عَنِ الصَّادِقِ عَلَیه السَّلامُ قالَ:
لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ يَبْكِي وَ قَالَ أَنَا قَدْ عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِي كُلِّفْتُ أَهْلِي فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم» حَسْبُكَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفْسَكَ وَ تَنْهَاهُمْ عَمَّا تَنْهَى عَنْهُ نَفْسَكَ.
روایت از امام صادق «صلوات الله علیه» منقول است که حضرت فرمودند:
هنگامی که آیه شریفه «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً»، خطاب به همه مؤمنین: خود و بستگان خود را از آتش جهنّم حفظ کنید»، به پیامبر اکرم«صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم» نازل شد و حضرت آیه را تلاوت کردند، یک نفر نشست و شروع کرد به گریه کردن در حالی‏که این جملات را می‌گفت: نمی‌توانم خودم را از آتش جهنّم حفظ کنم، چگونه خانواده و خاندانم را هم حفظ کنم!؟ «أَنَا قَدْ عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِي كُلِّفْتُ أَهْلِي».
در ادامه روایت دارد حضرت به او فرمودند: کافی است که آن‌ها را امر کنی به انجام اعمالی که خودت را به انجام آن امر می‌کنی، که به‌اصطلاح امر به معروف است، «حَسْبُكَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفْسَكَ». همان‌طور که به خودت امر می‌کنی که واجبات را انجام بدهی، به خانواده‌ات هم بگو، شما هم انجام بدهید. همین کافیست و لازم نیست پیگیری کنی تا بدانی انجام دادند یا نه. تو وظیفه‌ات امر به معروف است.
«وَ تَنْهَاهُمْ عَمَّا تَنْهَى عَنْهُ نَفْسَكَ» و آن‌ها را بازداری از کارهای منکری که خودت را از انجام آن‌ها نهی می‌کنی. خداوند در این آیه شریفه ما را تکلیف به امر به معروف و نهی از منکر حداقلّی می‌فرماید. حداقلّش چیست؟ بی تفاوت ننشین و نگاه بکن. اگر دیدی در حال انجام حرام است یا معروفی را انجام نمی‏دهد، نباید بی‌تفاوت باشی.
حضرت در این روایت نمی‌فرمایند که دست و پایش را بگیر و مجبورش کن برود وضو بگیرد و نماز بخواند. نه! او را امر کن نسبت به معروف، نهی کن نسبت به منکر؛ یعنی امر به معروف، نهی از منکر. «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً»، هم خودتان را از آتش جهنّم حفاظت کنید، هم خاندانتان را. چگونه حفاظت کنیم؟ راه حفاظت را پیامبر اکرم «صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَ سَلَّم» به آن شخص فرمودند. همان‏طور که خود را امر به معروف می‏كنی، همان‏طور به فرزند و خانواده و بستگانت نيز امر کن و همان‏طور که خودت را از عمل حرام نهی می‏کنی آن‌ها را نيز نهی کن! نباید از اعمال خانواده و بستگانت بی تفاوت بگذری.

بحارالانوار ج 97 ص 92 – کافی ج 5 ص 62 – وسائل ج 16 ص 148
یکشنبه 25 دی 90 – 21 صفر 1433