قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم : «فَإِنَّ الشَّقِيَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِي هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِيمِ».[1]
 
دريغا که فصل جوانـي گذشت   ***   به لهو و لعب زندگاني گذشت
 
دريغا که بي ما بسـي روزگار     ***   بـرويد گل و بشـکفت نو بهار
 
کسـاني که از مـا بـغيب اندرند   ***   بيـاينـد و بـر خاک ما بگـذرند
 
چرا دل بر اين کاروان گه نهيم    ***   که ياران برفتند و ما در رهيم
 
بسي تير و دي ماه و ارديبهشت  ***   بيايد که ما خاک باشيم و خشت
 
بـيـا تـا بـر آريـم دسـتـي ز دل  ***   که نتـوان بر آورد فردا ز گل
 
فضیلت صلوات
 
ذکر صلوات بهترين ذکرهاست، مخصوصاً در شب و روز جمعه خيلي سفارش شده است. امام صادق عليه السلام مي فرمايد: با هر صلوات در شب و روز جمعه خداي متعال از فرستنده صلوات هزار گناه پاک مي کند و هزار حسنه مي دهد و هزار درجه مي دهد. مخصوصاً صلوات در ماه مبارک رمضان خيلي سفارش شده است پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ»[2].
 
پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: در هر شبي از شبهاي ماه مبارک رمضان خداي متعال يک ميليون نفر از آتش جهنم آزاد مي کند بعد مي‌فرمايد: در شب و روز جمعه هر ساعتي خدا يک ميليون نفر آزاد مي‌کند.[3]
 
استفاده از نعمت عمر
 
انسان يا راه بهشت را طي مي کند يا راه جهنم را يعني نمي شود انسان نه بهشتي بشود نه جهنمي يعني هر کسي اطاعت خدا را نکرده حتماً از شيطان اطاعت مي کند. راه سومي نداريم. «فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلالُ»[4] يعني اگر حق نبود باطل است. ما مثل يک شمعي هستيم که مصرف مي شويم اگر عمر ما در راه خدا و امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف مصرف شد رستگار شده ايم و الّا به بي راهه رفتيم.
 
در روايت آمده است هر کسي امروزش بهتر از ديروزش باشد حتماً مورد رحمت خدا واقع مي شود اگر امروزش با ديروزش مساوي باشد ضرر کرده است ولي اگر امروزش بدتر از ديروزش باشد از رحمت خدا به دور است. چون خدا نعمت عمر و استعداد را براي استفاده کردن داده است. [5]
 
در روايت ديگري آمده است که بعضي ها نمازشان اين قدر به درد نخور است که ملائکه آن را بر مي‌گردانند و به سرش مي زنند. بنده خدايي وقتي نمازش را تمام مي کرد جانمازش را جمع مي کرد و فرار مي کرد. به او گفتند چرا اين کار را مي کني؟ مي گفت که مي ترسم نمازم را بزنند به سرم من جا خالي مي دهم مي گفتند که نماز شما را به سر کس ديگري که نمي زنند تير الهي خطا نمي رود.
 
آموختن حکمت
 
اميرالمؤمنين عليه السلام مي فرمايد: «فَإِنَّ الْحِكْمَةَ تَكُونُ فِي صَدْرِ الْمُنَافِقِ فَتَلَجْلَجُ فِي صَدْرِهِ... فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق»[6] يعني کلام حکمت‎آميز گاهي در سينه منافق هم هست و از دهنش بيرون مي آيد و به اهلش مي رسد و اهلش عمل مي کند و به رستگاري مي رسد. شما به کلام نگاه کن به گوينده نگاه نکن ببين گوينده کلامش با کلام معصومين عليهم السلام مي سازد پس قبولش کن و الا ردّ کن «فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق» ممکن است.
 
