد است براي ضيافت الله؛ و عيد شريف قربان، عيد است براي لقاء الله».[4] (امام خميني (ره))
اسلام داراي دو عيد رسمي است:
1. عيد فطر، كه پس از پايان ماه مبارك رمضان برگزار مي شود.
جشن بازگشت از آلودگيهاي روحي و اخلاقي به فطرت پاك و نيل به مقام تقوا در مهمانسراي الهي.
2. عيد قربان، كه در پايان مراسم حج (دهم ذيحجه) گرفته مي شود.
جشن قرباني كردن خودپرستي، تجمل پرستي، پول پرستي، خود برتر بيني و بازگشت از شيطان به سوي الله و صفات الهي.
براي برگزاري اين دو عيد اسلامي، مسلمانان با لباسهاي آراسته در ميداني باز و گشاده، در دشت يا صحرا گرد هم جمع مي شوند و با سرور و شادي تكبير مي خوانند.
الله اكبر، الله اكبر
لا اله الّا الله، و الله اكبر
الله اكبر و لله الحمد
الله اكبر علي ما هدانا
و آن گاه با هم دو ركعت نماز به جا مي آورند.[5]
كيفيت نماز عيد فطر
نماز عيد دو ركعت است. كه نمازگزار در ركعت اول بعد از خواندن حمد و سوره، بايد پنج تكبير بگويد و بعد از هر تكبير يك قنوت بخواند. و بعد از قنوت پنجم، تكبير ديگري بگويد و به ركوع رود و دو سجده بجا آورد و برخيزد.
سپس در ركعت دوم چهار تكبير بگويد، بعد از هر تكبير قنوت بخواند و تكبير پنجم را بگويد و به ركوع رود. بعد از ركوع دو سجده كند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.[6]
احكام نماز عيد فطر
1. نماز عيد فطر وقربان در زمان حضور امام (عج) واجب است.
2. نماز عيد فطر و قربان در زمان غيبت مستحب است.
3. وقت نماز عيد از اول آفتاب روز عيد تا ظهر.
4. مستحب است كه قبل از نماز عيد، غسل نماييم.
5. نماز عيد، سوره مخصوصي ندارد. بهتر است كه در ركعت اول آن، سوره 91 (شمس) و در ركعت دوم سوره 88 (غاشيه)، يا در ركعت اول سوره 87 (اعلي) و در ركعت دوم سوره 91 ( شمس) خوانده شود.
6. نماز عيد، اذان و اقامه ندارد و به جاي آن سه بار گفته مي شود: «الصّلوة».
7. پس از نماز، امام جماعت در برابر مردم قرار مي گيرد و مانند نماز جمعه رجاءً در دو نوبت سخنراني مي كند و در ضمن پند و اندرز بيان مسائل سياسي و اجتماعي، در عيد فطر احكام زكات فطر، و در سخنراني عيد قربان احكام ذبح و قرباني و موارد مصرف آنها را بيان مي نمايد.[7]
دعاي قنوت نماز عيد فطر
اللهمّ اهل الكبرياء و العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرّحمة و اهل التقوي و المغفرة، اسئلك بحقّ هذا اليوم، الّذي جعلته للمسلمين عيدا و لمحمّد صلّي الله عليه و آله ذخراً و شرفاً و كرامةً و مزيداً، ان تصلي علي محمّد و آل محمد و ان تدخلني في كلّ خير ادخلت فيه محمّدا و آل محمّد، و ان تخرجني من كلّ سوء اخرجت منه محمّدا و آل محمد صلواتك عليه و عليهم. اللهمّ اني اسئلك خير ما سئلك به عبادك الصّالحون و اعوذ بك ممّا استعاذ منه عبادك المخلصون.
خداوندا تو سزاوار بزرگي، سرفرازي، بخشندگي، توانايي، بخشايش و رحمتي. سزاوار آني كه به خاطر تو پرهيز كنيم و از تو آمرزش بخواهيم در روزي كه براي مسلمانان عيد قرار داده اي. و براي محمد كه درود خدا بر او و دودمانش باد، ذخيره افتخار و بلندي مقام كه بر او و دودمانش درود فرستي و مرا بدانچه نيكي و سعادت است و به محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و خاندانش ارزاني داشته اي بهره مند سازي و از هر بدي كه محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و خاندانش را خارج ساختي، رهايي دهي، درود تو بر محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ و خاندانش باد. خداوندا! از تو مي خواهم بهترين چيزي را كه بندگان شايسته ات از تو مي خواهند، و به تو رو مي آورم بدان گونه كه بندگان شايسته ات از بديها پناه آورده اند.[8]
[1] . المصباح المنير، ص 422.
[2] . مفاتيح الجنان، ص 496.
[3] . توضيح المسائل، م 1516.
[4] . رساله نوين، ص 162.
[5] . رساله نوين، ص 163.
[6] . توضيح المسائل، ص 1519.
[7] . تحرير الوسيله، ج 1، ص 241.
[8] . المصباح المنير، ص 424، رساله نوين، ص 163.