482 - شیوه برخورد با غیبتکننده
و [سَدِّدني لأِن] أخالِفَ مَنِ اغتابَني إلى حُسنِ الذِّكر.[۱]
در تبیین این فراز نورانی پس از توضیح اجمالی مفهوم و انواع غیبت، همچنین دلیل و حکمت حرمت آن، به آخرین نکته میرسیم و آن عبارت است از شیوه برخورد با غیبتکننده.
اگر کسی از ما غایبانه بدگویی کرد چگونه به او پاسخ بدهیم؟ قبل از بیان چگونگی برخورد، این نکته را متذکر میشویم که نقل اینکه کسی پشت سر دیگری بد گفته است، خود کار اشتباهی است که موجب کدورت میان افراد میشود. حال، اگر به هر طریقی متوجه شدیم که دیگری پشت سر ما بدگویی کرده است، میتوانیم با او دو نوع برخورد داشته باشیم، یک برخورد این است که ما هم بدگویی او را بکنیم و آبروی او را ببریم؛ ولی این کار، انتقامگیری است و از نظر اخلاقی کار ناپسندی است.
در روایتی از امیر المؤمنین (علیه السّلام) چنین نقل شده است:
أقبَحُ المُكافاةِ المُجازاةُ بِالإساءَةِ.[۲]
زشتترين تلافى، جواب دادن با بدى است.
اما نوع دوم برخورد این است که ما این قدرت روحی، روانی را داشته باشیم که هر چند او نقاط ضعف ما را گفته است، ولی ما نقاط قوّت و خوبی های او را بازگو کنیم. این از مکارم اخلاق است ، در این فراز نورانی از خدای متعال آن را درخواست میکنیم که بارالها! به من توفیق بده تا بر خلاف کسی که غیبت من را کرده است، از او به نیکی یاد کنم.
از امیر المؤمنین (علیه السّلام) ذیل آیه ﴿ادْفَعْبِالَّتِيهِيَأَحْسَنُفَإِذَاالَّذِيبَيْنَكَوَبَيْنَهُعَداوَةٌكَأَنَّهُوَلِيٌّحَمِيمٌ﴾[۳]نقل شده است:
ما يُكافى عَدُوُّكَ بِشيءٍ أشَدَّ علَيهِ مِن أن تُطِيعَ اللَّهَ فيهِ.[۴]
براى دشمنت كيفرى سختتر از اين نيست كه درباره او به فرمان خدا عمل كنى.
پس وقتی شما در مقابل غیبتکننده، غیبت نمیکنید؛ بلکه خوبی او را میگویید، به این آیه و دستور الهی عمل کردهاید که: ﴿وَلايَغْتَبْبَعْضُكُمْبَعْضاً﴾[۵] و این همان مجازات و تلافی کردن با احسان و نیکی است.