شرط قبولي فريضه حج
 
ابوبصير خدمت امام عليه السلام آمد ديد که خيلي حاجي آمده است به امام عرض کرد: «مَا أَكْثَرَ الحَجِيجَ»[7] چقدر حاجي زياد است حضرت عليه السلام فرمود: «مَا أَكْثَرَ الضَّجِيجَ وَ أَقَلَّ الْحَجِيجَ»[8] يعني ناله و فريادکننده خيلي زياد است ولي حاجي واقعي خيلي کم است حاجي واقعي کسي است که وقتي از مکه برمي گردد عوض مي شود ديگر کارهاي خلاف شرع قبل از سفر حج را ترک مي کند.
 
شرط نماز واقعي و انسان ساز
 
کسي سؤال کرد يا بن رسول الله از کجا بدانيم که نمازهاي ما مورد قبول درگاه الهي واقع شده است يا نه؟ حضرت فرمود: ببينيد مصداق اين آيه خدا هستيد که خدا مي فرمايد: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ»[9]. خاصيت نماز اين است که سازندگي دارد انسان را از گناه و بدي ها دور نگه مي دارد. فرمود اگر نماز، شما را از گناه ها و بدي ها دور نگه مي دارد شک نکنيد که نماز هاي شما مورد قبول است. اما «مَنْ لَمْ تَنْهَاهُ الصَّلَاةُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً»[10] اگر کسي نمازش او را از بدي ها نگه نمي دارد اين هميشه از خدا دور مي شود. فرمود مَثَل نمازخواندن مثل اين است که انسان خودش را هر روز پنج بار در نهر آبي بشويد. هر کسي اين کار را بکند ديگر ممکن نيست که بدنش چرک و آلودگي داشته باشد. مي گويند: کسي خيلي با آب و تاب نماز مي خواند گفتند که چقدر با حال نماز مي خواند خوش به حالش در همان وسط نماز، نمازش را شکست و گفت روزه هم هستم و پنج سفر هم به مکه رفته‌ام.
 
پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي‌فرمايد : «ليست الصلاة قيامك و قعودك إنما الصلاة إخلاصك و أن تريد بها الله وحده»[11] نماز شما فقط خم و راست شدن نيست؛ بلکه نماز يعني اخلاص و ارتباط با خدا. يک شخصی مي‌گفت که نماز يعني بايد با خدا عشق کني به خدا، جانم بگویي. تمامي قاتلين ائمه معصومين اهل نماز بودند. نماز بايد سازندگي داشته باشد.
 
رحمت ويژه الهي در ماه رمضان
 
تمام افرادي که ماه مبارک رمضان را درک مي کنند دو دسته هستند؛ يا آمرزيده مي شوند و به خدا و امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف نزديک مي شوند. يا اينکه ملعون اند و از رحمت خدا دورند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «مَنْ أَدْرَكَ شَهْرَ رَمَضَانَ فَلَمْ يُغْفَرْ لَهُ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ»[12] يعني کسي که ماه رمضان را درک کرد و آمرزيده نشد ملعون است و از رحمت خدا دور است.
 
پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم از منبر سه پله‎اي بالا مي رفتند و در هر پله اي آمين مي گفتند. سؤال کردند که يا رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم علت سه بار آمين گفتن شما چه بود؟ فرمود: پله اول که پا گذاشتم جبرئيل دعا کرد که هر کسي ماه رمضان را درک کند و آمرزيده نشود خدا لعنتش کند و من آمين گفتم. پله دوم که پا گذاشتم جبرئيل دعا کرد که هرکسي به پدر و مادر خودش احترام نکند ملعون است من آمين گفتم. در پله سوم جبرئيل دعا کرد که کسي که نام من را بشنود و صلوت نفرستد آمرزيده نشود «فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ» از رحمت خدا به دور باشد.(روضة الواعظین، ترجمه مهدی دامغانی، ص554) پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد: «فَإِنَّ الشَّقِيَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِي هَذَا الشَّهْرِ»[13]
 
بدبخت و شقي کسي است که در اين ماه رمضان آمرزيده نشود. خدايي که در ماه رمضان چند صد ميليون نفر را از آتش جهنم آزاد مي کند؛ اگر کسي نتواند مورد رحمت واسعه خدا قرار نگيرد واقعا بدبخت است.
 
