سه خصلت که مردم از همراهی تو اجتناب می کنند
عن مولانا و مقتدانا امیر المؤمنین علی(ع) قال لابنه محمد الحنفیه: «إِيَّاكَ وَالْعُجْبَ وَسُوءَالْخُلُقِ وَ قِلَّةَ الصَّبْرِفَإِنَّهُ لَايَسْتَقِيمُ لَكَ عَلَى هَذِهِ الْخِصَال ِالثَّلَاثَةِصَاحِبٌ»[1]«از خودپسندي و بدخلقي و كم صبري اجتناب كن كه با اين اوصاف مصاحبت كسي با تو تداوم نخواهد يافت و هميشه مردم از همكاري و همراهي تو اجتناب خواهند نمود».

وجود نازنین امیرمؤمنان امام علی (ع) به فرزندش محمد حنفیه در توصیه‎ای به سه ناهنجاری اشاره دارند:

1) «إِيَّاكَ وَالْعُجْبَ»؛ انسان‌هایی که دچار خود برتر بینی‎اند، خودشان را تافته جدا بافته می‌دانند، حریمی برای دیگران قائل نیستند؛ احساس می‌کنند خود گل سر سبدهستی‎اند، همیشه خودستایی می‎کنند همچنین عیوب دیگران را برمی‎شمرند و خود را منزه می‌دانند.

2) «وَسُوءَالْخُلُقِ»انسان‌های بداخلاق و تندخو، انسان‌هایی که در اخلاق فردی، اجتماعی مشکل دارند. بهانه‌های بنی اسرائیلی در زندگیشان موج می‌زند و سوء الخلق در جای جای زندگیآنها می‌شود پیدا کرد.

3) «وَقِلَّةَالصَّبْرِ» برد باری، شکیبایی برخی افراد در زندگی خیلی محدود است. کوچکترین اتفاق و حادثه‌ای که در زندگیشان اتفاق می‌افتد، خود را می‌بازند؛ قدرت تحمل و بردباریشان در مقابل مسائل اندک است. «علىماذابنيتأمرك؟ فقال: على أربعة: علمت أنّعمليلايعمله غيري فاجتهدت،وعلمت أنّ اللّه عزّوجلّ مطّلع علىّ فاستحييت،وعلمت أنّ رزقي لايأكله غيری ...»[2]

گاهی در زندگی برخی طلاب مشکل مالی پیش می‎آید،شکوه می‎کنند، با افراد خانواده خود بداخلاقی می‎کنند در حالیکه باید روحیه امید و توکل در خانواده زنده کند . «قِلَّةَالصَّبْرِ»زیرا شکیبایشان خیلی کم است، زود خود را می‌بازند. اگر کسی حرفی از گل نازکتر به آنهابگوید، چهره در هم می‎کشند.

پس بر حذر باشید از این سه نابسامانی و ناهنجاری در زندگی.«فإِنَّهُ لَايَسْتَقِيم- لَكَ عَلَى هَذِهِ الْخِصَال ِالثَّلَاثَةِ صَاحِبٌ» حواستان جمع باشد اگر می‌خواهید رفیق، دوست و آشنا داشته باشید،اگر بخواهید خود را برتر ببینید، دیگر رفیقی دور و برت نمی‌آید. زیرا این سه ویژگی باعث دوری گزیدن افراد از صاحب این سه خصلت می‌‎گردد.

درس خارج 31/6/89

[1]. مستدرک، الوسائل، ج 1، ص136.

[2]. آشتیانی، میرزااحمد-شاگردان؛ طرائف الحكم يا اندرزهاى ممتاز، متن‏ج‏2، ص: 321