كفار? روزه
«مسئله 69» كسي كه كفّارۀ روزۀ رمضان بر او واجب است، بايد دو ماه روزه بگيرد يا شصت فقير را سير نمايد يا به هر كدام تقريباً 750 گرم طعام يعني گندم يا جو و مانند اينها يا قيمت آنها را بدهد و چنانچه اينها برايش ممكن نباشد، هر چند مد كه مي‌تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد، بايد استغفار كند و چنانچه دادن كفّاره بعداً براي او ممكن شود، واجب نيست كفّاره بدهد.
«مسئله 70» كسي كه مي‌خواهد دو ماه كفّارۀ روزۀ رمضان را بگيرد، بايد سي و يك روز آن را پي در پي بگيرد و اگر بقيۀ آن پي در پي نباشد، اشكال ندارد.
«مسئله 71» كسي كه مي‌خواهد دو ماه كفّارۀ روزۀ رمضان را بگيرد، نبايد موقعي شروع كند كه در بين سي و يك روز روزي باشد كه مانند عيد قربان، روزۀ آن حرام است.
«مسئله 72» اگر در بين روزهايي كه بايد پي در پي روزه بگيرد، عذري مثل حيض يا نفاس يا سفري كه در رفتن آن مجبور است، براي او پيش آيد، بعد از بر طرف شدن عذر واجب نيست روزه‌ها را از سر بگيرد، بلكه بقيه را بعد از بر طرف شدن عذر به جا مي‌آورد.
«مسئله 73» اگر به چيز حرامي روزۀ خود را باطل كند، اگر آن چيز ذاتاً حرام باشد؛ مثل شراب و زنا، كفّارۀ جمع (گرفتن دو ماه روزه كه سي و يك روز آن پي در پي باشد و اطعام شصت فقير) بر او واجب مي‌شود و چنانچه كفّارۀ جمع برايش ممكن نباشد، هر كدام را كه ممكن است، بايد انجام دهد و اگر ذاتاً حرام نباشد، بلكه به جهتي حرام شده باشد؛ مثل نزديكي كردن با عيال خود در حال حيض، كفّارۀ جمع ندارد.
«مسئله 74» اگر روزه‌دار در يك روز ماه رمضان چند مرتبه كاري كه روزه را باطل مي‌كند، انجام دهد، گرچه آن كار جماع باشد، براي همۀ آنها يك كفّاره كافي است.
«مسئله 75» اگر روزه‌دار زنا كند و بعد با حلال خود جماع نمايد، يك كفّارۀ جمع كافي است.
«مسئله 76» اگر روزه‌دار كاري كه حلال است و روزه را باطل مي‌كند، انجام دهد؛ مثلاً آب بياشامد و بعد كار ديگري كه حرام است و روزه را باطل مي‌كند، انجام دهد؛ مثلاً غذاي حرامي بخورد، يك كفّاره كافي است.
«مسئله 77»اگر نذر كند كه روز معيّني را روزه بگيرد، چنانچه در آن روز عمداً روزۀ خود را باطل كند، بايد كفّارۀ نذر بدهد و كفّارۀ آن اين است كه ده فقير را سير نمايد يا سه روز روزه بگيرد.
«مسئله 78»كسي كه مي‌تواند وقت را تشخيص دهد، اگر به گفتۀ كسي كه مي‌گويد مغرب شده، افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، اگر گفتۀ او حجّت بوده است؛ نظير ثقه و اذان وقت شناس، قضا و كفّاره ندارد و اگر حجّت نبوده، بايد قضاي آن را بگيرد، ولي كفّاره ندارد.
«مسئله 79»كسي كه عمداً روزۀ خود را باطل كرده، اگر بعد از ظهر مسافرت كند يا پيش از ظهر براي فرار از كفّاره سفر نمايد، كفّارۀ او ساقط نمي‌شود، بلكه اگر قبل از ظهر مسافرتي براي او پيش بيايد، باز هم كفّاره بر او واجب است.
«مسئله 80»اگر عمداً روزۀ خود را باطل كند و بعد عذري مانند حيض يا نفاس يا مرض براي او پيدا شود، كفّاره بر او واجب است.
«مسئله 81» اگر يقين كند كه روز اوّل ماه رمضان است و عمداً روزۀ خود را باطل كند، بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده، كفّاره بر او واجب نيست.
«مسئله 82» اگر انسان شك كند كه آخر رمضان است يا اوّل شوال و عمداً روزۀ خود را باطل كند، بعد معلوم شود اوّل شوال بوده، كفّاره بر او واجب نيست.
«مسئله 83» هر كسي كه ديگري را مجبور كند به انجام دادن كاري كه روزه را باطل مي‌كند، بايد كفّارۀ او را بدهد.
«مسئله 84» اگر روزه‌دار در ماه رمضان زن خود را مجبور به جماع كند، مرد بايد دو كفّاره بدهد و بر زن كفّاره واجب نيست؛ حتّي اگر زن در بين جماع راضي شود، ولي روزۀ او باطل مي‌شود، مگر اينكه به طوري مجبور شده باشد كه از خود اختياري نداشته باشد.
«مسئله 85» اگر كفّاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را به جا نياورد، چيزي بر آن اضافه نمي‌شود.
«مسئله 86» كسي كه مي‌خواهد براي كفّارۀ يك روز شصت فقير را سير نمايد، نمي‌تواند يك فقير را بيشتر از يك مرتبه سير نمايد، ولي مي‌تواند هر يك از عيالات فقير را گرچه صغير باشند، سير نمايد.
«مسئله 87» كسي كه قضاي روزۀ رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً كاري كه روزه را باطل مي‌كند، انجام دهد، بايد به ده فقير، هر كدام تقريباً 750 گرم طعام بدهد و اگر نمي‌تواند، بايد سه روز روزه بگيرد و پي در پي بودن لازم نيست و اگر نمي‌تواند، بايد استغفار كند.
«مسئله 88» كفّاره براي روزه منحصر است به اينكه انسان يكي از مفطرات سه‌گانه (خوردن و آشاميدن، جماع، باقي ماندن بر جنابت يا حيض يا نفاس تا اذان صبح) را انجام دهد و هر عملي غير از اين سه مفطر به جا بياورد، قضا دارد، امّا كفّاره ندارد.
