نقش های صدق در گفتار
عن الباقر (ع): « من صدق لسانُه زكى عمله، و من حَسُنت نيّته زيد في رزقه، و من حسُن برُّه بأهله زيد في عمره و قال (ع): ان هذا اللسان مفتاحُ کل خیر و شر و ینبغی للمؤمن أن یختمَ علی لسانه کما یختمِ علی ذَهبه و فِضَّته، فإنّ رسول الله (ص) قال: رحم الله مؤمناً أمسک لسانَه مِن کل شر، فإنّ ذلک صدقةٌ منه علی نفسه، ثم قال (ع): لا یسلم احدٌ من الذنوب حتّی یخزنَ لسانَه».[1]

مسئله صدق در گفتار دارای نقش‏های زیادی است، همان گونه که بارها خدمت دوستان عزیز عرض کرده‏ایم؛ زبان، نعمت بزرگی از نعمات الهی است لکن به دو نحو می‏شود از این نعمت استفاده کرد؛ استفاده خیر و استفاده شر، ابزار کار خیلی از اعمال نیکی که در آیات الهی و روایات اهل بیت (ع) به آن سفارش شده، زبان است و خیلی از گناهانی که در آیات و روایات از آن نهی شده هم به وسیله زبان صورت می‏گیرد. بنابراین مَثل زبان مَثل قیچی است که با برشی که می‏دهد هم می‏شود لباس تهیه کرد و هم لباس را خراب کرد. پس انسان باید توجه داشته باشد از زبانش در جهت خیر استفاده کند، البته همه اعضاء بدن انسان دو بُعدی هستند یعنی هم می‏شود در جهت خیر از آنها استفاده کرد و هم در جهت شر؛ مثلاً گوش هم می‏تواند صوت قرآن بشنود و هم غیبت را، چشم می‏تواند مناظر زیبای طبیعت الهی را ببیند، به کلام الهی نظر کند یا اینکه به نامحرم نگاه کند، اعضای دیگر هم این گونه‏اند یعنی هم در مسیر خیر می‏توان از آنها بهره برد و هم در مسیر شر.

در روایتی که عرض شد امام باقر (ع) می‏فرمایند: کسی که راست‏گو است عمل او هم پاک است و کسی که دارای حُسن نیت است روزی او زیاد می‏شود - کسی که نسبت به خداوند تبارک و تعالی، همچنین نسبت به سایر انسان‏های هم نوع خود، حُسن نیت دارد خداوند روزی او را زیاد می‏کند ولی کسی که نسبت به دیگران سوء نیت دارد خیری نمی‏بیند- و کسی که نسبت به خانواده و نزدیکانش خوش رفتار باشد عمرش طولانی می‏شود. همچنین حضرت (ع) می‏فرمایند: زبان کلید همه خوبی‏ها و پلیدی‏هاست، پس سزاوار است که مؤمن زبان خود را نگه دارد و حفظ کند همان گونه که طلا و نقره را حفظ می‏کند؛ زیرا رسول اکرم (ص) فرمودند: خدا رحمت کند انسان مؤمنی که زبانش را از هر شر و بدی حفظ می‏کند که حفظ زبان از بدی‏ها، صدقه برای نفسش است- صدقه به پول دادن خلاصه نمی‏شود بلکه یکی از صدقه‏ها طبق فرمایش رسول گرامی اسلام (ص) حفظ زبان است- سپس حضرت فرمودند: هیچ کس از گناهان سالم نمی‏ماند مگر اینکه زبانش را حفظ کند.

92/03/19

[1]. تحف العقول، ص305 و 308.