موضوع درس:
شماره درس: 245
تاريخ درس: ۱۳۷۸/۴/۱۷
متن درس:
بحث ما رسید در کلمه تقوا و فوائدی که با بر این کلمه است و گفتم در قرآن شریف بیش از 200 مرتبه نام این کلمه برده می شود و به عبارت دیگر بیش از 20 فائده بار بر آن می شود و گفتم در میان آن فوائد 20 فائده را من انتخاب کردم که برای شما بگویم ، و از آن 20 فائده 12 فائده را در چند جلسه گفتم و بحث امشب ما درباره فائده سیزدهم از تقوا است ، این فائده بالاترین فوائد است این همان فائده ای است که انسان برای آن خلق شده اند ، سیرو سلوک ی ها دنبال این فائده اند و بالاخره اهل دل عاشق این فائده هستند و اگر کسی بتواند این فائده را بدست آورد خیلی برد کرده است ، دنیا را بدست آورده است آخرت را بدست آورده است ، ولی بالاتر از اینها بگویم خدا را بدست آورده است ، خدا را یابیده است و این فائده فایده ذکر است یعنی اگر کسی متقی باشد پروردگار عالم او را اهل ذکر می کند حالت تذکر به او می دهد و این حال ذکر را حال تذکر را قرآن شریف در آیات فراوانی جدی خواسته است علمای علم اخلاق هم در همان نسخه اول این فائده را برای شاگردها شون متذکر می شوند و قرآن در سوره احزاب سوره 31 آیه 41 این حالت را خواسته است زیاد خواسته است به قول امام صادق (علیه السلام) می فرماید در قرآن در اسلام همه چیز محدود است اگر به ما گفتند نماز بخوان محدود است نمازهای واجب 17 رکعت نمازهای مستحبی 24 رکعت تا بالاخره همه نماز ها می شود 51 رکعت محدود است ، اگر به ما گفته شده است روزه بگیر محدود است ماه مبارک رمضان واجبش در بعضی ایام مستحبش و بالاخره محدود است آن کسی که سیروسلوک بخواهد بتواند در هفته یک روز دو روز روزه بگیر و خوب است ماه 3 روز زوزه بگیرد خوب است . بالاخره محدود است امام صادق می فرماید اگر پروردگار عالم می فرماید زکات بده محدود است . اگر فرموده است خمس بده یک حد معینی دارد . اگر فرموده مکه برودر عمر یک بار واجب است اگر فرموده است جهاد بکن گاهی باید جبهه رفت اگر فرموده است امربه معروف نهی از منکر بکن گاهی انسان باید امربه معروف نهی از منکر کند.بعد امام صادق می فرماید اما یک چیزی را خدا خواسته است حد برای آن تعین نکرده استو فرموده است زیاد به جا آور وآن ذکر است این آیه در سوره احزاب آیه 41می فرماید یا ایها الذین امنوا ذکروا ذکراً کثیرا وسبحوه بکره واصیلا.ای مسلمان اهل ذکر باش زیاد ذکر بگو زیاد اهل ذکر باش همیشه اهل ذکر باش وسبحوه بکره واصیلا صبح وشام اهل ذکر باش یعنی همیشه اهل ذکر باش امام صادق می فرماید ببین این آیه حدی برای آن تعیین نکرده است در قرآن شریف وعده هم برای آن داده شده است اگر کسی اهل ذکر باشد دست عنایت خداوند روی سر اوست واین خیلی مهم است انسان یک کاری بکند که پروردگار عالم مواظبش باشد در چاه نیفتد پروردگار عالم مواظبت از او بکند در امتحان ها نلغزدلااقل رفوزه نشود واینها خیلی مهم است وقرآن می فرماید کسی که اهل ذکر باشد خدا دست او را می گیرد دست عنایت خدا روی سر اوست من هیچ فراموش نمی کنم از جلسات فوق العاده لذت بخش بود برای من جند روز به مرگ استاد عزیز ما علامه طباطبایی باقی نمانده بود من و عده ای از فضلا از مدرسین از شاگردهای ایشان رفتیم دیدن ایشان .