انواع القائات شیطانی (۶)

اللّهُمَّ اجعَل ما يُلقِي‌ الشَّيطانُ‌ في‌ رُوعي‌ مِنَ التَّمَنِّي وَ التَّظَنِّي.[۱]

سخن در تبیین این فراز نورانی از دعای مکارم بود که در آن، یکی از القائات شیطان برای گمراه کردن انسان، «تظنی» یعنی اعمال ظن و گمان دانسته شده است.

اشاره شد که یکی از اقسام تظنی شیطانی، سوء ظن به خدا است. شخص مؤمن باید وعده‌های الهی را باور کند، نه اینکه احتمال دهد خدای متعال به وعده‌های خود عمل نمی‌کند. در اینجا به برخی از نمونه‌های سوء ظن به خدا که در روایات آمده اشاره می‌کنیم تا خود را آزمایش کنیم و ببینیم آیا در زندگی، دچار بدگمانی به خدای سبحان هستیم یا نه؟

در روایتی نقل شده که امام صادق (عَلَیْهِ‌السَّلامِ) از پدرانش از رسول خدا (صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیْهِ‌وَ‌آلِهِ) چنین روایت نمود:

مَن‌ تَرَكَ‌ التَّزويجَ‌ مَخافَةَ العَيلَةِ فَقَد أساءَ ظَنَّهُ بِاللّهِ عَزَّ و جَلَّ، إنَ اللّهَ عَزَّ و جَلَّ يَقولُ: ﴿إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ﴾ [۲].[۳]

هر كس از ترس فقير شدن ازدواج نكند، به خداوند عز و جل گمان‌ بد بُرده است. خداوند عز و جل مى‌فرمايد: «اگر تنگ‌دست‌اند، خدا آنان را از فضل خويش، بى‌نياز خواهد كرد».

اگر در کشور ما که مدعی اسلام و تشیع و پیروی از اهل‌بیت هستیم، به این وعده خدا ایمان و اعتقاد داشتیم، نباید این قدر جوانان بدون همسر می‌ماندند.

در روایتی دیگر ـ طبق نقل ـ امام کاظم (عَلَیْهِ‌السَّلامِ) می‌فرماید:

امام صادق (عَلَیْهِ‌السَّلامِ) جوياى يكى از شركت كنندگانِ در مجلس خود شد.

گفتند: بيمار است. پس به عيادت وى رفته و در كنار او نشست و او را سخت ناخوش يافت. به او فرمود:
أحسِن ظَنَّكَ بِاللَّه‌.

به خدايت خوش‌گمان باش.

گفت: گمانم به خدا نيكوست؛ ليكن براى دخترانم اندوهگينم و چيزى جز غم آنها بيمارم نكرده است.

امام (عَلَیْهِ‌السَّلامِ) فرمود:

الَّذي‌ تَرجوهُ‌ لِتَضعيفِ حَسَناتِكَ ومَحوِ سَيِّئاتِكَ فَارجُهُ لِإِصلاحِ حالِ بَناتِكَ.[۴]

خدايى كه براى چند برابر شدن [پاداش‌] نيكى‌ها و پاك شدن بدى‌هايت به او اميد بسته‌اى، براى بهبود حال و روز دخترانت نيز به همو اميد ببند.
[۱] . الصحيفة السجّاديّة، دعای ۲۰.
[۲] . سوره نور، آیه ۳۲.
[۳] . الكافي، شیخ کلینی (۳۲۹ ق): ج۵ ص۳۳۱ ح۵.
[۴] . عيون أخبار الرضا عليه السلام، شیخ صدوق (۳۸۱ ق): ج۲ ص۳ ح۷.