رُوِیَ عَنِ الصَّادقِ علیه السّلام قال:
إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ لَا يَسْأَلَ اللَّهَ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ فَلْيَيْأَسْ مِنَ النَّاسِ كُلِّهِمْ وَ لَا يَكُونُ لَهُ رَجَاءٌ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ يَسْأَلِ اللَّهَ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ.[1]
ت
رجمه حدیث: از امام صادق(صلواتاللهعليه)) منقول است كه فرمودند:هرگاه يكى از شما اراده كند كه چيزى از خداوند درخواست نكند مگر اينكه به او عطا کند، باید از همه مردم مأيوس شود و هيچ اميدي جز به خداوند نبندد. پس هرگاه خداوند بداند كه او اين معنا را در قلبش دارد، چيزي از خدا نميخواهد مگر اينكه خداوند به او عطا ميكند.
شرح حدیث: «إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ أَنْ لَا يَسْأَلَ اللَّهَ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ»؛ اگر كسي بخواهد دعايش بي برو برگرد مستجاب شود باید دو کار انجام دهد؛ اين دو كار هم كارهاي جوارحي و بيروني نيست. یعنی نه ذكر است و نه ورد است و نه عملي بیرونی است، بلکه عملی دروني و جوانحي است.
اوّل: «فَلْيَيْأَسْ مِنَ النَّاسِ كُلِّهِمْ»؛ باید از نظر دروني از تمام مردم مأيوس باشد. يعني بداند که هيچكس، توانِ دادنِ هيچ چيزي را به او ندارد. در يك قالب اصطلاحي به این میگوییم «انقطاع از خلق». منقطع شدن از مردم.
دوم: «وَ لَا يَكُونُ لَهُ رَجَاءٌ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»؛ یعنی فقط به خدا اميد ببندد. نه تنها «انقطاع از خلق» داشته باشد، بلکه از اين طرف «اميد به خالق» داشته باشد. ما تعبير به «قطع و وصل» ميكنيم. از اين بِبُر و به او متّصل شو! از اين طرف صد در صد قطع امید کن و به آن طرف صد در صد اميد ببند. يكوقت هست ميگویيم فلاني اميدش به خدا 50-50 است. نه! رجای 50 -50 به خدا به درد نميخورد! از اين طرف صد درصد بريدن و به آن طرف صد درصد بستن است که کارساز است.
«فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ يَسْأَلِ اللَّهَ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ». این را هم بدان که زبانی فایده ندارد. چون ممكن است زبانای بگویي من كسي را جز خدا ندارم. شوخي نكن! خدا به زبانت نگاه نميكند. خدا دل تو را نگاه ميكند. اگر ديد در عمق وجودت، صد درصد از غير او بريدي و به او پيوستي، آنوقت است که از خداوند چيزي را نميخواهی مگر اينكه خدا به تو مي دهد.
اينجا جاي اين حرفها نيست، ولی من یک اشاره ميكنم؛ و آن اينكه به این تعبيري كه امام صادق(عليهالسلام) فرموده، در قالب اصطلاح «اخلاص در دعا» میگویند. انسان بايد در دعايش مخلص باشد. مخلص بودن در دعا غير از مخلص بودن در عبادت است. اينها با هم فرق ميكند. اخلاص در دعا معنايش اين است: «از غير او گسستن و به او پيوستن آنهم به نحو صد در صد».[2]
[1] . امالی شیخ مفید، صفحه 274- امالی شیخ طوسی، صفحه 36.
[2]. يكشنبه 17مرداد 1389– 27 شعبان 1431. مسجد جامع بازار تهران