ایشان مودب نشسته بودند حال حرف زدن نداشتند جلسه طول کشید .برای اینکه جلسه تمام بشود من به آقا گفتم که آقا یک نصیحتی به ما بکنید تا مرخص شویم ایشان فرمودند این آیه یادم آمدفَاذکُرُنی اَذکُرکُم فرمود قرآن می فرماید تو اهل ذکر باش تو یاد من باش دست عنایتم روی سرتو.تو یاد من باش من هم کتذکر توخیلی آیه بالاست یعنی نصیحت علامه طباطبایی از قرآن شریف مثل خود ایشان پرمحتواست مثل خود ایشان پرتقواست.مثل خود ایشان پرمغز است آمدفَاذکُرُنی اَذکُرکُم.قرآن می فرماید بنده ام مبی خواهی من متذکر توباشم اگر امتحان جلو آن رفوزه نشوی در بن بست ها گم شوی .در تاریکی ها پیدا شوی فاذکرونی به یاد من باش ونذیر این آیه در قرآن زیاد است که اولاً این ذکر را خدا می خواهد زیاد می خواهد بعد هم می فرماید اگر اهل ذکر شدی دست عنایت من روی سر تو این اصل مطلب اهل ذکر شدن منقسم می شود به 3قسم.قسم اول ذکر لفظی انسان نماز بخواند ذکر لفظی است تعقیب بخواند که سفارش شده ذکر لفظی است نمازهای نافله بخواند نماز شب بخواند . نافله های دیگر بخواند ذکر لفظی است و بالاخره با زبانش خودش را اهل ذکر بکند این مرتبه اول از ذکر است که همه باید این مرتبه اول را داشته باشیم . یعنی نه فقط نماز یک طوری باشد که نه فقط در شبانه روز اگر همیشه زبان ما به یاد خدا نباشد لااقل قالب اوقات زبان ما به یاد خدا باشد خدا را تجلیل کنیم . الله اکبر ، لا اله الّا الله خدا را تنظیف کنیم . سبحان الله خدا راتحمید کنیم خدا را تجلیل کنیم الحد الله . واین تعقیب هایی که بعد از نماز آمده برای همین است لذا همه تان هم باید مواظب باشید یکدفعه نماز بدون تعقیب نداشته باشیم این خیلی بد است نماز تعقیب می خواهد و از تعقیب هایی که زیاد سفارش شده و امام صادق (علیه السلام) می فرماید از هزار رکعت نماز از پیش من بهتر است تسبیحات حضرت زهرا (س) است برای اینکه هم تجلیل دارد هم تقدیس دارد هم تحمید دارد این ذکر لفظی منقسم می شود به 3 قسم گاهی تجلیل مثل لا اله الّا الله گاهی تقدیس خداست مثل سبحان ربی الاعلی و بحمده ، سبحان ربی العظیم و بحمده ، یا سبحان الله گاهی هم تحمید است حمد خدا برای نعمتهایش و این تسبیحات زهرا خُب می دانید ، 34 مرتبه الله اکبر ، 33 مرتبه الحمد الله ، 33 مرتبه سبحان الله و این تسبیحات حضرت زهرا را حتماً بعد از نماز هاتون بخوانید هم موجب عاقبت به خیری است . عاقبت انسان به خیر شود خیلی خوب است و هم انسان را اهل ذکر می کند و هم روز قیامت حضرت زهرا (س) به فریادش می رسد و این می تواند بگوید من تناسب با شما داشتم برای اینکه دائم تسبیحات شما می گفتم لذا نماز می خوانیم ذکر لفظی، نماز هم همین است نماز هم تجلیل خداست مثل اشهد انّ لا اله الّا الله وحده لاشریک له و یا تحمید خداست مثل الحمد الله رب العالمین و یا