432 - راه دستیابی به هدایت ویژه الهی
وَ مَتِّعْنِي بِهُدًى صَالِحٍ لَا أَسْتَبْدِلُ بِهِ، وَ طَرِيقَةِ حَقٍّ لَا أَزِيغُ عَنْهَا، وَ نِيَّةِ رُشْدٍ لَا أَشُكُّ فِيهَا.[۱]
در تبیین این فراز نورانی این سؤال مطرح می‌شود که چگونه انسان می‌تواند به ارزش‌هایی که در این فراز بیان شده، دست پیدا کند؟ یعنی چگونه می‌توان از هدایت شایسته‌ای بهره مند شد که با چیز دیگر عوض‌شدنی نباشد؟ چگونه می‌توان به راه حقّی دست یافت که انحرافی از آن صورت نگیرد؟ و چگونه می‌توان از نیت درستی برخوردار شد که در آن تردیدی نباشد؟ و خلاصه آنکه راه دستیابی به هدایت ویژه الهی چیست؟
در پاسخ این سؤال می‌گوییم: دو راه مهم و اساسی برای رسیدن به این ارزش‌ها وجود دارد، یکی دعا کردن و گدایی درِ خانه خداست، خصوصاً شب‌ها و هنگام سحر، دیگری اطاعت از خدا و رسول اوست که در این آیه بدان اشاره شده است:
﴿وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا﴾[۲]
اگر از پیامبر اطاعت کنید، هدایت می‌یابید.
کسی که از پیامبر اطاعت می‌کند، معلوم است که از هدایت اول و همگانی برخوردار شده است، لذا هدایتی که پس از اطاعت نصیب او می‌شود، هدایت نوع دوم یعنی هدایت ویژه الهی است.
این مطلب به صورت مفصل‌تر در آخر سوره مبارکه حدید آمده است، می‌فرماید:
﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ﴾[۳]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! تقواى الهى پيشه كنيد و به پيامبرش ايمان بياوريد تا بهره‌اى دو چندان از رحمتش به شما بدهد و براى شما نورى قرار دهد كه با آن در مسير زندگى خود راه برويد.
ایمان در «یا ایها الذین آمنوا» ایمان حاصل از هدایت عمومی است و ایمان در «آمنوا برسوله» ایمان حاصل از هدایت ویژه الهی است. این هدایت با رعایت تقوا و تداوم آن در طول زندگی به وجود آمده است و شخص بهرمند شده از آن، مشمول رحمت مضاعف الهی خواهد بود؛ در نتیجه منور به نور الهی شده و در پرتو آن، در مسیر درست زندگی گام بر می‌دارد تا به مقصد نهایی برسد.
بنا بر این، راه رسیدن به هدایت صالحِ بی‌بدیل و مسیر حقِ بدون انحراف و نیت درست و خالی از شک، دعا و اطاعت از فرامین الهی است که توسط پیامبر صلّی الله علیه و آله به ما ابلاغ شده است.
مطابق روایتی که [مضمون آن را] شیعه و سنی از رسول گرامی نقل کرده‌اند، خداوند چشم باطن کسی را که بخواهد از این هدایت خاصه برخوردار کند، باز می‌کند. متن روایت چنین است:
ما مِن عَبدٍ إلّافي وَجهِهِ عَينانِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ الدُّنيا، وعَينانِ في قَلبِهِ يُبصِرُ بِهِما أمرَ الآخِرَةِ، فَإِذا أرادَ اللَّهُ بِعَبدٍ خَيراً فَتَحَ عَينَيهِ الَّتي في قَلبِهِ، فَأَبصَرَ بِهِما ما وُعِدَ بِالغَيبِ و مِمّا غيبَ، فَآمَنَ الغَيبَ بِالغَيبِ.[۴]
هيچ بنده‌اى نيست، جز اين كه دو چشم در صورت اوست كه با آنها امور دنيا را مى‌بيند و دو چشم در دلش كه با آنها امور آخرت را مشاهده مى‌كند. هر گاه خداوند خوبى بنده‌اى را بخواهد، دو چشم دل او را مى‌گشايد و او به وسيله آنها وعده‌هاى غيبى خدا را مى‌بيند و با چشم دل، به وعده‌ها [ى خداوند،] ايمان مى‌آورد.
ایمانی که با دیده غیبی حاصل می‌شود، ایمان شهودی است و آن همان ایمانی است که انسان را به یقین می‌رساند و موجب هدایت او می‌شود به گونه‌ای که تا رسیدن به مقصد، از آن منحرف نمی‌شود.
[۱] الصحيفة السجّاديّة: الدعاء ۲۰.
[۲]نور/سوره۲۴، آیه۵۴.
[۳]حدید/سوره۵۷، آیه۲۸.
[۴]میزان الحکمه واژه قلب « عین القلب » .
