همنشين شايسته مانند عطرفروش است 92/11/14
قال رسول اللّه صلي الله عليه و آله: «مَثَلُ الجَليسِ الصّالِحِ مَثَلُ العَطّارِ ؛ إن لَم يُعطِكَ مِن عِطرِهِ أصابَكَ مِن ريحِهِ ، ومَثَلُ الجَليسِ السَّوءِ مَثَلُ القَينِ ؛ إن لَم يُحرِق ثَوبَكَ أصابَكَ مِن ريحِهِ».[1]

پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم می‏فرمایند: همنشين شايسته مانند عطرفروش است؛ اگر از عطرش به تو ندهد، بوى عطرش به تو خواهد رسيد و همنشين بد، مانند آهنگر است؛ اگر لباست را نسوزانَد، از بويش به تو مى‏رسد.

این روایت در مورد خصوصیات دوست خوب است و رسول گرامی اسلام (ص) در این روایت نورانی نقش همنشین را مطرح می‌کنند. ما باید در انتخاب دوست و مصاحب و همسفر دقت کنیم.

حضرت(ص) می‌فرمایند: دوست خوب مثل عطار است که حتی وقتی در مغازه عطار هم که هستی بوی خوش از او استشمام می‌کنی هرچند عطری به شما ندهد؛ مثلا گاهی اوقات انسان با دوستان خوب همنشین می‌شود مثل اینکه محبت دنیا از دل انسان بیرون می‏آید.

امام صادق علیه السّلام می‏فرمایند: «أحَبُّ إخوانِي إليَّ مَن أهدی إليَّ عُيوُبِي»[2] دوست داشتنی‏ترین برادرانم کسی است که عیب‏هایم را به من هدیه کند.

البته باید در توجه دادن دیگران به عیوبشان بعضی چیزها ملاحظه شود؛ مثلاً اگر در حضور جمع، عیب دیگران مطرح شود اثر معکوس خواهد گذاشت.

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «یقُولُ مَنْ رَأَى أَخَاهُ عَلَى أَمْرٍ یکْرَهُهُ فَلَمْ یرُدَّهُ عَنْهُ وَ هُوَ یقْدِرُ عَلَیهِ فَقَدْ خَانَهُ وَ مَنْ لَمْ یجْتَنِبْ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ أَوْشَکَ أَنْ یتَخَلَّقَ بِأَخْلَاقِه»[3]هر کس برادرش را دید به کارى مشغول است که برای او مضر است و او را از آن باز ندارد، به او خیانت کرده و هر که از رفاقت احمق دورى نکند، چه بسا هم خُلق او گردد.

مثلاً طلبه‏ای در خیابان سیگار می‌کشد و یا در خیابان ساندویج می‏خورد، به نحوی دوستانه می‏توان او را متوجه کرد. البته طرف مقابل هم باید متوجه باشد و تحمل کند و بپذیرد. اگر این رفتار در جامعه نهادینه شود یعنی از یک سو آستانه تحمل انسان‏ها بالا برود (جناب آقای خلیلی شهید امر به معروف و نهی از منکر، به خاطر همین مسائل به شهادت رسید. ایشان امر به معروف و نهی از منکر کرد که چرا نامحرم را سوار ماشین می‌کنی ولی طرف مقابل تحمل نکرد البته نوع برخوردها هم متفاوت است.) و از سوئی دیگر انسان‏ها نیز آمر به معروف و ناهی از منکر باشند بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

امیرالمؤمنین (ع) در رابطه با اینکه با چه کسانی دوستی کنیم و چه افرادی را به عنوان دوست خود انتخاب کنیم می‏فرماید: «خَيْرُ إِخْوَانِكَ‏ مَنْ‏ سَارَعَ‏ إِلَى‏ الْخَيْرِ وَ جَذَبَكَ‏ إِلَيْهِ‏ وَ أَمَرَكَ‏ بِالْبِرِّ وَ أَعَانَكَ‏ عَلَيْهِ‏»[4] بهترین برادر تو کسی است که به سمت خوبی‏ها در حرکت است و تو را هم به سوی خیر و خوبی جذب و به خوبی امر می‏کند و تو را در این مسیر کمک می‏کند.