تقدیس خداست مثل سبحان ربی الاعلی و بحمده و مثل سبحان ربی العظیم و بحمده. مثل سبحان الله سبحان الله سبحان الله لذا ذکر یعنی تحمید یعنی تقدیس یعنی تجلیل خدای تبارک و تعالی ئ این را باید داشته باشیم امام صادق (علیه السلام) می فرماید بابام همیشه وقتی نمی خواستند حرف بزننند چانه شان می جنبید لا اله الّا الله می گفتند الحمد الله رب العالمین می گفتند همیشه ذکر می گفتند معمولاً اهل دل اساتید علم اخلاق اینها یک ذکری انتخاب می کنند به شاگردهاشون می گویند آن ذکر را خودشان می گویند و بالاخره ذکر می گویند این دعا هایی که موقع خواب است خب این دعاها خیلی مفید است خیلی عالی است انسان موقع خواب باید ذکر بگوید تا خوابش ببرد پیغمبر اکرم وارد بر حضرت زهرا(س) شدند موقع خواب حضرت زهرا بود پیغمبر رسمشان این بود گاهی دلشان هوای زهرا را بر می داشت همان موقع بلند می شدند می آمدند خانه زهرا آمدند خانه زهرا لذا شبانه روز 2 یا 3 مرتبه ، 3 یا 4 مرتبه می آمدند خانه زهرا این رسم پیغمبر بود یک شب آمدند دیدند که موقع خوابش است فرمودند زهرا جان می خواهی یادت بدهم اینکه وقت خوابت یک ختم قرآنبخوانی بعد بخوابی می خواهی یادت بدهم که یک حج به جا بیاوری و بخوابی می خواهی یادت بدهم همه مومنین را از دست خودت راضی کنی بعد بخوابی می خواهی یادت بدهم که همه پیامبرها را از دست خودت راضی کنی مِن جمله مرا و بعد بخوانی . حضرت زهرا معلوم است گفتند آری فرمودند موقع خواب 3 تا قل هو الله بخوان خدا ثواب ختم قرآن به تو می دهد یک تسبیحات اربعه بخوان سبحان الله و الحمد الله و لا اله الّا الله و الله اکبر خدا ثواب یک حج به تو می دهد بگو اللّهمّ اغفر المومنین و المونات و المسلمین و المسلمات همه مسلمانها از دست تو راضی می شوند بگو اللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد و غلی جمیع الانبیاء و المرسلین همه پیامبرها از دست تو راضی می شوند ببینید موقع خواب است اما پیغمبر می گویند بگو . تقدیس کن . تجلیل کن قرآن بخوان و بالاخره اهل ذکر باش اهل ذکر باش تا خوابت ببرد و برای جوانها علمای علم اخلاق وقتی نسخه می دهند اول ذکر یونسینیه است این ذکر یونسیه خیلی ذکر خوبی است و من از همه تان خانم ها ، آقایان مخصوصاً از جوانها از دختر و پسر تقاضا دارم این ذکر یونسیه را تا می شودبگویید علمای علم اخلاق می گویند اگر بشود 700 مرتبه و لازم هم نیست نشسته و رو به قبله نه ولو مشغول ظرف شستن است ذکر یونسیه بگویید سر کسب و کار این ذکر را بگویید و بالاخره توی راه وقت خواب خوابیده نشسته است در سجده مخصوصاً اگر بشود لا اله الّا انت سبحانک انی کنت من الظالمین و این ذکر یونسیه که می گویند برای این است که برای رفع گرفتاریها خیلی خوب است برای اینکه خدا در ظلمتها دست انسان را بگیر خیل یخوب است اگر ظلمت روی ظلمت گرفتاری روی گرفتاری بیاید جلو خیلی خوب است برای پیشبرد در سیر و سلوک هم اگر کسی بخواهد خودسازی کند خیلی خوب است و این ذکر مال حضرت یونس است حضرت یونس بدون اجازه