موضوع : عبادت و خودسازی

«قَالَ رَسُولُ اللَّه صلّی الله علیه و آله و سلّم لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ يَا جَابِرُ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَيْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنَهُ وَ فَرْجَهُ وَ كَفَّ لِسَانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ فَقَالَ جَابِرٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَحْسَنَ هَذَا الْحَدِيثَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم يَا جَابِرُ وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ الشُّرُوطَ» (شیخ کلینی/ الكافي/ ج4/ ص: 87).

برکات ذکر صلوات

پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: کسی که در ماه رمضان زیاد صلوات بفرستد خدای متعال میزان حسنات او را روزی که میزان حسناتش سبک است سنگین خواهد کرد. اگر میزان حسنات سنگین بشود «فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَهُوَ فىِ عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ»(القارعه: 6،7). در خوشی کامل در بهشت و اگر سبک باشد در جهنم خواهیم بود. پیامبر فرمودند: من در کنار میزان و جای سنجش اعمال می ایستم اگر کسی از امت من میزان حسناتش سبک باشد ولی در دنیا مداومت بر صلوات داشته باشد ثواب صلوات ها را در نامه اعمالش خواهم گذاشت و میزان اعمالش را سنگین خواهم کرد. افضل اعمال مستحبی در شب و روز جمعه ذکر صلوات است.

خودسازی پله اول برای هدایت دیگران

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: آن کسی می تواند خیر بیشتر به مردم برساند که اول خیر در خودش پیاده شود اول خودش را بسازد. اول رابطه خودش را درست کند. اگر امام خودش را نمی ساخت نمی توانست در دیگران اثر بگذارد. اساس تعلیم و تربیت و تصفیه و پاک شدن دو جمله سخن دلپذیر و دل سخن پذیر است. آدم پیام زیبا و حکیمانه ای را ارائه بدهد و دل افراد هم بپذیرد. یکی از مشکلات بزرگ ما این است که همه اش به دیگران امر می کنیم. به همه می گوییم خوب باش اما آیا خودمان هم خوب هستیم؟ گاهی برای خود من هم سؤال می شود که چرا بعضی از شخصیت ها منبر نمی روند، سخنرانی نمی کنند؟ به بزرگی گفتند چرا شما سخنرانی نمی کنید؟ گفت: دو تا آیه در قرآن است که زبان من را بسته است. آیه اول، خدای متعال می فرماید: «أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ» (البقرة: 44). دیگران را امر به خوبی می کنید ولی خودتان را فراموش می کنید. آیه دوم «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لاتَفْعَلُونَ» (الصف: 2). ای کسانی که ایمان آوردید چرا به کارهایی که عمل نمی کنید به دیگران می گویید عمل کنید.

در جامعه خلف وعده زیاد شده است. یکی از گناهان کبیره خلف وعده است. «إِنَّ اللَّهَ يُصْلِحُ بِصَلَاحِ الْعَبْدِ وُلْدَهُ وَ وُلْدَ وُلْدِهِ وَ يَحْفَظُهُ فِي دُوَيْرَتِهِ وَ الدُّورَ حَوْلَهُ مَا دَامَ فِيهِمْ» (شیخ حرعاملی/ وسائل الشيعة/ ج7/ ص: 84). اگر یک نفر خوب و خدا گونه بشود خدا با اصلاح شدن او بچه ها و خانواده و همسایه ها و دوستانش را اصلاح می کند.

ذات نایافته از هستی بخش      کی تواند بشود هستی بخش

اول خودت را دریاب، خودت عمل کن. اگر خودت مجسمه گناه و بی عدالتی باشی چگونه می توانی مردم را هدایت کنی. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ» (المائدة: 105). ای کسانی که ایمان آورده اید اول خودتان را بسازید نه دیگران را، به بچه می گوییم بچه دروغ نگو. اما اگر کسی دم در آمد بگو بابا خانه نیست. خودش سیگار می کشد به بچه می گوید سیگار نکش. آدم اول باید خودش دروغ نگوید، سیگار نکشد بعد به دیگران بگوید این کار نکن. مشکل این است که از دیگران شروع می کنیم به خودمان کاری نداریم.

ماه مبارک رمضان، ماه رحمت و غفران الهی

حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم می فرماید: «لو يعلم العباد ما في رمضان لتمنت أن يكون رمضان سنة» (شیخ صدوق/ فضائل الأشهرالثلاثة/ ص: 139). اگر مردم می دانستند که در ماه رمضان چه خبر است آرزو می کردند که تمام سال رمضان بود. ما نمی دانیم اما پیامبر و اولیاء الله می دانند که چه سفره رحمتی باز شده است، که نفس کشیدن هم در این سفره تسبیح است. اگر ما روزه دار واقعی بشویم نفس ما تسبیح الهی می شود. هر نفس ما سبحان الله می شود. خوابمان هم عبادت می شود. فقط شرائط روزه را رعایت کنیم. یک آیه از قرآن بخوانید ثواب ختم کامل قران را می دهند. خواندن یک دور قرآن چه قدر وقت می برد؟ مخصوصاً اگر بخواهید با تأنّی بخوانید؟

