رُوِیَ عَن اَبی الحسَنِ الرِّضا عَلَیهِ السَّلامُ قالَ:
اَحسِنِ الظَّنَّ بِاللهِ فَاِنَّ مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِاللهِ کانَ اللهُ عِندَ ظَنِّهِ[1]
ترجمه حدیث: حضرت امام رضا علیه السلام گمان خود را به خداوند متعال نیکو و خوب قرار بده. هرکس که به خداوند گمان خوب و نیکو داشته باشد، خداوند هم بر طبق همان گمان خوب و حُسن ظن با او عمل و رفتار میکند.
شرح حدیث: در روایات، تعابیر متفاوتی راجع به حُسن ظن به خداوند وجود دارد که گویای لطف الهی به بندگان است؛ حُسن ظن بالله، یعنی انسان هیچ گاه فکر نکند که خداوند برای او خوب نخواسته است، زیرا بسیاری از گرفتاریهای انسان بر اثر بدگمانی او به خداوند است.
نکتۀ مهم و قابل ذکر این است که انسان چگونه به خداوند خوش گمان باشد؟ این از اعمال انسان نشات میگیرد. حُسن عمل که انجام اعمال خوب و پسندیده است، نتیجهاش حُسن ظن و خوشگمانی به خداوند است که پاداش او را نیکو میدهد. در مقابل، انجام اعمال زشت و ناپسند، سوء عمل و بدگمانی به خداوند را در پی دارد و این از توهّمات شیطانی برای جداکردن انسان از خداوند مهربان، کریم، عطوف میباشد. پس دیگر شکایت از خداوند معنایی ندارد، زیرا نتیجۀ سیرت و باطن ناپاک است که نتیجه آن گرفتاری و نگرانی در دنیا و عذاب الهی در آخرت می باشد.
[1]بحار الانوار، جلد 75، صفحه 342