خدا از شهر رفت بیرون . نباید رفته باشد گناه نبود، یک خلاف ادب بود بالاخره پروردگار عالم او را جدی گرفت یعنی نشست در کشتی یک نهنگی آمد جلو کشتی و بنا شد یک نفر فدای اهل کشتی بشود بنا شد قرعه بکشند قرعه کشیدند قرعه به نام حضرت یونس آمد دفعه دوم قرعه کشیدند به نام پیغمبر خدا آمد دفعه سوم هم بالاخره گفت منم بنده فراری انداختند او را در دریا ، نهنگ او را بلعید قرآن می فرماید همین نماز غفیله که نماز خوبی است برای برآوردن حاجات هم خیلی خوب است در رکعت اولش همین قضیه حضرت یونس است حضرت یونس رفت در شکم ماهی پروردگار عالم خطاب کرد به عالم تکوینی که هضم نشود یعنی یک زندان در دل ماهی خب این ظلمت دارد دریا یک ظلمت دارد شب ، شب شده بود یک ظلمت دارد شکم ماهی یک وحشت دارد دریا یک وحشت دارد شب یک وحشت دارد شکم ماهی در وحشت عجیبی در ظلمت عجیبی واقع شده بود ذکر را شروع کرد لا اله الّا انت سبحانک انّی کنت من الظالمین . هفت روز این ذکر را گفت قرآن می فرماید فاستجبنا له دیگر توبه او را قبول کردیم از شکم ماهی افتاد بیرون یعنی ماهی او را از شکم خود انداخت در ساحل و بعد از چند روز توانست برگردد در شهری که تبلیغ می کرد لذا این ذکر یونسیه از یک پیغمبر خداست در یک گرفتاری عجیبی اگر کسی بخواهد از این ظلمتهای نفس اماره ظلمتهای شیطانی انسی ، شیطان جنی از ظلمتهای صفات رذیله از گرفتاریها که برای همه هست مخصوصاً وضع فعلی بخواهد نجات پیدا کند ومن جمله اگر بخواهد سیروسلوک کند این ذکر یونسیه عالی است گفتم می گویند روز هفتصد مرتبه ودر شبانه روز هفتصد مرتبه گفتن کار آسانی است در راه و وقت کسب،وقت خواب،وقت بیداری،وقت نماز ومن جمله در سجده لذا آن که الان موضوع بحث ما است این است که ما باید اهل ذکر باشیم ذکر زبانی خب این مرتبه اول اما به این نمی شود اکتفا کرد مرتبه دوم ذکر قلبی است یعنی انسان آنچه زبانش می گوید دل بگوید این کار مشکلی است این همان حضور قلب است که به این زودی ها به کسی نمی دهد من خیال نمی کنم در این جلسه کسی باشد که بگوید من دو رکعت نماز با حضور قلب در مدت عمرم خواندم که خیال نمی کنم اگر باشد از اولیاءالله است دو رکعت نماز از وقتی که می گوید الله اکبر تا رحمه الله وبرکاته آنچه زبانش می گوید دل بگوید از نماز بیرون نرود قلبش ،فکرش جایی نرود به این می گویند حضور قلب اما این حضور قلب دو مرتبه داردیک مرتبه این است یک مرتبه هم بعد صحبت می کنم اینکه خود همه جا را محضر خدا بیابد وخود را در محضر خدا بیابد این حضور قلب است وقتی که می ایستد نماز بیاید اینکه در محضر خداست به عبارت دیگر ببیند خدا را با چشم دل ،بشنود صدای خدا را در خواندن قرائت ببیند اینکه پروردگار عالم توجه دارد به او می گوید بارک الله وقتی که می گوید سبحان ربی العظیم وبحمده این یابیدن ها خود را در محضر خدا یابیدن این را می گویند حضور قلب البته این دیگه برای شما نیست این برای پیامبرهاست یک قدری بیشتر برای چهارده معصوم یک قدری پایین تر برای آن افرادی که جداً سیروسلوک داشتند یک عمر.