شاخصه و معیارجوانمردی
عن مولانا و مقتدانا الامام المجتبی(ع) فی جواب من سأل: ماالمُروّه؟قال: «حفظُ الدّین و اعزازُ النفس و تعهد الصنیعه و اداء الحقوق و التَّحبّب الی الناس»[1]. سائلی از حضرت امام مجتبی(ع) سوال می‌کند: مروّت، قنوت و جوانمردی به چیست؟حضرت چند فاکتور و شاخصه بیان می‌کند:

الف) حفظ الدین؛ انسان‌هایی که حافظ دینند؛ صاحب مروت و قنوّتند.

ب) اعزاز النفس؛ انسان‎هایی که عزت نفس دارند خود را ذلیل نمی‌کنند. یکی از مسائل مهمی که لازمه‌ کارهای ما طلبه‌هاست چه در سفر چه در حضر چه در سفرهای تبلیغی و چه هنگام ارتباط با مردم نگهداری عزت نفس است. چیزی خداوند به ما عنایت کرده که از هزاران مال بالاتر است، قناعت و عزت نفس است.

هنگامی که ناصر الدین شاه بهسبزواررفته بود ، همه علما و دیگران آمدند دیدن ناصرالدین شاه، فقط ملا هادی سبزواری صاحب منظومه به دیدن او نیامده بود. ناصرالدین شاه خودش به دیدن آن عالم بزرگ رفت.شاه به او گفت: یک چیزی از من بخواهید ظاهرا حاکم ما از شما مالیاتمی‌گیرد و شما از من بخواهید مالیات زمینتان را نگیرم. گفت: نه خیر من هم به عنوان یک شهروند همانطور که دیگران مالیات می‌پردازند، من هم مالیات می‌پردازم. گفت: نه آخر شما عالم هستی ، گفت: نه شما، این حاکم بودجه‌اش را تعیین کرده بر اساس مالیات من را هم جزو آن بودجه محاسبه کرده و من مطمئنم که اگر من نپردازم از دیگران به زور بیش از آن سهمیه‌شان می‎گیرند، نه خیر، شما را به خیر، ما را به سلامت.این عزت نفس است.

ج) تعهد الصنیعۀ؛ انضباط کاری د) اداء الحقوق؛ ادای حقوق دیگران.همیشه هم حق، حق مالی نیست.

ه) تحبّب الی الناس»: علاقه مندی به مردم.

انسان‌های با مروت انسان‌هایی هستند که دینشان را حفظ می‌کنند، عزت نفس دارند، انضباط کاری دارند، اداء الحقوق منمایند و علاقه‌مند به مردم هستند.

[1].تحف العقول، ص 327.