دنیای ممدوح و دنیای مذموم

عن مولانا امیرالمومنین علیه السلام : الدنیا دارُ مَمَرًّ لا دارُ مَقّر والناس فیها رجلان : رجلٌ باع فیها نفسَه فاوبَقَها و رجل ابتاع نفسه فاَعْتَقَها

دنیا دار گذر است نه دار اقامت و مردم در آن دو گروهند :گروهی خود را فروختند و خویش را هلاک کردند و گروهی خود را خریدند و آزاد کردند. [۱]
کلمه دنیا در فرهنگ قرآن و حدیث در چهار معنا استعمال شده است که عبارتند از :
که معنای سوم را دنیای ممدوحه و معنای چهارم را دنیای مذمومه می گویند .
سه معنای دنیا در این روایت نورانی وجود دارد :
معنای دوم : (( الدنیا دار ممّر لا دار مقرّ )) یعنی جهان قبل از مرگ که گذرگاه است نه قرارگاه .
معنای سوم : (( رجل باع فیها نفسه فأوبقها )) یعنی کسی که خودش را در دنیا به دنیا فروخته و در مقابل به خواسته های مادی خودش رسیده و هیچ بهره ای از معنویت ندارد ، این دنیای مذموم است و این تعبیرات ریشه در آیاتی مانند : (( اولئک الذین خسرو انفسهم و ضل عنکم ما یفترون ))(( لا جرم انهم فی الاخره هم الاخسرون )) دارد .
معنای چهارم : (( رجل ابتاع نفسه فأعتقها )) یعنی کسی که خودش را از دنیا خریده و از دام خواسته های مادی نجات داده و خودش را آزاد کرده است . این دنیای ممدوح است
[۱] نهج البلاغه، حکمت۱۳۳