رُوِيَ عَن رَسُولِ اللهِ صَلَّي اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ قالَ لاَبيذَر يا اَباذَر:
وَ اِذا سَئَلتَ فَاسئَلِ اللهَ عَزَّوَجَلَّ وَ اِذا استَعَنتَ فَاستَعِن بِاللهِ فَقَد جَرَي القَلَمُ بِما هُوَ كائِنٌ اِلي يَومِ القِيامَةِ فَلَو اَنَّ الخَلقَ كُلَّهُم جَهَدُوا اَن يَنفَعُوكَ بِشَیءٍ لَم يُكتَب لَكَ ما قَدَرُوا عَلَيهَ وَ لَو جَهَدُوا اَن يَضُرُّوكَ بِشَیءٍ وَ لَم يَكتُبهُ اللهُ عَلَيكَ ماقَدَرُوا عَلَيهِ[1]
ترجمه حدیث: در سفارش هایی که پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلَّم) به ابوذر دارند، فرمودند:
اي اباذر! آن هنگام كه ميخواهي درخواستي بنمايي، درخواست و حاجت تو فقط ازخداوند عزّوجل باشد و آن هنگام كه كمك ميخواهي، فقط از خداوند كمك بخواه. به تحقيق كه خداوند با قلم قضا و قدر خويش تا روز قيامت اين طور ترسيم كرده و نوشته است كه اگر تمامي مردم جمع شوند و كوشش كنند كه به تو نفعي و سودي برسانند، وليكن خداوند اين را براي تو مقدّر نكرده و ننوشته باشد، نمي توانند. و اگر تمامي مردم كوشش كنند كه به تو ضرري و زياني برسانند و خداوند اين را مقدّر نكرده و ننوشته باشد، نمي توانند به تو هيچ گونه ضرري برسانند.
شرح حدیث: انسان همه چيز خود را چه كوچك و چه بزرگ فقط و فقط از خداوند بخواهد؛ زيرا هم آبروي او را حفظ مي كند و هم خوار و ذليل نكرده، بلكه او را تكريم و احترام مي كند و هم حاجت او را برآورده مينمايد و هم مي تواند بيشتر از درخواست او عنايت نمايد، پس فقط و فقط ازخداوند كمك بخواهد، زيرا مردم يا انجام نمي دهند يا منّت گذاشته و تو را تحقير مي كنند و يا اصلاً توان انجام آن را ندارند.
انسان بداند خداوند آن چه را با قلم كه منظور قضا و قدر او مي باشد براي او تقدير كرده است، هيچ كس به جز پروردگار نمي تواند تغيير دهد. در دعاها داريم كه «هوالنّافع و هوالمضر» اين به آن معنا نيست كه اختيار را خداوند ازانسان سلب كرده باشد، بلكه قضا و قدر خويش را براساس اعمال صالح و زشت و مقدار توكل وثقه و اعتماد واقعي ما به خداوند و... قرارداده است؛ يعني انساني كه كارهاي زشت انجام داده و ظلم و ستم كرده و به حقوق ديگران تجاوز مي كند، در مقابل از خداوند قضا و قدر نيكو بخواهد؟! پس مال، مقام، سلامتي، بيماري، علم، معرفت، آرامش، اضطراب، فقر و... و لوح محفوظ دردست خداوند است و كسي نمي تواند آنها را تغيير دهد و فقط با دست خداوند تغييرپذيراست. لذا انسان برود سراغ او و از او طلب و درخواست كند و ازخدا بخواهد كه به او نفع برساند و دفع ضرر كند و اگر از خدا اطاعت كني، در روايت است كه خداوند ازتو اطاعت مي كند.
[1]بحارالانوار، جلد74، صفحه89