رحمت واسعه الهي
 
حسن بصري که ادعاي مقدس بودن داشت؛ شعارش اين بود «لَيْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَكَ كَيْفَ هَلَكَ وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا كَيْفَ نَجَا»[14] يعني تمامي شگفتي ها در اين است که کسي که نجات پيدا مي کند چطور نجات پيدا مي کند. همه مردم با گناهانشان هلاک شده اند و کسي که نجات پيدا مي کند چطور مي شود که نجات پيدا مي کند. يعني کسي که اهل بهشت شد و از آتش جهنم نجات پيدا مي کند جاي تعجب دارد. امام سجاد زين العابدين عليه السلام اين شعار حسن بصري را شنيدند و فرمودند که اين جمله غلط است بايد اين طور گفت «لَيْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَكَ مَعَ سَعَةِ رَحْمَةِ اللَّه»[15] يعني تعجب و شگفتي از اين است که با اين همه وسايل رحمت که خدا گسترده است چطور هلاک مي شود که کسي هلاک مي شود.
 
همه اعمال در ماه مبارک رمضان، رحمت ويژه است بايد از اين رحمت ويژه خدا بهره مند شويم. «إِلَهِي إِنْ أَدْخَلْتَنِي النَّارَ فَفِي ذَلِكَ سُرُورُ عَدُوِّكَ وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِي الْجَنَّةَ فَفِي ذَلِكَ سُرُورُ نَبِيِّكَ وَ أَنَا وَ اللَّهِ أَعْلَمُ أَنَّ سُرُورَ نَبِيِّكَ»[16]. امام سجاد عليه السلام به خداوند عرضه مي دارد: خدايا اگر من را جهنم ببري دشمن هايت شاد مي شوند؛ شيطان شاد مي شود؛ ولي اگر من را بهشت ببري پيامبرت شاد مي شود مسرور مي شود؛ به خودت قسم من مي دانم که خوشحالي پيامبر پيش تو بهتر است از خوشحالي دشمن هايت.
 
ذکر مصيبت امام حسين علیه السلام
 
شب جمعه شب زيارت امام حسين عليه السلام است. همه انبيا و ائمه و معصومين عليهم السلام و اولياي خدا مهمان ايشان هستند. علماي بزرگ ما شب هاي جمعه پياده از نجف به کربلا مي رفتند. هر کسي شب جمعه امام حسين عليه السلام را زيارت کند برائت آزادي از آتش جهنم برايش صادر مي شود. خدا قسمت کند يک شب جمعه اي به زيارت ايشان برويم.
 
حاج عباس چاوشي در شمال هيئتي داشته و در شب هاي جمعه به ياد امام حسين عليه السلام سينه زني مي کرده و سالي يک بار هم پرچم بلند مي‌کرد،  حاج عباس يک سال نتوانست کربلا برود و رفقا و فاميلش مشکلش را حل کردند باز هم پرچم را بلند کرد مردم را جمع کرد غروب پنجشنبه بود نزديکي‌هاي کربلا خسته شده بودند گفت اينجا مي‌خوابيم فردا مي‌رويم. ولي ناگهان ديدند چراغ‌هاي گلدسته بارگاه امام حسين عليه السلام روشن شد. حاج عباس به همراهانش گفت اگر شب جمعه نبود مي‌خوابيديم و فردا مي‌رفتيم اما امشب شب جمعه است شب مخصوص زيارت امام حسين عليه السلام است. دوباره با همان خستگي و گرد و غبار حرکت کردند اينها را برد در حرم امام حسين عليه السلام نماز خواندند زيارت نامه خواندند روضه علي اکبر علیه السلام خواندند و بعد به خانه برگشتند و شام خوردند و خوابيدند. صبح ديدند حاج عباس خيلي منقلب شده است. گفتند: حاجي چرا اين قدر منقلبي گفت ديشب خواب ديدم يک نفر درِ کاروان سرا را مي‌زند ديدم کسي مي‌گويد من غلام امام حسين عليه السلام هستم از طرف آقا پيامي دارم. زوار و مسافرانت را بيدار کن. امام حسين عليه السلام مي‌خواهد به ديدن شما بيايد بعد من در عالم رؤيا شما را بيدار کردم همه مؤدب نشستيد. در عالم رؤيا ديديم کاروان سرا روشن شد و آقا اباعبدالله عليه السلام به ديدنمان آمد و به من فرمودند حاج عباس من به خاطر چند کار آمدم هر ديدني بازديدي دارد. جواب سلام شما واجب است. شما از راه دور آمده‌ايد وظيفه داشتم به ديدن شما بيايم. کار دوم من اين است که بگويم سلام من را به پيرمردي که در هيئت شما کفش عزاداران را جفت مي‌کند برساني و بگويي من به ياد او هستم دعايش مي‌کنم. کار سوم اين که از شما خواهش مي‌کنم اگر اين دفعه شب جمعه به ديدن من آمديد هر روضه‌اي که مي‌خواهيد بخوانيد اما روضه فرزندم علي اکبر را نخوانيد. گفتم آقا مگر روضه علي اکبر عليه السلام ايرادي دارد اشکالي دارد. فرمود شب‌هاي جمعه مادرم فاطمه عليها السلام مهمان من است، امشب که شما روضه فرزند شهيدم علي اکبر را می خوانيد آن قدر مادرم زهرا عليها السلام گريه کرد که از هوش رفت طاقت شنيدن روضه علي اکبرم را ندارد.
 
