درس اخلاق در جمع کارکنان رادیو معارف/جلسه سوم
به گزارش روابط عمومی رادیو معارف، سومین جلسه درس اخلاق در رسانه با حضور آیت الله حائری شیرازی به منظور آشنایی کارکنان رادیو با مباحث کاربردی اخلاقی در رسانه برگزار شد.
آیت الله حائری شیرازی در این جلسه موضوع جریان عقل و جریان جهل را محور بحث قرار داد و گفت: نه تنها در مسئله اخلاق خشت اول انسانی شناسی است بلکه در هر مسئله‌ای که نامی از انسان برده می‌شود حتی تمام علوم انسانی، خشت اولش تعریف انسان است. در غرب هم چون تعریف صحیحی از انسان نشده مسیر را اشتباه رفته‌اند.
ایشان در ادامه ضمن بیان حادثه عاشورا عصر عاشورا را تابلوی کاملی از انسانیت نشان داد و افزود: امام حسین علیه السلام و یارانش در صحنه کربلا تمام انسانیت را به نمایش گذاشتن و اشقیای کربلا هم شقی‌ترین کارها را انجام دادند. اما نباید فراموش کرد که آنها هم انسان بودند و ریشه شرارتی که کردند در خلقت همه انسان‌ها وجود دارد. باید بدانیم که جهل آنچه اشقیای کربلا انجام دادند همه جهل نبود جهل دایره وسیعی دارد آنچه را هم که شهدای کربلا نشان دادند، همه چیز عزت انسانی نبود؛ بلکه قسمتی از آن فطرت انسانی بود.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: در حقیقت چیزی که باعث تحریک اشقیای کربلا شد جهل آن‌ها بود و این جهل در همه انسان‌ها هست. آن چیزی هم که شهدای کربلا را به آن ایثارگری‌ها موفق کرد، نور و فطرت آن‌ها بود که این هم انسان هست، یعنی انسان هم حاوی صفات اشقیای کربلاست و هم شهدای کربلا.
پس بحث کربلا که مطرح می‌شود، بحث بر سر انسانیت است. این در زمان حال ما هم هست. آنچه که در درون انسان‌ها بود در جریان کربلا رونمایی شد. عاشورا روز رونمایی عقل انسان و جهل انسان بود که این همه در کربلا ابراز وجود کرد.
آیت الله حائری در ادامه افزود: به همراه آوردن خانواده امام حسین (علیه السلام) به کربلا به خاطر این بود که دشمنان جهل خودشان را کامل ارئه دهند. مصائب و دشواری‌های شهدا هم به خاطر این بود که شهدای کربلا معرفت خودشان را بروز دهند، نه ناقص بلکه کامل و جامع. باید عقل به طور کامل وارد شود تا جهل هم بتواند به طور کامل بروز پیدا کند.
این دوام و بقایی که دارند به خاطر تلاقی و تضادشان است. هر دو از این تلاقی رشد می‌کنند. جهل یاد می‌گیرد که چگونه راه‌های عقل ر ا بهتر ببیند. چون تجربه کند. عقل هم یاد می‌گیرد که چگونه وسوسه‌های جهل را از پای درآورد.
این استاد اخلاق حوزه ضمن اشاره به اخلاق جزئی که در جلسه قبل به آن پرداخته شده بود به بررسی اخلاق نوعی پرداخت و افزود: اخلاق نوعی یعنی جریان عقل در تمام انسان‌ها. یعنی جریان جهل در تمام این موارد. جهل از زمانی آغاز می‌شود که یک مجموعه متصل در حال تضاد است. عقل هم از روزی که پای انسان به این دنیا باز شد یک مجموعه به هم پیوسته است. شما به آن جریان عقلانی که در عصرهای متمادی جمع شده و به جهل‌هایی که در اعصار متمادی جمع شده نگاه کنید و بعد نبرد این‌ها را هم در طول سالیان متمادی ببینید.
ایشان در ادامه به داستان هابیل و قابیل اشاره کرد و افزود: می‌توان گفت که جریان جهل، با قابیل کلید خورد. خدا وقتی قربانی هابیل را قبول کرد، قابیل از این که هابیل مورد رضای خداوند بود حسادت کرد. اما هابیل از قدرت خود در مقابل قابیل استفاده نکرد و نگفت که اگر تو قصد کشتن مرا داشته باشی من هم از خودم دفاع می‌کنم و حتی اگر تو کشته می‌شدی چون قصد کشتن من رو داشتی مهدورالدم هستی. او این قانون را نمی‌دانست. این دقیقاً همانند زمان ماست. باید مقابل استکبار مقاومت کنیم. اگر ما کوتاهی کنیم، امریکا هم در مقابل ما می‌ایستد و عزمش را برای دست درازی به ایران جزم می‌کند. از هابیل این پذیرفته است که در دفاع از خودش کوتاهی کرد. چون هنوز قانون دفاع بیان نشده بود. اما از ما پذیرفته نیست. خداوند دفاع از خود را به انسان‌ها یاد داده و این منهای خدا کشف نمی‌شد. هابیل آنچه که می‌گفت قصدش تقوا بود. قابیل سوء استفاده کرد و او را کشت. هابیل دو دلیل آورد که من تو را نمی‌کشم؛ یکی از خدا می‌ترسم و یکی هم این که تو در آتش خداوند بیفتی. خداوند این حکم را هنوز اعلام نکرده بود.
آیت الله حائری شیرازی در پایان ضمن تأکید به پرهیز از سلیقه‌ای عمل کردن به اخلاق افزود: انسان‌ها با حسن ظّن و نیت خوب نباید سلیقه‌ای عمل کنند و از صفات بد هر چند کوچک باید دوری کنند و زیادی عمل، ملاکشان نباشد. بلکه ممکن است که شیطان از کوچک‌ترین محفظه انسان را به نابودی بکشاند. خالص کردن عمل بسیار مهم است که باید مورد توجه افراد باشد.