زیاد دیدن بدی‌ها (۱)
وَ ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... استِكثارِ الشَّرِّ و إن قَلَّ مِن قَولي و فِعلي.[۱]
یکی دیگر از ویژگی‌های مردم صالح و باتقوا که در این فراز از دعای مکارم الاخلاق به آن اشاره شده است، این است که اگر کار بدی از آنها سر زند، هر چند که آن کار بد و زشت، اندک و کوچک باشد؛ ولی در نظر آنها بزرگ می‌آید. این ویژگی در مقابل ویژگی قبلی است که کارهای خوب خود را، هر چند زیاد باشد، کوچک می‌بینند.
روایاتی که در این زمینه به ما رسیده است به دو دسته قابل تقسیم هستند:
دسته‌ای که به طور مطلق اندک شمردن گناه را نکوهش کرده‌اند؛
و دسته‌ای که حکمت این معنا را بیان کرده‌اند که چرا انسان باید کار بد کوچکی که از او سر می‌زند را بزرگ ببیند؟
از جمله روایاتی که در دسته نخست جای می‌گیرد، چهار روایاتی است که در ادامه می‌آید:
از رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نقل شده است:
لا تَنظُرُوا إلى صِغَرِ الذَّنبِ ولكنِ انظُرُوا إلى مَنِ اجتَرَأتُم.[۲]
به کوچکی گناه منگريد؛ بلكه بنگريد كه بر چه كسى گستاخى كرده‌ايد.
همچنین از ایشان نقل شده است:
إنّ إبليسَ رَضِيَ مِنكُم بالمُحَقَّراتِ. [۳]
همانا ابليس، به گناهان خُردْ انگاشته شما خشنود است.
امام صادق (علیه السّلام) نیز طبق نقل، می‌فرماید:
اتَّقُوا المُحَقَّراتِ مِن الذُّنوبِ فإنّها لا تُغفَرُ، قلتُ: وما المُحَقَّراتُ؟ قالَ: الرَّجُلُ يُذنِبُ الذنبَ فيقولُ: طُوبى لي لَو لم يَكُن لي غيرُ ذلكَ![۴]
از گناهان خُرد پنداشته بپرهيزيد كه اين گناهان آمرزيده نمى‌شود. عرض كردم: گناهان خُرد پنداشته چيست؟ فرمود: [اینکه] آدمى گناه كند و بگويد: چه خوب بود اگر جز اين گناه، گناهى ديگر نمى‌داشتم!
و از امیر المؤمنین (علیه السّلام) نیز این جملات نورانی نقل شده است که فرمود:
أشَدُّ الذُّنوبِ عِندَ اللَّهِ سبحانَهُ ذَنبٌ استَهانَ بهِ راكِبُهُ.[۵]
بدترين گناه نزد خداى سبحان، گناهى است كه گنهكار، آن را ناچيز انگارد.
أعظَمُ الذُّنوبِ عِندَ اللَّهِ سبحانَهُ ذَنبٌ صَغُرَ عِندَ صاحِبِهِ. [۶]
بزرگترين گناه نزد خداى سبحان، گناهى است كه گنهكار، آن را کوچک شمارد.
[۱] الصحيفة السجّاديّة، الدعاء ۲۰.
[۲] كنزالفوائد، کراجکی (۴۴۹ ق)، ج۱ ص۵۵.
[۳] النوادر للراوندي (۵۷۱ ق)، ص۱۲۹.
[۴] الكافي، شیخ کلینی (۳۲۹ ق)، ج۲، ص۲۸۷، ح۱.
[۵] غرر الحكم، تمیمی آمدی (۵۵۰ ق)، ح۳۱۴۰.
[۶] غرر الحكم، تمیمی آمدی (۵۵۰ ق)، ح۳۱۴۱.
