شرایط اکمال زیورهای متقین

وَ أَكْمِلْ ذَلِكَ لِي بِدَوَامِ الطَّاعَةِ‌. [۱]

در فراز‌های قبلی این مقطع از دعای نورانی مکارم الاخلاق، هجده ویژگی برای انسان‌های صالح و باتقوا، تحت عنوان «حِلْيَة الصَّالِحِينَ» و «زِينَة الْمُتَّقِينَ»، بیان شد.[۲]

در ادامه این مقطع، امام(علیه السّلام) چند مطلب را به عنوان مکمل این صفات اضافه نموده است. یعنی برای کامل شدن این زیورهای هجدگانه چند شرط لازم است و شرط اول آن، دوام اطاعت الهی است. اگر انسان همه ویژگی‌های خوب را داشته باشد؛ ولی بی‌تقوا باشد و دائما از دستورات خدا پیروی نکند، ارزش کاملی ندارد. پس اگر کسی مثلا نیکی‌های خود را کم بشمارد؛ یا با دیگران خوش برخورد باشد، ولی گناه هم بکند، این ارزش ها کامل نیست .

ارزش این صفات نیک، وابسته به اطاعت خدا؛ بلکه تدوام آن است. در روایتی که از امیر المؤمنین (علیه السّلام) نقل شده، شرط کامیابی، علاوه بر انجام خیر و دوری از شرّ، اهل طاعت بودن دانسته شده است:

إذا رَأَيتُمُ‌ الخَيرَ فَسارَعتُم إلَيهِ، و رَأَيتُمُ الشَّرَّ فَتَباعَدتُم عَنهُ، و كُنتُم بِالطّاعاتِ عامِلينَ، و فِي المَكارِمِ مُتَنافِسينَ، كُنتُم مُحسِنينَ فائِزينَ. [۳]

هرگاه نيكى را ديديد و به سوى آن شتافتيد و بدى را ديديد و از آن دورى جستيد و كارتان طاعت و رقابتتان در خصلت‌هاى برجسته بود، از نيكوكاران و كاميابان خواهيد بود.

و در روایت دیگری از آن حضرت نیز آمده است:

بالطّاعةِ يكونُ الفَوزُ. بالطّاعَةِ يكونُ‌ الإقبالُ‌. [۴]

با طاعت است كه رستگارى حاصل مى‌شود. با طاعت است كه بخت روى مى‌آورد.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الدعاء ۲۰.
[۲] این ویژگی‌ها که از جلسه شماره ۴۸۴ (ارائه شده در تاریخ ۹ خرداد ۱۳۹۵) به بعد بررسی شدند، عبارتند از: ۱ـ توفیق بسط عدل، ۲ـ کنترل خشم، ۳ـ فرونشاندن آتش اختلاف، ۴ـ ایجاد پیوند میان اهل جدایی، ۵ـ اصلاح میان مردم، ۶ـ نشر خوبی‌ها و پوشاندن بدی‌ها، ۷ـ نرم‌خویی در معاشرت، ۸ـ فروتنی، ۹ـ خوش‌رفتاری، ۱۰ـ آرامش و وقار، ۱۱ـ حُسن معاشرت، ۱۲ـ پیشتازی در کسب فضایل، ۱۳ـ برگزیدن نیکوکاری، ۱۴ـ پرهیز از سرزنش دیگران، ۱۵ـ ترک احسان نابجا، ۱۶ـ حق‌گویی، ۱۷ـ کم‌شماری خوبی‌ها، ۱۸ـ زیاد دیدن بدی‌ها.
[۳] غرر الحكم: ۴۱۵۴.
[۴] غرر الحكم: ۴۲۴۵ و ۴۲۴۳.