رُوِيَ عَنْ حَسَن بن عَليٍّ العَسكري (عليهما السّلام) قال لِشیعَتِه:
أَكْثِرُوا ذِكْرَ اللَّهِ وَ ذِكْرَ الْمَوْتِ وَ تِلَاوَةَ الْقُرْآنِ وَ الصَّلَاةَ عَلَى النَّبِيِّ فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ عَشْرُ حَسَنَات.[1]
ترجمه حدیث: امام حسن عسكري (صلوات الله عليه) خطاب به شیعیان خود فرمودند: زیاد به یاد خدا باشید و بسیار به یاد مرگ باشید و فراوان تلاوت قرآن کنید و بر پیامبر (صلّی الله علیه وآله و سلّم) زیاد صلوات بفرستید. پس بیشک هر صلوات بر پیامبر (صلّی الله علیه وآله و سلّم) ده حسنه محسوب میشود.
شرح حدیث: در روايت مفصّلي، امام حسن عسكري(صلوات الله عليه) خطاب به شيعيانشان فرمودند: «أَكْثِرُوا ذِكْرَ اللَّهِ وَ ذِكْرَ الْمَوْت»؛ زياد ذكر خدا بگویيد، زیاد به ياد خدا باشيد و بسیار به ياد مرگ باشيد. باید توجّه داشت که هم یاد خدا و هم یاد مرگ براي انسان نقش سازندگي دارد. انسان آنگاه كه ـنعوذباللهـ دستخوش غَفَلات و مرتكب خطایا ميشود، جهتش اين است که خدا را فراموش كرده است و مردن را! اينطور نيست؟! اگر انسان به ياد خدا باشد، اگر انسان به ياد موت باشد، هيچوقت اينطور متهوّرانه گناه نميكند. لذا امام عسکری(علیه السلام) در اين روايت خطاب به شيعيانشان فرمودند زياد به ياد خدا باشيد و زياد به ياد مرگ باشيد. چرا که هر دوی اينها، هم انسان را از گناه باز میدارد و هم از آن طرف، انسان را به سوي اطاعت خدا ميكشاند.
«وَ تِلَاوَةَ الْقُرْآنِ»؛ قرآن هم زياد تلاوت كنيد. قرآن كلام الله است و اين كلام الهي اثرش اين است كه انسان را حفظ ميكند. بعد حضرت ميفرمايد: «وَ الصَّلَاةَ عَلَى النَّبِيِّ»؛ و زیاد بر پيغمبر اكرم (صلّي الله عليه و آله و سلّم) درود بفرستید. زياد صلوات بفرستید. چرا؟ «فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ عَشْرُ حَسَنَات». يعني به واسطه هر يك صلوات، دَه حسنه براي انسان نگاشته ميشود.
اين برای انسان، يك جنبه ذخيرهاي است. آنهايي كه دنبال اين هستند كه حسنات را ذخيره كنند، از بهترين ذكرها برای این کار صلوات است. ما اذكار زيادی داريم؛ ولي در بين اذكار، ذکر صلوات غير مسأله ذخيره حسنه بودنش – که در این روایت هم اشاره شد – خودش کاربرد دارد و گرهگشا است. ما در بين اذكار دو ذكر داريم كه اينها سرآمد اذكار هستند. و آن دو عبارت از «صلوات» و «استغفار» است. اين دو ذکر كاربرد گرهگشايي دارند.
حتي من اين را ميخواستم اشاره كنم كه گاهي هم اگر سقفي براي صلوات ميگذارند، خيال نكنيد كه رعايت آن سقف عددياش، مدخليّت زيادی داشته باشد. نه! اينگونه نيست. من این را از بزرگان به یادگار دارم که دنبال اين نباشيم که در صلوات رقم و عدد بياوريم. بله رقمها و سقفهایی که گذاشته شده سر جاي خودش درست است؛ امّا خود اين ذكر صلوات فينفسه گرهگشايي دارد و سوای حسنه بودنش، از آن طرف ذکر صلوات از نظر گره گشايياش در كارهاي انسان اثر وضعي دارد. ذکر صلوات یک چنین کاربردی دارد.[2]
[1]. بحارالانوار، جلد 75، صفحه 372 - تحف العقول، صفحه 488
[2]. يكشنبه 22 اسفند 1389 – 8 ربيع الثاني 1432. مسجد جامع بازار تهران
