صلاح و سلامت قلب (۵)

بسم الله الرحمن الرحیم

بحث اخلاقی نشانه سلامتی قلب (۴)
وَ اجعَلني... مِن صالِحِی العِبادِ.[۱]

صحبت در علائم افراد صالح و کسانی بود که از سلامتی کامل قلب برخوردارند. اشاره شد که صاحبان قلب سلیم، خصوصا کسانی که در مراتب والای آن قرار دارند، هم چشم قلبی دارند و هم گوش قلبی.

قلب سلیم افزون بر دیده و شنوایی باطنی، توانایی استشمام بوی باطنی را هم دارد. امیر المؤمنین(علیه‌السلام) که یکی از القابش «صالح المؤمنین» است،[۲] دارای چنین قلبی بود. آن حضرت در اواخر خطبه «قاصعه» می‌فرماید:

أرى‌ نورَ الوَحيِ‌ وَ الرِّسالَةِ، و أشُمُّ ريحَ النُّبُوَّةِ. و لَقَد سَمِعتُ رَنَّةَ الشَّيطانِ حينَ نَزَلَ الوَحيُ عَلَيهِ(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، فَقُلتُ: يا رَسولَ اللّهِ، ما هذِهِ الرَّنَّةُ؟ فَقالَ: هذَا الشَّيطانُ قَد أيِسَ مِن عِبادَتِهِ. إنَّكَ تَسمَعُ ما أسمَعُ، و تَرى ما أرى، إلّا أ نَّكَ لَستَ بِنَبِيٍّ، و لكِنَّكَ لَوَزيرٌ، و إنَّكَ لَعَلَى خَيرٍ.[۳]

نور وحى و رسالت را مى‌ديدم و بوى نبوّت را استشمام مى‌كردم. هنگامى كه وحى بر ايشان نازل شد، ناله شيطان را شنيدم. گفتم: اى پيامبر خدا! اين ناله چيست؟ فرمود: «اين، ابليس است كه از اين كه عبادتش كنند، نااميد گشته است. تو آنچه را من مى‌شنوم، مى‌شنوى و آنچه را من مى‌بينم، مى‌بينى، جز آن كه تو پيامبر نيستى؛ ولى وزيرى و به يقين، بر [مسير] خيرى».

پيامبر خدا اين جايگاه بلندِ امام علی(علیه‌السلام) را با عبارات مختلف، طرح نموده است، از جمله با عبارت مشهور:

أنتَ‌ مِنّي‌ بِمَنزِلَةِ هارونَ‌ مِن موسى إلّا أنَّهُ لا نَبِيَّ بَعدي.[۴]

تو براى من، به منزله هارون براى موسى هستى، جز آن كه پيامبرى پس از من نيست.

[۱] الصحيفة السجّاديّة، الإمام زین العابدین(عَلَیْهِ‌السَّلامِ)، الدعاء ۲۰.
[۲] تحریم/سوره۶۶، آیه۴).
[۳] نهج البلاغة، خطبه۱۹۲.
[۴] الکافی، الشیخ الکلینی (۳۲۹ ق)، ج۸، ص۱۰۶، ح۸۰، ط ـ الإسلامیة..