انواع القائات شیطانی (۱۸)

اللّهُمَّ اجعَل ما يُلقِي‌ الشَّيطانُ‌ في‌ رُوعي‌ مِنَ التَّمَنِّي وَ التَّظَنِّي و الحَسَد...[۱]

صحبت در سومین رذیله‌ای بود که در فراز مورد بحث از دعای مکارم، از القائات شیطانی شمرده شده است، یعنی «حسد». گفتیم یکی از روش‌های پیشگیری از این بیماری که طبق روایات، رذیله صنفی فقها و علما است، تقویت عقل است.

راه دیگر پیشگیری از حسادت، «توسل و دعا» است که هم در فراز مورد بحث از آن استفاده شده و هم در این فراز که در دعای ۲۲ صحیفه آمده است:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‌ مُحَمَّدٍ و آلِهِ، وَ ارزُقني سَلامَةَ الصَّدرِ مِنَ‌ الحَسَدِ حَتّى‌ لا أحسُدَ أحَداً مِن خَلقِكَ عَلى‌ شَي‌ءٍ مِن فَضلِكَ، و حَتّى‌ لا أرى‌ نِعمَةً مِن نِعَمِكَ عَلى‌ أحَدٍ مِن خَلقِكَ في دينٍ أو دُنيا، أو عافِيَةٍ أو تَقوى‌ أو سَعَةٍ أو رَخاءٍ، إلّا رَجَوتُ لِنَفسي أفضَلَ ذلِكَ بِكَ و مِنكَ، وَحدَكَ لا شَريكَ لَكَ.[۲]

خداوندا! بر محمّد و آل او درود فرست، و سينه‌اى سالم از حسادت، روزى من گردان تا به هيچ يک از آفريدگانت بر چيزى از احسانت، حسادت نورزم، و تا آن كه هیچ نعمتى از نعمت‌هايت را در دين يا دنيا يا تن‌درستى يا تقوا يا گشايش يا آسايش که به هر يک از بندگانت داده‌اى نبينم، مگر آن‌كه بهتر از آن را به وسيله تو و از جانب تو ـ كه تنهايى و شريك ندارى ـ براى خود، آرزو نمايم.

از این دعا استفاده می‌شود که اولا: وقتی ائمه که معصوم هستند، برای دوری از این رذیله دعا می‌کنند، به طریق اولی ما نیز باید دوری از حسادت را درخواست کنیم، ثانیاً: ممکن است انسان به انواع نعمت‌های مادی و معنوی دیگران حسادت بورزد، حتی به سلامتی و تندرستی دیگران، ثالثاً: جایگزین حسادت، غبطه است، اگر بگوییم: «خدایا نعمت دیگری را بگیر و به من عطا کن» می‌شود حسادت؛ ولی اگر بگوییم: «خدایا نعمتی که به دیگران دادی را به من هم عنایت کن یا حتی بهتر از آن را عنایت کن» می‌شود، غبطه که در این دعا نیز بیان شده است.
[۱] . الصحيفة السجّاديّة، دعای ۲۰.
[۲] . الصحيفة السجّاديّة، دعای ۲۲.