ترجمه: حضرت امیرالمؤمنین علی ^{«علیه السلام»} فرمودند:

بكاربستن امانت داري (برگرداندن و پرداخت كردن امانت) روزي را مي افزايد.

 

شرح حدیث: در جلسه گذشته روايتي را از پيغمبراكرم خواندم که جمله آخرش را معنا نكردم و روایت جلسه گذشته و روایت این جلسه با همدیگر رابطه دارند. روايت قبلي اين بود «مَنْ حَبَسَ عَنْ أخِيهِ الْمُسْلِمِ شَيْئاً مِنْ حَقِّهِ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ بَرَكَةَ الرِّزْقِ ...» تا اينجا معنا كردم؛ به اينكه اگر كسي به شخصي بدهكاري دارد و مي­تواند بدهد امّا ‌ندهد، اين موجب مي­شود كه خدا بركت را از روزي­اش بردارد. در ادامه روایت دارد: «إِلَّا أنْ يَتُوبَ» اين را معنا نكردم که آمدند از من پرسيدند.

اين «إِلَّا أنْ يَتُوبَ» معنايش اين است: مگر اينكه توبه كند. در اينجا دو چيز هست. 1- برود و بدهي­اي كه دارد پرداخت كند.2- استغفار هم بكند. یعنی هم حكم تكليفي دارد هم وضعي. آن وقت اينجاست که خداوند بركت را به روزي­اش مي­دهد. وقتي رفت پرداخت كرد و استغفار هم كرد (چون خلاف شرع كرده بود) خداوند بركت را به روزي­اش مي­دهد.

 حالا چرا اينهايي كه بدهي دارند و می­توانند پس بدهند، نمي­دهند؟ برای اینکه اين خيال مي­كند به اينكه نگه داشتن، موجب مي­شود به روزي او افزوده شود و اگر برود بدهي را بدهد از روزی­اش كاسته مي­شود. اين از اشتباهاتي است كه انسان مي­كند. خيلي مواقع انسان اين اشتباهات را مي­كند. اينطور نيست به اينكه انسان اگر ادا كرد و ‌پرداخت كرد،‌ كسر بشود. يك چيزهايي هست كه انسان اگر پرداخت بكند در كنارش دريافت مي­كند و يك دريافتي­هایی هست كه به آدم ضرر مي­رساند. اتفاقاً اين از همان جاهاست.

در گذشته گفتم که از خدا طلب گشايشِ روزي كردن هيچ مشكلي ندارد. دستور هم آمده از خدا بخواهيد. امّا بدانید! يك سنخ اعمال هست که بدون دعا افزايش روزي را مي­آورد، ظاهرش را انسان خيال مي­كند که كسري است و حال اينكه اين كسري نيست بلکه افزودني است. يكي­اش همين است که علي عليه السلام در روايت فرمود: «إسْتِعْمَالُ الْأمَانَةِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ» به كارگرفتن امانت (يعني پرداخت كردن امانت) به روزي مي­افزايد. استعمال الامانة يعني بكار گرفتن امانت. ‌(كنايه از خوش­حسابي كردن در پرداختها است) چون پول شما پيش من امانت است و بايد بدهم.‌ هر بدهكاري­ كه داري امانت است اگر نمي­دهي، داري خيانت مي­كني. هيچ تعارف ندارد. بكارگرفتن امانت يعني پرداخت كردن امانت، به روزي مي­افزايد. تو اشتباه كردي؛ هم بركت را از روزي­ات بردي (كه در روايت قبلی بود) هم از اين طرف جلوي افزودن روزي را گرفتي، كسر كردي.‌

 اين دادنها، كنارش گرفتنهاست. اگر ديدي به اينكه داری يك قدري اينطرف و آنطرف مي­شوی، دنبال اين باش ببين به كسي بدهكاري داري يا نه؟ زود برو بده. وقتي دادي، اين دادن كنارش گرفتن از خداست. كما اينكه در باب صدقه هم داريم. خيلي چيزها هست که حالا اينجا این را من خواستم بگويم. چرا حقّ ديگري را پرداخت نمي­كني؟ خيال مي­كنی كم مي­شود؟ خير! اين دادن مي­افزايد نه اينكه كم كند.

يكشنبه 29 فروردين 1389- 3 جمادی الاول 1431. مسجد جامع بازار تهران

---