در آخر کار این حالت را به آنها می دهند.این را نمی خواهم از شما فعلاً اینکه از اول نماز تا آخر نماز بشنوی صدای خدا را ،ببینید توجه خدا را همه جا را محضر خدا بیابید وبیابید در محضر خدا هستیم خب این حالت،حالت بالایی است این نه این برای شما نه آن که برای شما وخیال نمی کنم الان کسی بگوید من اهلش هستم این است آن از اول نماز تا آخر نماز آنکه زبان می گوید دل بگوید به این می گویند حضور قلب عوامانه.برای عوام این حضور قلب ومتاسفانه یک کسی هم نیست که داشته باشد مگر راستی از اولیاءالله باشدهمین بحث ما راستی تقوا داشته باشد راستی روح خداترسی در عمق جان او حکمفرما باشد خدا به او می دهد واین را هم به شما می گویم این جور چیزها،انسان نمی تواند بیاورد آوردنی نیست دادنی است یعنی خدا باید عنایت کند.ولواَنَّ أهلَ القرآن امنوا والتقو لَفَتَحنا علیهم برکاهٍ مِنَ السموات والارض .اگر تقوا داشته باشید برکات از آسمان وزمین نازل می شود برکات زمین یعنی از نظر دنیا آباد می شوید.یعنی زندگی سالم که یکی از فوائد بود درباره اش صحبت کردم برکات من السماء یعنی حضور قلب یعنی خلوص یعنی حال توجه،حال توسل اینهارا انسان نمی تواند بیاورد باید به او بدهندباید متقی باشد لذا حضور قلب را نمی توان آورد که مقدماتش دست ماست لذا ما باید متقی باشیم وقتی متقی شدیم برای ما حضور قلب می آید دیگر خدا دست ما را می گیرد به قول علامه طباطبایی فاذکرونی اذکرکُم دیگر خدا دستمان را می گیرد در نماز از اول نماز تا آخر نماز به یاد خداییم.این مرتبه دوم از ذکراست که گفتم به دست آوردن مشکل است آنکه الان می خواهم از شما مرتبه اول را باید داشته باشید مرتبه اول مرتبه دوم را می آورد راستی متقی باشید مرتبه دوم یعنی حضور قلب برای شما می آید مرتبه سوم دیگر از مرتبه اول ودوم مشکل تر است و آن ذکر عملی است همین آیه ای که خواندم در سوره احزاب یا ایها الذین امنوا ذکروالله ذکراً کثیرا وسبحوه بکره واصیلا .امام صادق «س» می فرماید که مراد سبحان الله والحمدلله ولا اله الا الله والله اکبر نیست واِن کان مِنه یعنی آن یک مرتبه اش است ذکر لفظی ذکر قلبی بعد امام صادق می فرمایند مراد آیه این است هو ذکرُ الله عِندَ ما اَحَلَّ وحَرَّم یعنی در وقتی که می خواهد بگوید ببیند خدا راضی است یانه در وقتی که می خواهد بشنود ببیند خدا راضی است یا نه در وقتی که می خواهد کاری را انجام بدهد ببیند حلال است یا حرام ببیند خدا راضی است یانه تذکر راجع به دلمان چرا دل ما چنین است دل ما یک باغ وحش است باغ وحش دیده اید اگر ندیده ای نگاه کن به دلت هر گوشه ای از دل شما را یک چیزی اشغال کرده است یک باغ وحش به تمام معنا ،جای خدا کجاست اگر کسی جای خدا داشته باشد یعنی مشرک باشد خیلی خوب است.یکی از علمای بزرگ می گفتند در تخت فولاد خدا رحمتش کند در ضمن کمیل می گفت آی مردم بیاید مشرک شوید اقلاً یک جایی این خانه خدا که همه اش مال خدا همه را غضب نکن یک جایی هم مال خدا لذا انسان هی هیجان وسوسه این وسوسه های فکری این تخیل های بیخودی ابن آمال وآرزوهای فراوان موقع خواب است.