اگر کسی ماه رمضان را درک کرد و رحمت خدا او را نگرفت و خودش را نساخت او ملعون و از رحمت خدا به دور است. بد عاقبت و شقی کسی است که از رحمت و مغفرت خدا در ماه مبارک رمضان محروم بشود. امام باقر علیه السلام می فرماید: جابر می گوید محضر خاتم الانبیاء حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم بودم. پیامبر درباره ماه مبارک رمضان فرمودند: «مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَيْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنَهُ وَ فَرْجَهُ وَ كَفَّ لِسَانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ فَقَالَ جَابِرٌ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَحْسَنَ هَذَا الْحَدِيثَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم يَا جَابِرُ وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ الشُّرُوطَ» (شیخ کلینی/ الكافي/ ج4/ ص: 87). پیامبر فرمودند: اگر کسی ماه رمضان را درک کند و روزه بگیرد. (در روایات خیلی تأکید شده روزه فقط نخوردن نیست بلکه روزه سپری بین ما و آتش جهنم است. موقع روزه گرفتن مواظب باشید چشم و گوشتان گناه نکنند. دستتان به کسی آزار نرساند. خوش اخلاق باشید.) و در ماه رمضان خوش اخلاق باشد جواز عبور از پل صراط برایش صادر می شود و کسی که در ماه مبارک رمضان روزه بگیرد و بخشی از شب را به عبادت بگذراند و جلو زبان و شهوتش را بگیرد تغییر و تحول داشته باشد از گناه بیرون می رود همان طور که از رمضان بیرون می رود. جابر خیلی خوشش آمد گفت: این حدیث چه قدر زیباست. پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: اما این شرط هایی که گفتم مهم و سخت هستند در روایات تضمین شده. اگر گناه نکنید مورد آمرزش کامل و لطف و غفران الهی خواهید بود. «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ» (شیخ کلینی/ الكافي/ ج1/ ص: 230).

ویژگی نماز حقیقی و آثار قبول شدن یا قبول نشدنش

نماز و قرآن خواندنمان با عجله و سرسری است. فقط می خواهیم بخوانیم و تمام کنیم. روایت داریم پیامبر دید یکی از اصحاب نمازش را سریع می خواند. سرش به سجده می خورد زود برمی دارد. مثل مرغی که دانه می خورد. فرمود: این شخص اگر به همین حالت از دنیا برود به دین من از دنیا نرفته است. «ليست الصلاة قيامك و قعودك إنما الصلاة إخلاصك و أن تريد بها الله وحده» (ابن ابی الحدید معتزلی/ شرح نهج البلاغه/ ج1/ ص: 325).  نماز فقط خم و راست شدن نیست. برای این است که با این نماز با خدا ارتباط پیدا بکنید. نماز باید خالص و با حضور قلب و توجه باشد. امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی دو رکعت نماز حقیقی بخواند خدا قطعاً او را وارد بهشت می کند. نماز خیلی سازندگی دارد.

پرسیدند از کجا بفهمیم که نمازمان قبول است یا نه؟ فرمودند: اگر نماز شما مصداق این آیه است. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر» (العنكبوت: 45). اگر نمازتان شما را از گناه و فحشاء و منکر باز می دارد شک نکنید که نماز شما قبول است. اگر نماز باعث می شود که از رذائل اخلاقی دور بشوید بدانید قبول شده است. جوانی در نماز پیامبر شرکت می کرد اما آلودگی هایی هم داشت. به پیامبر گفتند: این جوان به نماز شما می آید اما فلان گناه را هم می کند. پیامبر فرمود: بگذارید بیاید. یک روزی نمازش او را از آن کارها و گناهان باز می دارد. همان طور هم شد توبه کرد و آدم خوبی شد.

«مَنْ لَمْ تَنْهَهُ صَلَاتُهُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً» (مجلسی/ بحارالأنوار/ ج79/ ص: 188). اما اگر نماز انسان را از فحشاء و منکر باز ندارد، یعنی نماز بخواند ولی همان گناهانش را هم تکرار کند ربا و غیبت و تهمتش ادامه دارد معلوم می شود نمازش قبول نشده است. پیرمردی که پنجاه سال نماز جماعت می رود، دعا می خواند اما همان گناهان پنجاه سال قبل را هم می کند و هیچ فرقی نکرده است.

مکتب ما همه اش سازندگی است. نماز و روزه باید به روح ما انرژی بدهد که از پل گناهان بگذریم. کسی نمازش را با آب و تاب، با تجوید و آهنگ می خواند. چند نفر هم در مسجد نشسته بودند گفتند: به به چه نماز با حالی می خواند. نمازش را شکست گفت روزه هم هستم. پنج تا سفر هم مکه رفتم. خیلی کارم درست است. این عبادت ریایی به هیچ دردی نمی خورد. روزه و نماز باید سازندگی داشته باشند و ما را عوض بکنند. روایت داریم که اگر نمازتان شما را عوض نکند و تحول ایجاد نکند (در خطبه شعبانیه است.) شما ملعونید، از رحمت خدا دورید