رُوِيَ عَنْ عَليٍّ عليه السلام قال:
اِجْعَلوُا كُلَّ رَجَائِكُمْ لِلّهِ سُبْحَانَهُ وَ لا تَرْجُوا أحَداً سِواهُ فَإِنَّهُ مَا رَجَا أحدٌ غَيْرَ اللهِ تَعَالی إِلا خَابَ[1].
ترجمه حدیث: امير المؤمنين صلوات الله عليه فرمودند: تمامي اميدتان را به خداوند قرار دهيد و به هيچكس غير از خداوند دل نبنديد. پس به راستي كه هيچكس به غير خداوند اميد نبست، ‌مگر اينكه محروم و زيانكار گرديد.
شرح حدیث: «اِجْعَلوُا كُلَّ رَجَائِكُمْ لِلّهِ سُبْحَانَهُ» يك دسته از انسانها تمام اميدشان به غير خداست. اميدشان به پول،‌رياست،‌رفيق و... است. خبري از خدا در دل آنها نيست. حضرت در اين روايت به اين افراد كاري ندارد و خطابش به خداشناسان است. کسانی كه مي­گويند خدا را مي­شناسيم،‌ آنهایی که معتقدند كاري از دست خدا بر مي­آيد و... حضرت به اين گروه مي­فرماید: تنها اميدتان خدا باشد. اينطور نباشد كه هم به خدا اميد ببنديد و هم به غير خدا.
«وَ لا تَرْجُوا اَحَداً سِواهُ» این جمله فراز قبلی را تأكيد مي­كند. اول می­فرماید تمام اميدتان را خدا قرار بدهيد. بعد در این جمله، امید بستن به احدی غیر از خدا را نفي می­کند. به تعبیر من محكم­كاري مي­كند.
«فَإِنَّهُ مَا رَجَا غَيْرُ اللهِ تَعَالی اِلا خَابَ» دراین فراز امیرالمؤمنین علیه السلام به علّتش اشاره می­فرماید: برای خاطر اینکه احدي به غير خدا اميد نبست، مگر اينكه محروم شد! (استثناءاز نفی دلالت بر عمومیّت دارد)
خداوند شريك پذير نيست. نه در عبادت و نه در هيچ چيز دیگر. ما در این باب روايات زيادي داريم که من در اينجا نمي­خواهم وارد آنها شوم. فقط اشاره­ای مي­کنم: چندين روايت هست كه خداوند قسم خورده که اگر كسي كه مي­گويد مرا مي­شناسد، به غير من اميد ببندد، من اميدش را قطع مي­كنم. به هر كه و به هرچه اميد ببندي (يعني به بچّه­ات، ‌همسرت، ‌رفيقت يا به پولت،‌ رياستت و... اميد ببندي) من اميدت را قطع مي­كنم. يعني در آخر،‌ سرت را به سنگ مي­زنم. اين حتمي و قطعی است. من اين كار را با تو كه مي­گويي خداشناسم، مي­كنم.
نتیجه: وقتي آخرِ سر خداوند مي­خواهد سرم را به سنگ بزند و اميدم را از غير خودش قطع كند،‌ آيا بهتر نيست كه خودم از همان اول به غير خدا اميد نبندم؟!
يكشنبه 19 ارديبهشت 1389 – 24 جمادي الاولي 1431. مسجد جامع بازار تهران

[1] . غررالحكم صفحه 196، روايت3861