روي عن محمد بن عليٍ الجواد عليهماالسلام قال:
«لَا تَكُنْ وَلِيّاً لِلَّهِ فِي الْعَلَانِيَةِ عَدُوّاً لَهُ فِي السِّرِّ.»
در بین رذائلی که انسان به آن مبتلا می‌شود و در معارف ما حتّی بیش از کفر نسبت به آن نکوهش شده، مسأله نفاق است که از آن به دورویی تعبیر می‌کنیم.
نفاق گاهی در ارتباط با مخلوق است؛ مثلاً کسی روابطی منافقانه با افراد داشته باشد و در علن اظهار دوستی ولی از آن‌طرف در خفاء دشمنی کند. امّا گاهی نفاق با خالق است، نه با مخلوق! البتّه با خالقش منافقانه عمل می‌کند، برای بهره‌کشی از مخلوق.
امام جواد (علیه السلام) در این روایت کوتاه می‌فرمایند: «لَا تَكُنْ وَلِيّاً لِلَّهِ فِي الْعَلَانِيَةِ» . تو از آن‌هایی نباش که در ظاهر و علن طوری خودشان را جلوه می‌دهند که از دوستان خدا هستند، آدم متدیّن و خوبی هستند، امّآ در خفا دشمن خدایند! به تعبیر ساده، از کسانی نباش که در علن و مقابل مردم، جانماز آب می‌کشند، امّا در خفاء خلاف شرع می‌کنند، «وَلِيّاً لِلَّهِ فِي الْعَلَانِيَةِ عَدُوّاً لَهُ فِي السِّرِّ». «عَدُوّاً لَهُ»، یعنی دشمنی با خدا. سرپیچی از فرمان خدا در خفاء دشمنی با خدا است دیگر. از این افراد نباش. این انسان بدترین فرد است.
یک وقت شخصی با مردم منافقانه عمل می‌کند، مثلاً مقابل رویش می‌گوید: من خیلی با شما کذا و فلان، بعد پشت سرش بد می‌گوید و منافقانه عمل می‌کنی و دورویی می‌نماید که این دورویی با شخص مخلوق است. بدتر از این، دورویی با خالق است که در علن اظهار تدیّن و دوستی با خدا می‌کند امّا در خفاء کارهایی که می‌کند خلاف شرع است، «عَدُوّاً لَهُ فِي السِّرِّ». حضرت می‌فرمایند: از این‌ها نباش. کار این سنخ افراد، در قیامت سخت‌تر از کفّار است. چون این‌طور نیست که کفّار را از این‌جا که می‌برند یک سر در آتش جهنم بیاندازند. یک وقت اشتباه نکنید! چون بعضی از کفّار مستضعف‌اند. استضعاف یعنی چه؟ یعنی حقّ به این‌ها نرسیده. اگر شعار حق هم بوده امّا کسی برایشان تبیین نکرده است. در روایات داریم: هنگام مرگ حقّ را به اینها عرضه می‌کنند، اگر قبول کرد، همین کافر بهشتی می‌شود، اگر قبول نکرد، معلوم می‌شود با خدا دشمنی دارد و لذا راه و مسیرش جهنّم می‌شود. ولی منافق‌ این‌طور نیست و کارشان سخت‌تر از کافران است . در قرآن هم آیات بیشتری در نکوهش منافقین آمده است. در قرآن در مورد منافق، منافقین و منافقات هست امّا راجع به کفّار، کافرین و کافرات نداریم و فقط کلمة کافر آمده است. لذا انسان باید خیلی مراقب باشد تا در جامعه از نظر دینی، بیش از آنچه که هست، خودش را جلوه ندهد. حواست جمع باشد! این نفاق با خداست.
بحارالانوار ج 75 ص 365
چهارشنبه 10 خرداد 91 – 8 رجب 1433