رُوِیَ عَنْ عَلیٍّ عليه السلام قال:
عَلَيْكُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْأَمَانَةِ فَإِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ[1]
ترجمه حدیث: حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمودند: بر شما باد به ملازمت عفّت و امانت. پس به درستی که این دو خصلت شریف‏ترین چیزی است که شما در پنهان دارید و زیباترین چیزی است که آشکار می­کنید و با فضیلت­ترین چیزی است که ذخیره می­کنید.
شرح حدیث: «عَلَيْكُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْأَمَانَةِ » عفّت به معنای خودداری و کناره­گیری و پرهیز است و در روایات، در روابط گوناگون مطرح می­شود.«عفّت بطن» (شکم) معنایش این است که هر چیزی، از هر جایی به دست تو برسد را نخوری و خوددار باشی. «مرز الهی» را رعایت کنی. «عفّت فرج» یعنی اینکه در ارتباط با شهوتِ جنسیِ نامشروع، پاکدامن باشی. بايد اين حالتِ «خودداری و جلوگيری از شهوت جنسی»، درون تو باشد، تا بتوانی جلوی نفس را در ارتباط با شهوتِ بطن و فرج بگیری. اینطور نباشد که اسیر شهوت باشی.
امانت به معنای راستی و درستی نسبت به حقوق دیگران است. یعنی از نظر درونی یک حالت «تجاوز کاری نسبت به حقوق دیگران» نداشته باشی؛ بلکه مقیّد باشی كه حقوق دیگران را بپردازی. (حقوق مالی و ...)
حضرت در این روایت می­فرمایند: برای شخص عفیف و امانتدار سه خصلت نیک مترتّب می­شود. يك؛ «فَإِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ» عفت و امانتداری شریف‏ترین خصلتهای درونی است که تو در درونت پنهان داری. دو؛ «وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ» زیباترین چیزی است که تو آشکار می­کنی. چون انسان خصلتهایی را که در درون دارد، به بیرون ترواش می­کند. عفّت نتیجه­اش این است که مثلاً اگر به یک مال برخورد کنی، که سزاوار نیست آن‏ را مصرف کنی، جلوی خودت را می­گیری و یا از نظر شهوتِ جنسیِ نامشروع ـ‏نعوذ بالله‏ـ در جایی که شرایط فراهم است نيز، پاکدامنی می­کنی. این زیباترین چیزی است که آشکار می­کنی. سه؛ «وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ» با فضیلت‏ترین چیزی است که برای خود ذخیره می­کنی؛ و این ذخیره برای دنیا نیست بلکه برای روز قیامت است. با فضیلت‏ترین چیزی است که برای آینده­ای که در پیش داری، ذخیره می­کنی.
در نتیجه این دو خصلت یعنی عفّت و امانت، دارای این سه اثر نیک است: از نظر درونی و فضیلتهای نفسانی، اشرف امور است، از نظر اعمال بیرونی، زیباترین کارهای تو است و از نظر ذخیره و پس‏انداز، بهترین پس انداز برای روز قیامت است.
چهارشنبه 9 تیر 89 – 17 رجب 1431. مسجد جامع بازار تهران

[1]. غررالحکم صفحه256 روایت5413 و مستدرک الوسائل جلد11، صفحه275