بسم الله الرحمن الرحیم

جمع ‌ بندی روایات ستایش و نکوهش فقر

وَ لَا أَفْتَقِرَنَّ وَ مِنْ عِنْدِكَ وُسْعِي وَ لَا أَطْغَيَنَّ وَ مِنْ عِنْدِكَ وُجْدِي‌. [۱]

در جلسه گذشته سعی شد نکاتی پیرامون جمع بین روایات ستایش و نکوهش فقر ارائه شود. در همین زمینه به دو نکته اشاره شد: نکته اول: مبارزه با فقر و توسعه اقتصادی؛ نکته دوم: ارزش مطلق ثروت، ارزش مقید ثروتمند.

درباره نکته دوم لازم است کمی بیشتر توضیح داده شود.

«فقر» و «غناء» با توجه به نقشی که در زندگی انسان ایفا می‌کنند مورد ارزشگذاری قرار می‌گیرد؛ اینگونه نیست که ثروت برای همه خیر باشد بلکه برای کسانی که مسیر درست استفاده از آن را می‌پیمایند خیر خواهد بود چنانچه در آیه ۳۷ سوره سبأ می‌خوانیم:

وَ ما أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ بِالَّتي‌ تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنا زُلْفى‌ إِلاَّ مَنْ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ لَهُمْ جَزاءُ الضِّعْفِ بِما عَمِلُوا وَ هُمْ فِي الْغُرُفاتِ آمِنُونَ [۲]

اموال و فرزندانتان هرگزشما را نزد ما مقرّب نمى‌سازد، جز كسانى كه ايمان بياورند و عمل صالحى انجام دهند كه براى آنان در برابر كارهايى كه انجام داده‌اند پاداش مضاعف است؛ و آنها در غرفه‌هاى بهشتى در نهايت امنيت خواهند بود.

مطابق آیه شریفه این ثروت اگر در مسیر درست قرار گیرد خیر خواهد بود و پاداش آن نیز از سوی خداوند دو برابر. ثروت برای کسی که آن را برای خدمت به نیازمندان جامعه هزینه می‌کند خیر خواهد بود.

در نقطه مقابل نیز همین گونه است یعنی اینگونه نیست که فقر برای همه شر باشد، مثلاً برای کسانیکه اگر دارای ثروت شوند طغیان خواهند کرد و دنیای خود و دیگران را به تباهی خواهند کشاند فقر یک نعمت و خیر خواهد بود.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، ص۹۸، الدعاء۲۰.

[۲] سبأ، آیه ۳۷.