طلب وسعت رزق در سالمندي (۳)
وَ اجعَل أوسَعَ رِزقِكَ عَلَيَ إذا كَبِرتُ. [۱]
در جلسات قبل، دو نکته در تبيين اين فراز نوراني از دعاي مکارم الاخلاق، بيان شد. آخرين نکته در اين باره اين است که با اينکه انسان در جواني هم نياز به وسعت رزق دارد، چرا امام(عليه السّلام) از خداوند سبحان مي‌خواهد در سالمندي و سالخوردگي، وسيع‌ترين روزي را نصيب او کند؟
علت اين که انسان در سالخوردگي به وسعت روزيِ بيشتري نيازمند است، اين است که قواي بدن انسان در ايام پيري ضعيف مي‌شود و فعاليت او رو به کاستي مي‌رود، لذا ديگر نمي‌تواند تلاش‌هايي را که در جواني يا در ميان‌سالي انجام مي‌داد، در سالخوردگي و سالمندي انجام دهد. به همين دليل، اگر خدا به او کمک نکند و روزي‌اش را برايش گسترده نکند، خيلي زود، نيازمند ديگران مي‌شود و ديگران بايد نيازهاي او را برطرف کنند.
بنا بر اين، هر چند انسان در جواني هم نياز به وسعت رزق دارد؛ ولي در سالخوردگي، نيازش بيشتر است؛ از اين رو، در اين دعا، وسعت رزق در سنين بالا درخواست شده است، کما اينکه طبق گزارشي، رسول خدا (صلّي الله عليه و آله و سلّم) نيز اين درخواست را زياد از خداوند داشتند. حاکم نيشابوري به نقل از عايشه مي‌گويد:
إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ يَدعو: اللَّهُمَّ اجعَل أوسَعَ رِزقِكَ عَلَيَّ عِندَ كِبَرِ سِنّي وَ انقِطاعِ عُمُري. [۲]
پيامبر خدا (صلّي الله عليه و آله و سلّم) همواره چنين دعا مى‌كرد: بار خدايا! وسيع‌ترين روزى‌ات را به هنگام سالخوردگى و سپرى شدن ايّام عمرم، برايم قرار ده!
گفتني است، همان طور که قبلا اشاره شد، مراد از رزق، اعم از رزق مادي و معنوي است، از اين رو، نيازمندي سالمندان نيز منحصر در رزق‌هاي مادي نخواهد بود، بلکه شامل رزق‌هاي معنوي مثل مطالعه و تفکر نيز مي‌شود.
[۱] الصحيفة السجّاديّة، الدعاء ۲۰.
[۲] المستدرك على الصحيحين، حاکم نيشابوري (۴۰۵ ق)، ج۱، ص۷۲۶، ح۱۹۸۷.
