نشانه خوف و خشیت
عن الامام علي بن الحسين عليهما السلام في دعائه: سُبْحَانَكَ! أَخْشَى خَلْقِكَ لَكَ أَعْلَمُهُمْ بِكَ، وَ أَخْضَعُهُمْ لَكَ أَعْمَلُهُمْ بِطَاعَتِكَ، وَ أَهْوَنُهُمْ عَلَيْكَ مَنْ أَنْتَ تَرْزُقُهُ وَ هُوَ يَعْبُدُ غَيْرَكَ.[۱]
(بار الها!) تو منزهى! در ميان آفريدگانت، بيمناك ترين از تو، داناترين ايشاناند به تو، و خاضعترين آنان در برابرت كوشاترين آنهاست در كار طاعت تو، و خوارترين آنها نزد تو، كسى است كه تو او را روزى مىدهى، ولى جز تو را مىپرستد.
سخن در علم نافع بود ؛ علمي که سبب خشيت مي شود و معيار ارزش يابي انسان مي شود و هر قدري که انسان از اين علم داشته باشد ارزش وجودي اش بيشتر است. لذا امام زين العابدين عليه السلام مي فرمايد: خدايا! هرکس نسبت به تو عالم تر است و معرفتش به تو بيشتر است، خشيتش بيشتر است. اين فرمايش اشاره است به آيه معروف سوره فاطر که بارها بدان اشاره کرده ايم: « إنّما يخشیَ اللهَ من عباده العلماءُ ». هر چه انسان عالم تر ؛ خوف و خشيتش بيشتر است و هرکس که خاضع تر است در برابر تو، عملش به طاعت تو بيشتر است. يعني خشيت بايد در عمل به طاعت، معلوم شود. با طاعت است که معلوم مي شود خشيت هست يا نه. ملاک اصلي عالم بودن عمل به طاعت خداشت ولو کسي سواد خواندن و نوشتن نداشته باشد ولکن طاعتش که بيشتر است، عالم تر است. عالم حقيقي است.
همچنين حضرت مي فرمايند: خدايا خوارترين مخلوقات تو نزد تو کسي است که روزي تو را مي خورد وليکن فرمانبرداري از غير تو مي کند. يعني آن کسي که فرمانبر هواي نفس خود است و خدايش هوي و هوس اوست خوارترين مخلوقات خداوند است.
[۱]. الصحيفة السجادية، دعاي ۵۲(و كان من دعائه عليه السلام في الإلحاح على الله تعالى).
