رُوِيَ عَنْ عَليٍّ عليه السلام قال:
اِيّاكَ اَنْ تُحِبَّ اَعْداءَ اللهِ اَوْ تُصْفِيَ وُدَّكَ لِغَيْرِ اَوْلياءِ اللهِ فَإِنَّ مَنْ اَحَبَّ قَوْماً حُشِرَ مَعَهُم[1].
ترجمه حدیث: از اميرالمؤمنين صلوات الله عليه منقول است كه حضرت فرمودند: بپرهيز از اينكه با دشمنان خدا رابطۀ دوستي برقرار كني، يا اينكه دوستي خود را، براي غير دوستان خدا خالص كني! پس به راستي كه انسان در روز قيامت با همان كساني محشور ميشود كه با آنان دوست بوده است.
شرح حدیث: «اِيّاكَ اَنْ تُحِبَّ اَعْداءَ اللهِ» بپرهيز از اينكه با «دشمنان خدا» رابطۀ دوستي برقرار كني! اين مطلب با روابط ظاهري اشتباه نشود، چرا که در اين روايت به رابطۀ قلبي اشاره دارد نه رابطه ظاهري. مثل كاسبي که همه جور مشتري پيش او ميآيد و او جنسش را به همه ميفروشد. آنچه مهم است رابطه قلبي است. مقصود روایت این است که بپرهيز از اينكه با دشمنان خدا رابطۀ قلبي و محبّتي پيدا كني.
«اَوْ تُصْفِي وُدَّكَ لِغَيْرِ اَوْلياءِ اللهِ» و بپرهیز از اينكه دوستيات را نسبت به «غير اولياء خدا» خالص كني. با اولياء خدا رابطۀ دوستي برقرار كن، آن هم رابطهای خالص! که «تصفيه وُدّ» و رابطه خالص عبارت از رابطهای است که هيچ شائبهاي از امور مادي در آن نباشد.
بعد حضرت علّتش را بيان ميفرمايد: «فَإِنَّ مَنْ اَحَبَّ قَوْماً حُشِرَ مَعَهُمْ» جهتش اين است كه انسان در روز قيامت با همان گروهي که آنها را دوست دارد، محشور ميشود. اگر آنها از دشمنان خدا باشند او با همانها محشور شده و اگر از اولياء خدا باشند، حشر او با اولياء خدا خواهد بود.
سرّ اين مطلب اين است كه دوستي نسبت به اولياء خدا، دوستي نسبت به خودِ خداوند است. در زيارت جامعه كبيره داريم كه: «مَنْ اَحَبَّكُمْ فَقَدْ اَحَبَّ اللهَ» هركه شما (اهل بيت) را دوست بدارد، پس خدا را دوست داشته است. از خدا تقاضا ميكنيم كه حشرمان با پيغمبر باشد. (نه نعوذ بالله با امثال یزید بن معاویه و دنیادارن)
حضرت در ابتداي روايت ميگويد: از رابطۀ دوستي برقرار کردن با دشمنان خدا پرهيز كن! بعد ميگويد: حالا كه ميخواهي رابطه دوستانه برقرار كني، هر چند كه با دشمنان خدا دوست نيستي، اما مواظب باش که در دوستيات فقط با دوستان خدا خلوص نيّت داشته باشي.
به این نکته نیز باید توجّه داشت که ما نبايد پيغمبر اكرم و اهل بيت صلوات الله عليهم اجمعین را براي دنيايمان دوست بداريم؛ تا گره از كار دنيائيمان باز كنند. صفاي در دوستي به اين معنا است كه به خاطر دنيايمان نباشد. اگر دوستی خالصانه شد، در قيامت هم با پيغمبر و اهل بيت گرامیاش محشور ميشويم؛ إن شاء الله.
يكشنبه 5 ارديبهشت 1389 – 10 جمادي الاولي 1431. مسجد جامع بازار تهران
[1] . غررالحكم ص 204 روایت 4015