حقوق مؤمنین نسبت به یکدیگر93/12/16
وَ فِي رِوَايَةِ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): «لِلْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ سَبْعَةُ حُقُوقٍ وَاجِبَةٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ الْإِجْلَالُ لَهُ فِي عَيْنِهِ وَ الْوُدُّ لَهُ فِي صَدْرِهِ وَ الْمُوَاسَاةُ لَهُ فِي مَالِهِ وَ أَنْ يُحَرِّمَ غِيبَتَهُ وَ أَنْ يَعُودَهُ فِي مَرَضِهِ وَ أَنْ يُشَيِّعَ جَنَازَتَهُ وَ أَنْ لَا يَقُولَ فِيهِ بَعْدَ مَوْتِهِ إِلَّا خَيْراً».[1] پیامبر اکرم (ص) فرموده است که مؤمنان در یک جامعه اسلامی نسبت به یکدیگر هفت حق واجب دارند که خدای متعال برای آنها مقرر کرده است [و مهم این است که خدای متعال در رابطه با کارکرد مؤمنان بازخواست میکند که آیا به این حقوق واجبه ترتیب اثر دادهاند یا نه؟] این حقوق عبارتند از:
1- «الْإِجْلَالُ لَهُ فِي عَيْنِهِ»: زمانی که مؤمنی در کنار شما است و با شما معاشرت دارد، او را بزرگ بشماری.
2- «وَ الْوُدُّ لَهُ فِي صَدْرِهِ»: محبت و عشق نسبت به برادر دینی در سینه انسان باشد. یعنی سینه انسان مالامال از عشق و محبت نسبت به برادر دینیاش باشد. اینگونه نباشد که ظاهر سازی کند ولی یک ذره از محبت برادر دینی در دلش نباشد.
3- «وَ الْمُوَاسَاةُ لَهُ فِي مَالِهِ»: در مالش با برادر دینیِ خود حالت مواسات داشته باشد یعنی او را مثل خود تلقی کند.
در حالات امام صادق (ع) آمده است که یکی از یاران حضرت (ع) با ایشان بر گِرد خانه خدا طواف میکرد، یک مرتبه صدایی بلند شد که این شخص را صدا میزد. حضرت (ع) فرمود که تو را صدا میزند چرا جوابش را نمیدهی؟ گفت: درک فضیلت کنار شما بودن و طواف بر گِرد خانه خدا مهمتر است. حضرت (ع) فرمود که همین الآن برو و خواستهاش را اجابت کن، طواف مهم است اما برادر مؤمن حساب دیگری دارد. آن شخص رفت و برگشت، حضرت (ع) فرمود که چه کردی؟ گفت این شخص نیاز مالی داشت و من نصف مالم را به او دادم، حضرت (ع) فرمود که خیلی کار مهمی نکردی، گفت چطور؟ فرمود که او را بر خود ترجیح میدادی، مثلاً باید دو سوم مالِ خود را به او میدادی و الباقی را برای خود نگه میداشتی که شاید او بیشتر از تو نیاز دارد.
4- «وَ أَنْ يُحَرِّمَ غِيبَتَهُ»؛ غیبت کردن برادر دینیاش را حرام بداند.
همانطور که اگر شما در یک مجلس نباشید و غیبتتان را بکنند و بعد شما بشنوید، ناراحت میشوید نسبت به برادر دینی خود نیز باید اینگونه باشید یعنی اگر در حضور شما از برادر دینیتان غیبیت کردند باید ناراحت شوید.
5- «وَ أَنْ يَعُودَهُ فِي مَرَضِهِ»؛ هنگامی که برادر مؤمنش مریض شد از او دیدن کند و به عیادتش برود. بعضی از اوقات میبینیم که یکی از دوستان و رفقایمان مدتی پیدایشان نیست، اگر اینگونه شد نباید بیتفاوت باشیم بلکه باید احوالپرس او باشیم، شاید مشکلی برایش پیش آمده باشد! و این باید یک سیره اخلاقی باشد که از دوست و رفیق خود باخبر باشیم و احوالش را بپرسیم.
6- «وَ أَنْ يُشَيِّعَ جَنَازَتَهُ»؛ انسان باید در تشییع جنازهی برادر مؤمنش حاضر شود.
7- «وَ أَنْ لَا يَقُولَ فِيهِ بَعْدَ مَوْتِهِ إِلَّا خَيْراً»؛ بعد از مرگ برادی دینیاش جز به خوبی و نیکی سخنی درباره او نگوید.
شش مورد اول توصیههایی بود که مربوط به اشخاص زنده است ولی حضرت (ع) برای افراد مرده نیز توصیهای دارند و آن اینکه انسان بعد از مرگ برادر دینیاش سخنی درباره او نگوید مگر اینکه آن سخن، گفتار نیک و خیر باشد.
[1]. ابن بابويه، محمد بن على، مَن لایحضره الفقیه، ج4، ص398؛ ابن بابويه، محمد بن على، خصال، ج2، ص351.
