برگزیدن نیکوکاری (3)

بحث اخلاقی

برگزیدن نیکوکاری (۳)

وَ ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... إیثارِ التَفضُّلِ‌.[۱]

بحث درباره تبیین یکی دیگر از ویژگی‌های مردم صالح و باتقوا بود که عبارت است از انتخاب احسان ابتدایی، یعنی انسان برای نیکی کردن به دیگران، منتظر نماند تا به او نیکی کنند؛ بلکه خود او ابتدا به نیکی کند. این خود یکی از مکارم مهم اخلاقی است. از امیر المؤمنین (علیه السّلام) چنین نقل شده است:

اصطَنِعُوا المَعروفَ‌ بِما قَدَرتُم‌ عَلَى اصطِناعِهِ؛ فَإِنَّهُ يَقي مَصارِعَ السّوءِ.[۲]

تا مى‌توانيد، كار نيك انجام دهيد؛ چرا كه از مرگ‌هاى بد جلوگيرى مى‌كند.

حتی نیکی کردن به حیوانات، به ما سفارش شده است. این کار نیز از مصادیق احسان ابتدایی است، زیرا حیوانات که نمی‌توانند در مقابل نیکی ما کاری کنند. در روایتی که مرحوم کلینی آن را از امام صادق(علیه السّلام) نقل کرده، آمده است: حضرت عيسى ـ علی نبیّنا و آله و علیه السلام ـ هنگام عبور از ساحل دريا، قرص نانى از غذای خویش را در آب انداخت. يكى از حواريان به او گفت: چرا چنين كردى؟ آن قرص نان از قوت تو بود؟! ایشان پاسخ فرمودند:

فَعَلتُ‌ هذا لِدَابَّةٍ تَأكُلُهُ‌ مِن دَوابِّ الماءِ، وثَوابُهُ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ.[۳]

اين كار را براى اين كردم كه برخى حيوانات درون آب، آن را بخورند. اين كار، ثواب بزرگى نزد خدا دارد.

این درسی است برای ما یعنی نیکی به انسان‌ها که جای خود دارد، باید به حیوانات هم نیکی کنیم، ولی امروزه متأسفانه در کشورهای غربی گربه و سگ و دیگر حیوانات خانگی مریض‌خانه دارند و برای آنها خرج‌های متعدد می‌شود؛ اما در طرف دیگر دنیا مردم از گرسنگی می‌میرند!

[۱]الصحيفة السجّاديّة: الدعاء ۲۰.
[۲]الخصال، شیخ صدوق، ص۶۱۷، ح۱۰.
[۳]الكافي، شیخ کلینی، ج۴ ص۹ ح۳.