احکام روزه
راه ثابت شدن اوّل ماه
«مسئله 124» اوّل ماه به پنج چيز ثابت مي‌شود:
اوّل: خود انسان ماه را ببيند.
دوّم: عدّه‌اي كه از گفتۀ آنان اطمينان پيدا شود، بگويند ماه را ديده‌ايم. و همچنين است هر چيزي كه به واسطۀ آن اطمينان پيدا شود.
سوّم: دو مرد عادل بگويند كه در شب، ماه را ديده‌ايم، ولي اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند يا شهادتشان خلاف واقع باشد؛ مثل اينكه بگويند داخل دايرۀ ماه طرف افق بود، اوّل ماه ثابت نمي‌شود، امّا اگر در تشخيص بعض خصوصيات اختلاف داشته باشند؛ مثل آنكه يكي بگويد ماه بلند بود و ديگري بگويد نبود، به گفتۀ آنان اوّل ماه ثابت مي‌شود.
چهارم: سي روز از اوّل ماه شعبان بگذرد كه به واسطۀ آن اوّل ماه رمضان ثابت مي‌شود و سي روز از اوّل ماه رمضان بگذرد كه به واسطۀ آن اوّل ماه شوال ثابت مي‌شود.
پنجم: حاكم شرع حكم كند كه اوّل ماه است.
«مسئله 125» اگر حاكم شرع حكم كند كه اوّل ماه است، كسي هم كه از او تقليد نمي‌كند، بايد به حكم او عمل نمايد، ولي كسي كه مي‌داند حاكم شرع اشتباه كرده، نمي‌تواند به حكم او عمل نمايد.
«مسئله 126» اوّل ماه با پيش‌گويي منجمين ثابت نمي‌شود، ولي اگر انسان از گفتۀ آنان اطمينان پيدا كند، بايد به آن عمل نمايد.
«مسئله 127» بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن دليل نمي‌شود كه شب قبل، شب اوّل ماه بوده است.
«مسئله 128» اگر اوّل ماه رمضان براي كسي ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه بعد معلوم شود كه ماه رمضان بود، بايد روزۀ آن روز را قضا نمايد.
«مسئله 129» اگر در شهري اوّل ماه ثابت شود، در هر جايي هم كه افقش با آنجا نزديك باشد؛ نظير همۀ شهرهاي ايران، اوّل ماه براي همه ثابت مي‌شود.
«مسئله 130» روزي را كه انسان نمي‌داند آخر رمضان است يا اوّل شوّال، بايد روزه بگيرد، ولي اگر پيش از مغرب بفهمد كه اوّل شوال است، بايد افطار كند.
«مسئله 131» اگر زنداني و مانند آن نتوانند به ماه رمضان اطمينان كنند، بايد به گمان عمل نمايند و اگر آن هم ممكن نباشد، هر ماهي را كه روزه بگيرند، صحيح است و بهتر آن است كه بعد از گذشتن يازده ماه از ماهي كه روزه گرفته‌اند، دوباره يك ماه روزه بگيرند، ولي اگر بعد گمان پيدا كردند، بايد به گمان عمل نمايند.
