رُوِیَ عَنْ رَسُولِ الله (صلّی الله علیه وآله وسلّم) قال:
مَنْ خَرَجَ مِنْ ذُلِّ الْمَعْصِيَةِ إِلَى عِزِّ الطَّاعَةِ آنَسَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِغَيْرِ أَنِيسٍ وَ أَعَانَهُ بِغَيْرِ مَالٍ.[1]
ترجمه حدیث: از پيغمبر اكرم(صلّی الله علیه وآله و سلّم) منقول است كه فرمودند: هر كه از خوارى معصیت و نافرمانى خدا به عزّت اطاعت و فرمان‏برى خدا درآيد، خدا مأنوس او می­شود بدون آنکه انیسی داشته باشد، و او را یاری می­دهد بدون مال و ابزار مادیّت.
شرح حدیث: «مَنْ خَرَجَ مِنْ ذُلِّ الْمَعْصِيَةِ إِلَى عِزِّ الطَّاعَةِ»؛ اين تعبير پيغمبر اكرم(صلّی الله علیه وآله و سلّم) گوياي اين معنا است كه گناه براي انسان ذلّت و خواري مي‏آورد. يعني آن كسي كه مبدأ و معاد را پذيرفته و ايمان آورده و احكام الهي را قبول كرده، اگر از فرمان خدا سرپيچي كند، اثر این گناه و معصیت آن است که او را خوار مي‏كند. در مقابل، اطاعت كردن از احكام الهي به انسان عزّت مي­بخشد. بنابر این، از آثار گناه ذلّت است و از آثار اطاعت، عزّت.
حضرت در ادامه می­فرماید: کسی که از خواری معصیت و گناه خودش را خارج کند و به سمت عزت اطاعت از خدا برود، اين کار دو چيز را براي او در پي دارد؛ همه ما انسان‏ها از دو چيز در دنيا رنج مي­بریم. 1- همه ما از بي­كسي و تنهایی رنج مي­بريم. 2- همه ما از درماندگي رنج مي­بريم. این‏طور نیست که انسان در دنیا، جاده­ و مسیرش خيلي صاف باشد؛ بلکه راه او ‌پر از مشكلات و گرفتاری‏ها و پیچ و خم ها است. این طبيعي است و براي همه هم اینطور است و استثناء‌ هم ندارد.
انسان در مواقع گرفتاری چه چيزي مي‏خواهد؟ كسي را می­خواهد كه به فریادش برسد. اگر در هنگام مشکل بي­كس باشد، خيلي رنج مي­برد. اگر از پس مشکل برنیاید و درمانده شود، خیلی رنج می­کشد. پس دو چيز است که در دنيا انسان را خيلي رنج مي­دهد؛ بي­كسي و درماندگي.
اگر كسي از خواري معصيت به سوي عزّت طاعت برود، ‌هر دوی اينها برطرف مي­شود. «آنَسَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِغَيْرِ أَنِيسٍ»؛ خدا با او مأنوس مي­شود، بدون اينكه انيسی داشته باشد. هرگز لازم نيست انیسی جز خدا داشته باشد. خدا او را از بي­كسي در مي­آورد. يعني كَسِ او خدا مي­شود؛ انيس او خدا مي­شود و دیگر ‌در دلش هيچ هراس و ناراحتي ندارد. مي­گويد خدا را دارم، غم ندارم. چنین شخصی دیگر هیچ فشار روحي ندارد. خدا او را مأنوس مي­كند بدون اينكه كسي بخواهد كَسِ او شود و با او مأنوس شود. خدا او را بدون كَس از بي كَسي در مي­آورد. همه كَسِ او خدا مي­شود.
«وَ أَعَانَهُ بِغَيْرِ مَالٍ»؛ نه تنها خدا همه کسِ او می­شود، بلکه او را بدون مال كمك مي­كند؛ گره­هايش را باز مي‏كند و بدون ابزار ماديّت، او را از درماندگي در مي­آورد. از چه كنم چه كنم، خارجش مي‏كند. بنابر اين، اثر اينكه انسان گناه را كنار بگذارد و برود سوي اطاعت خدا اين است که در همین زندگی دنیایی نه بي‏كس مي­شود و نه درمانده.[2]

[1]. بحار الانوار، جلد72، صفحه 359
[2]. یکشنبه 5 دی1389 – 20 محرم1432. مسجد جامع بازار تهران