رُوِيَ عَنْ عَليٍّ عليه السّلام قَالَ:
مَنْ أَرَادَ مِنْكُمْ أَنْ يَعْلَمَ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَ اللَّهِ فَلْيَنْظُرْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللَّهِ مِنْهُ عِنْدَ الذُّنُوبِ كَذَلِكَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى.[1]
ترجمه حدیث: ازاميرالمؤمنين علی(عليه السلام) منقول است كه فرمودند: هر كس از شما كه ميخواهد جايگاه و منزلت خود را در نزد خداوند بداند، پس بايد ببيند كه جايگاه و منزلت خداوند در آن هنگام كه به گناهي ميرسد چگونه است. جايگاه او نزد خداوند تبارك و تعالي، به همان مقدار است كه جايگاه خداوند در نزد او است.
شرح حدیث: اگر كسي بخواهد ببيند جايگاهش در نزد خداوند جايگاه بلند و رفيعي است يا پست و حقير، باید دقّت کند و ببيند جايگاه خدا نزد او در جايي كه به گناهان ميرسد چگونه جايگاهي است. فرض كنيد كه ـنعوذ باللهـ زمینه و شرایط معصيتي پيش آمده و همه شرايط هم مهيّا است و انسان ميتواند مرتكب معصیت شود. اینجا باید ببیند که خداوند در نظرش چقدر اهميت دارد و چه جايگاهي دارد؛ اگر جايگاهی عظيم و رفيع دارد، اين موجب ميشود خوف از خدا پيدا كند و دستش به طرف اين معصيت دراز نشود. چرا؟ چون خداوند نهي كرده و گفته این کار را نكن.
اگر خدا پيش من بزرگ باشد، مرتکب گناه نمیشوم. این یک راه شناخت خویشتن است. انسان میتواند خودش را امتحان كند. اگر خدا پيش تو عظمت دارد، بدان که تو هم پيش خدا عظمت داري. امّا اگر ديدي نه، خدا در نزد تو كوچك جلوه كرد و عظمتي نداشتجبکه یه سمت گناه رفتی، بدان که تو در نزد خدا پست و حقیر هستی. نگاه كنيد اميرالمؤمنين علی(علیه السلام) به چه نحوی رابطه را درست كرد!
نكتهاي كه در اين روايت هست اين است كه حضرت ميفرمايند موقع برخورد با «گناه» ببين خداوند چه اهميتي نزد تو دارد، امّا نميفرمايند كه هنگام «اطاعت» از خداوند ببين خدا چه جايگاهي نزد تو دارد. چون عظمت خداوند در نزد تو موقعي ظاهر ميشود كه او تو را نهی کرده است، یعنی هنگام گناه. در روايت ديگري از علي (عليه السلام) منقول است كه حضرت فرمودند تو به كوچكي گناه نگاه نكن، بلكه به بزرگي آن كسي نگاه كن كه در حال معصيت او هستي.
بسیاری از افراد ميگويند ما نميدانيم که خدا از ما راضي است یا نه؛ میگویند نميدانیم خدا ما را دوست دارد یا دوست ندارد؛ میپرسند وضع ما پيش خدا چگونه است؟ پاسخ به این سؤالات آسان است؛ بگو ببينم هنگامی که به گناه برخورد میکنی، خداوند در نظر تو چگونه است؟ بزرگ است يا كوچك است؟ اگر بزرگ است تو هم پيش خدا بزرگي و او از تو راضی است و تو را دوست دارد؛ اگر كوچك است، بدان که تو هم پيش خدا كوچك و پست هستي و خدا از تو راضی نیست.[2]
[1]. بحارالانوار، جلد 67، صفحه 18
[2]. چهارشنبه 18 اسفند 1389 – 4 ربيع الثاني 1432. مسجد جامع بازار تهران
