رُوِيَ عَنِ البَاقِرِ عليه السلام قال:
مَا أَحْسَنَ الْحَسَنَاتِ بَعْدَ السَّيِّئَاتِ وَ مَا أَقْبَحَ السَّيِّئَاتِ بَعْدَ الْحَسَنَاتِ[1].
ترجمه حدیث: از امام باقر عليه السلام منقول است که حضرت فرمودند: چقدر كارهاي نيك بعد از گناهان زيباست و چقدر گناه كردن بعد از كارهاي نيك،‌ زشت و قبيح است.

شرح حدیث: 3 مطلب را راجع به این روایت عرض می­کنم: 1- از این روایت یک مطلب کلّی به دست می­آید و آن اینکه: اعمال نيك و اعمال زشت از هم بيگانه نيستند. برخي خيال مي­كنند كه اعمال نيك و اعمال زشت با هم در ارتباط نيستند امّا اينطور نيست. امام باقر عليه السلام در اين روايت اين مطلب كلّي را مي­خواهد بفرمايد كه اينها از همديگر بيگانه نيستند. كارهاي نيك روي كارهاي زشت اثر مي­گذارد و همنيطور كارهاي زشت، روي كارهاي نيك اثر مي­گذارد. البته راجع به اثرگذاری کارهای نیک روی کارهای زشت در قرآن کریم هم داریم؛ آنجا که می­فرماید: إنَّ الحَسَناتِ يُذْهِبنَ السَّيِئاتِ[2] .
حضرت امام باقر عليه السلام در ادامه دو مطلب را بر همين كلّي مترتب مي­كند.2- حضرت فرمودند: «مَا أَحْسَنَ الْحَسَنَاتِ بَعْدَ السَّيِّئَاتِ» چقدر زيباست كه اگر كسي غفلتاً دستش آلوده شد و از او كار زشتي صادر گشت، بعد از آن كارِ نيكي بكند. چون اين کارِ نیک اثر مي­گذارد و زشتي آن کار زشت را از بين مي برد. حضرت همان رابطه­ای را كه در آيۀ شریفه هست مطرح مي­فرمايد.
3- «وَ مَا أَقْبَحَ السَّيِّئَاتِ بَعْدَ الْحَسَنَاتِ» حضرت مي فرمايند چقدر زشت است كه كسي كارِ نيك انجام بدهد و بعد از آن، كار زشتي از او سر بزند. اين كار زشت به آن كار نيك ضربه مي­زند.
نتیجه: مواظب باش! اگر غفلتاً كار زشتي از تو سر زد، بعد از آن يك كار نيك بكن،‌ نگذار اينها انباشته شود. اگر نعوذ بالله كار زشتي از تو سر زد بدان كه انجام حسنه بعد از آن، خيلي زيباست. وقتي هم که حسنات انجام دادي مراقب باش بعد از آن ديگر گناه نكني. چرا که در این صورت آن حسنات از دستت مي­رود. وقتی كار نيك انجام دادي، مراقب باش اين سرمايه را از دست ندهي و دستت به خطا و گناه آلوده نشود. نگهش دار و آن غفلتِ صادر شده رابه وسیلۀ یک کار نیک زود پاك كن. مواظب باش كه از دستت نرود.
چهارشنبه 15 ارديبهشت89 – 20 جمادي الاولي 1431. مسجد جامع بازار تهران

[1] . اصول کافی، جلد 2، صفحه 458
[2] . سوره مبارکه هود، آیه 114