شرح حدیث جلسه نوزدهم/ترک هوا و هوس‌ها

من مواعظ النبی صلی الله علیه وآله وسلّم :
من اکل ما یشتهی ولبس ما یشتهی و رکب مایشتهی لم ینظر اللّه الیه حتی ینزع او یترک.
(تحف العقول صفحه 38)

در جمله «رکب مایشتهی»، احتمال دارد که معنای حقیقی کلمه مراد باشد؛ یعنی هر مرکبی که مورد میل اوست، انتخاب کند و احتمال دارد به معنای «رکب الامر» باشد؛ یعنی هر کاری دلش خواست انجام دهد. به‌هرحال، نظر و توجه الهی که رأس همه خیرات و مایه همه کمالات انسان در عالم وجود است؛ با ارتکاب این امور از انسان گرفته می‌شود و ترک آن هم به این است که با ریاضت اختیاری، آنچه را که هوس می‌کند و می‌تواند انجام دهد کنار بگذارد.
کسانی که قدرت انجام تمام مشتهیات خود را ندارند باید قدر بدانند؛ زیرا این نعمت بزرگی است که انسان در مقابل هوا و هوسهای خود، میدان گسترده‌ای نداشته باشد. گرچه اگر بتواند و مبارزه کند، ثواب بیشتری دارد.