عرض کنيم يا اباعبدالله عليه السلام مادر بزرگوارتان طاقت روضه را ندارد اما چه گذشت به دل شما وقتي که کنار بدن قطعه قطعه علي اکبر عليه السلام رفتيد. آقا هر چه کرد دلش آرام نگرفت، خم شد و صورت به صورت علي اکبر عليه السلام گذاشت. «عَلَى الدُّنْيَا بَعْدَكَ الْعَفَا»[17] «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» [18].
 
________________________________________
 
[1]. أمالي الصدوق / شيخ صدوق / 93 / المجلس العشرون ... / ص: 93.
 
[2]. أمالي الصدوق / شيخ صدوق / 93 / المجلس العشرون ... / ص: 93.
 
[3]. روضة الواعظین، ترجمه مهدی دامغانی، ص 554
 
[4]. يونس: 32.
 
[5]. الحیاة، ترجمه احمد آرام ج1 ص 528 و وسائل الشیعة ج11 ص 376
 
[6]. شرح نهج البلاغة / عبدالحميدابن ابى الحديد معتزلي / 18 / 229 / 77... / ص: 229.
 
[7]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / مجلسي / ج 24 / 124 / باب 42 أنهم عليهم السلام المتوسمون و يعرفون جميع أحوال الناس عند رؤيتهم... / ص: 123.
 
[8]. همان.
 
[9]. العنكبوت: 45.
 
[10]. مستدرك الوسائل / محدث نوري / 4 / 114 / 5- باب نوادر ما يتعلق بأبواب أفعال... / ص: 110.
 
[11]. شرح نهج البلاغة / عبدالحميد ابن ابى الحديد معتزلي / 1 / 325 / فصل في الرياء و النهي عنه... / ص:325.
 
[12]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / مجلسي / ج 71 / 74 / باب 2 بر الوالدين و الأولاد و حقوق بعضهم على بعض و المنع من العقوق... / ص: 22.
 
[13]. وسائل الشيعة / يخ حرعاملي / 10 / 313 / 18- باب تأكد استحباب الاجتهاد في... / ص: 303.
 
[14]. إعلام الورى بأعلام الهدى / شيخ طبرسي / 261 / الفصل الرابع في ذكر بعض مناقبه و فضائله... / ص: 259.
 
[15]. همان.
 
[16]. بحارالأنوار / مجلسي / 95 / 92 / باب 6- الأعمال و أدعية مطلق ليالي... / ص: 82.
 
[17]. بحارالأنوار / مجلسي / 45 / 44 / بقية الباب 37- سائر ما جرى عليه بعد... / ص: 1.
 
[18]. الكافي / شيخ کليني / 1 / 230 / باب ما أعطي الأئمة عليهم السلام من اسم الله... / ص: 230