مذمت درخواست از دیگران
عن امیرالمؤمنین عليه السلام: قالَ رجُلٌ للنبيِّ صلى الله عليه و آله: يا رسولَ اللّهِ، عَلِّمني عَمَلًا لا يُحالُ بَينَهُ و بَينَ الجَنَّةِ. قالَ: لا تَغضَبْ، و لا تَسألِ الناسَ شَيئا.[۱]
از امیرمؤمنان علیه السلام نقل شده که: مردى به پيامبر صلى الله عليه و آله عرض كرد: اى رسول خدا! مرا كارى بياموز كه ميان آن كار و بهشت حايلى نباشد. حضرت فرمود: خشمگين مشو، و از مردم نيز چيزى مخواه.
در اين هفته دو صفت از صفات نيکو و دو کريمه از کرائم اخلاقي را مطرح کرديم: يکي نپذيرفتن امتياز از ديگران. امتياز طلبي از صفات مذموم است ولي اگر کسي خواست به انسان امتياز بدهد و انسان قبول نکرد اين از صفات کريمه و بزرگواري است. پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله بند کفش آن شخص را قبول نفرمودند. اين از مکارم اخلاقي است.
کريمه دوم را که ديروز مطرح شد اين بود که انسان همه نيازهاي خودش را از خدا بخواهد حتي علوفه گوسفند و نمک غذا.
سومين کريمه اخلاقي که امروز مطرح مي کنيم اين است که انسان از کسي چيزي نخواهد. نياز خواهي نکردن از ديگران از مکارم اخلاقي است. انسان اگر از خدا هر چيزي را خواهد ممدوح است ولي از ديگران نبايد چيزي خواست. در اين رابطه روايات متعددي داريم که روايت فوق يکي از نمونه هاي آن است. در روايت ديگری آمده که آن حضرت بهشت را براي ابوذر ضمانت فرمودند، به شرط آن كه هيچ چيز از مردم نخواهد، حتى اگر تازيانهاش به زمين افتاد، خودش پياده شود و آن را بردارد.
در روايت ديگر آمده عده اي آمدند به محضر حضرت و از ايشان خواستند که بهشت را براي آنها تضمين بفرمايد حضرت فرمودند: به شرطي بهشت را براي شما ضمانت مي کنم که از کسي چيزي نخواهيد. اين کريمه اخلاقي مورد توجه خيلي از اهل مراقبت بوده است. امام راحل هم چنين خصوصيتي داشته اند و از اطرافيان خود _ همسر و فرزندان و... _ چيزي طلب نمي کردند و اگر بطور مثال آب مي خواستند خودشان بلند مي شدند و آن کار را انجام مي دادند. ما هم سعي کنيم اگر بالجمله نمي توانيم به اين رهنمود اخلاقي عمل کنيم في الجمله عمل کنيم.
[۱]. ميزان الحكمه، ج۵، ص۱۶۶.
