طهارت در عبادت
اهمّيّت طهارت در عبادت
طهارت كه همان زدودن و پاك كردن درون و برون ، از آلودگيها و خبائث است(٩٢)
از مهمترين شروط انجام عبادت است ، چرا كه طهارت ظاهرى ـ اعم از طهارت بدن و لباس ـ مقدمه رسـيـدن بـه طـهـارت بـاطـنى است و بدون آن نمى توان به حقيقت عبادت رسيد، ازاين رو، دين مـقـدس اسـلام ، اهـمـّيـّت فـراوانـى بـراى پـاكـيـزگـى بـدن ولبـاس قائل شده است
طـهـارت در اصـطـلاح فـقـهـى ، غـسـل ، وضـو و تـيـمـم اسـت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم درباره اهمّيّت طهارت و پاكيزگى چنين فرموده است :
(بُنِىَ الدّينُ عَلَى النَّظافَةِ وَ قالَ: مِفْتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُورُ)(٩٣)
دين برنظافت و پاكى بنا شده و كليد قبولى نماز طهارت است
در جاى ديگر فرمود:
(اَلطَّهُورُ شَطْرُ الاْ يمانِ)(٩٤)
طهارت نيمى از ايمان است
در شـريـعـت مـقـدّس اسـلام طـهـارت شـرط صـحـّت بـعـضـى از عـبـادات اسـت كـه بـدون آن عـمـل بـاطـل اسـت و در بـرخـى ، شـرط كـمـال اسـت كـه نـبـود آن از ارزش عمل مى كاهد. از اين رو، امام حسن مجتبىعليه‌السلام به عنوان يك رهنمود كلى فرمود:
(إِنَّ مَنْ طَلَبَ الْعِبادَةَ تَزَكّى لَها)(٩٥)
هر كس خواهان عبادت است ، خود را براى آن پاكيزه مى كند.
مـسـجـد در اسـلام ، ارزنـده تـريـن و مـنـاسـبـتـرين جاى عبادت است قرآن مجيد مسجد روندگان را انسانهاى خوش طينتى دانسته كه براى تطهير و تزكيه خويش وارد مسجد مى شوند و مورد عنايت الهى هستند:
(فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ اءَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرينَ)(٩٦)
در آن (مسجد) مردانى هستند كه دوست دارند پاكيزه و طاهر باشند و خدا پاكيزگان را دوست دارد.
طهارت ظاهرى ، مقدمه طهارت روحى
پـاكـيـزگـى لبـاس و بـدن و طـهـارت كـه عـبـارت از وضـو، غـسـل و تـيـمـّم اسـت ، رابـطـه مـسـتـقـيـم بـا تـزكـيـه درونـى دارد بـطـور مثال ؛ امام كاظمعليه‌السلام مى فرمايد:
(مـَنْ تـَوَضَّاءَ لِلْمـَغـْرِبِ كـانَ وُضـُوءُهُ ذلِكَ كـَفـّارَةً لِمـا مـَضـى مـِنْ ذُنـُوبـِه فـى نـَهـارِهِ مـا خـَلاَ الْكَبائِرَ...)(٩٧)
كـسى كه براى نماز مغرب وضو مى گيرد، اين وضو كفّاره گناهانى است كه در آن روز مرتكب شده بجز گناهان كبيره
امام صادقعليه‌السلام نيز مى فرمايد:
(غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ طَهُورٌ وَ كَفّارَةٌ لِما بَيْنَهُما مِنَ الذُّنُوبِ مِنَ الْجُمُعَةِ اِلَى الْجُمُعَةِ)(٩٨)
غسل جمعه ، پاك كننده و كفّاره گناهان است از جمعه اى تا جمعه ديگر. بنابراين ؛ طهارت ظاهرى ، مـقـدمـه طـهـارت روح و دسـتـيـابـى بـه تـقـوا مـى گـردد كـه آن نـيـز مـايـه بـالا رفـتـن اعمال و پذيرش آن در درگاه الهى است
حضرت امير سلام الله عليه در اين باره مى فرمايد:
(...فَاِنَّ تَقْوَى اللّهِ دَواءُ داءِ قُلُوبِكُمْ وَ طَهُورُ دَنَسِ اَنْفُسِكُمْ...)(٩٩)
تقواى الهى ، دواى بيمارى دل و پاك كننده پليدى جان شماست
امام خمينى در زمينه لزوم تطهير درون مى فرمايد:
(تطهير قلوب از قذرات معنويه و كثافات خلقيه ، از مهمات است كه انسان بايد با هر عدّه و عدّه اى كـه شـده ، وبـه هر رياضت و مجاهده اى است به آن قيام كند و خود را از ننگ و عار آن خلاص نمايد.)(١٠٠)
دانـسـتـن ايـن نكته ضرورى است كه اگر انسان هنگام عبادت به تطهير و پاك نگهداشتن بدن و لبـاس ظـاهـر مـكـلّف شـده اسـت ، نـبـايـد از تـطـهـيـر قـلب و درون كه حقيقت وجود انسانى است ، غـافـل بـاشـد. بايد به وسيله توبه رو به خدا آورده ، در پاك نگه داشتن قلب و روح و روان بكوشد و خود را براى عبادت مهيا سازد.
عرش خدا، جاى پاكان
مـؤ مـن عـابـد سـزاوار است ، در هنگام تطهير توجه داشته باشد كه تكليف به اين امر (تطهير) بـراى انجام عبادات و مناجات با آفريدگار از اين جهت است كه اعضايى كه امر به تطهير آنها شده ، مباشر امور دنيوى
(۹۲) - فرهنگ سيّاح ، ج ۲، ص ۹۸۰.
(۹۳) - محجة البيضا، ج ۱، ص ۲۸۱، بيروت
(۹۴) - ميزان الحكمة ، ج ۵، ص ۵۵۸.
(۹۵) - بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۱۲.
(۹۶) - توبه (۹)، آيه ۱۰۸.
(۹۷) - ثواب الاعمال ، شيخ صدوق ، ص ۳۲، چاپ صدوق
(۹۸) - وسائل الشيعه ، ج ۲، ص ۹۴۵.
(۹۹) - نهج البلاغه ، خطبه ۱۸۹، ص ۶۳۵.
(۱۰۰) - سرالصلوة ، امام خمينى (ره)، ص ۳۷، مركز نشر آثار امام خمينى
منبع:کتاب اخلاق عبادی