آقا،خانم به جای اینکه آن دستور حضرت زهرا که پیغمبر فرمودند عمل بکند از این پهلو به آن پهلو خوابش نمی برد مزاحم خانمش است چی حالا آمال وآرزو او بی خوابی گرفته چراچنین است انسان باید خوابش دست خودش باشد وقتی که سرش را گذاشت روی متکی خواب باشد ذکرش را بگوید خواب باشد چرا این جوریم دنیا ما راگرفته یعنی به جای اینکه دل ما بگوید خدا،خدا،خدا می گوید دنیا،دنیا،دنیا،روزبه روز هم بدتر می شود فرمود وقتی چنین باشد روز به روز بدتر می شود این دل دیگر می شود دل شیطانی به جای دل رحمانی می شود دل شیطانی.انسان نه فقط باید مواظب چشمش باشد خب معلوم است آدم گناه بکند که این یاقی است این یاقی است آدم چشم چران که نمی شود گفت یک مسلمان نه فقط باید مواظب گوشش باشد خب معلوم است یک آدمی که شبانه روز سروکار با فیلمهای شهوت انگیز داشته باشد اینکه یک مسلمان نیست این یک آدم گاتوری است انسان باید مواظب زبانش باشد آخر معنا ندارد آدم غیبت بکند من هیچ فراموش نمی کنم بعضی اوقات هم گفتم اینها را به شما .راستی بعضی اوقات انسان مایوس می شود حضرت امام «ره» آمده بودند درس نفسشان به شماره افتاده بود نتوانست درس بدهدبعد هم رفت تب مالت داشته رفت عود کرد 3روز در خانه ماند چرا؟برای اینکه یک طلبه ای غیبت کرده بود من 40سال با حضرت امام بودم یک غیبت از ایشان نشنیدم.اگر غیبت سیاسی جلو می آمد به اندازه ضرورت اگر کسی می گفت گوش می کرد اما تا می خواست یک ذره یک سانتیمتر تجاوز کند می فمود این چه ربطی به بحث ما دارد غیبت چرا؟مگر می شود غیبت کرد مگر می شود تهمت زد،مگر می شود شایعه پرانی کردهرچه انسان بشنود نقل بکند قرآن می گوید مرگ بر تو با این کار زشت قُتِلَل خراسون الذین هم قَبرَتِهِم ساهون مرگ بران کسی که هر چه می شنود نقل بکند.آقا انسان اگر می خواهد چیزی نقل بکند باید با دلیل باشد با برهان باشد این روزنامه های کثیف ما را ببین حالا( )که دروغ پردازی می کند آن وقت هم کهدروغ پردازی نکندهر چه ببینند هر چه بشنوند برای این جوانهای عزیز ما نقل می کنند سرتاپا می شود شایعه سرتاپا می شود آتش بسیاری از این روزنامه ها سرتاپا آتش است هم برای خودش هم برای جامعه هم برای جوانهای بیچاره انسان باید مواظب زبانش باشد مواظب قلمش باشدمواظب دلش باشد مواظب گفتار وکردارش باشد مواظب شکمش باشد همین جوری یک درخت خودرو بعد هم بخواهید میوه بدهد میوه چی خب معلوم است زقوم است میوة آن هم زقوم است هم خودش را می کشد هم جوانها را ما باید درخت بارور بشویم.مَثَلٌ کلِمه طیبه لَشَجَرَه طیبه اصلها ثابت وفرعها فی السماءتُعطی اُکُلَها کِلَّ حینٍ بِاذنِ رَبِّها .باید این باشد یک درخت میوه دار فایده دار اگر درخت میوه یک ماه میوه می دهد این دائماً میوه بدهد مثل اسلام مسلمان است دیگر،مسلمان باید مثل اسلام باشد.این بحث ناقص است اجازه بدهید که هفته آینده هم درباره اش صحبت کنم اینها مقدمات بود می خواستم نتیجه بگیرم.
