مناسبت های ماه رمضان

حضرت ابو طالب عموي پيامبر بود و همسرش فاطمه بنت اسد نام داشت. وي، تا زمان حيات، رياست بني هاشم را عهده دار بود، و اجازه نمي داد قريش، به حضرت گستاخي بكند. با رحلت وي، و رحلت حضرت خديجه سلام الله عليهما جسارت ها عليه حضرت رو به فزوني گذاشت و سال مصيب هاي حضرت آغاز شد.

آن چه مي خوانيد، مربوط به رويدادهايي است كه در ماه مبارك رمضان سال هاي مختلف به وقوع پيوسته است.
ذكر نكات زير ضروري است:
1- تنها، ياد آوري رويدادها بر عهده ي اين تحقيق است، و افزودن مطالب لازم براي منبر، به مناسبت هر شخصيت، و تحقيق و تفحص، بر عهده ي مبلغ محترم است.
2- به خاطر حجيم نشدن مطالب گاه تنها به ذكر واقعه بسنده شده و از توضيح خودداري كرده ايم.
3- در بخش هايي از تقويم، با هماهنگي «واحد تحقيقات دفتر تبليغات اسلامي » از تقويمي كه آنان تهيه كرده اند، سود برده ايم، ولي طرح اين تقويم، در ماهنامه ي كوثر چاپ شده و اينك با نگرش جديد براي آگاهي مبلغان چاپ مي شود.

1 رمضان (201 ه.ق)
تفويض ولايتعهدي به امام رضا عليه السلام.
حضرت امام رضا عليه السلام در سال 201 قمري به دستور مامون عباسي، به مرو آمد. مامون، نسبت به حضرت، تجليل و تكريم تمام كرد و تا جايي كه خواص دوستان و اصحاب اش را جمع كرد و گفت: «اي مردم! من، در آل عباس و آل علي عليه السلام تامل كردم و هيچ كس را افضل به امر خلافت، از علي بن موسي عليه السلام نديدم.» . پس رو به حضرت كرد و گفت: «من، مي خواهم خلافت را از خود خلع و به شما تفويض كنم.» . حضرت فرمود: «اگر ايزد، خلافت را براي تو قرار داد، جايز نيست آن را به ديگري واگذاري و خود را بر كنار سازي و اگر از تو نيست، اختيار نداري آن را به ديگري تفويض كني.» . حضرت، بدين وسيله نامشروع بودن حكومت آنان را اعلام كرد.
مامون، از او خواست امر خلافت را بپذيرد، ولي امام نپذيرفت تا اين كه نوبت به تهديد رسيد كه امام پذيرفت و در شرايط اجبار، وجدان بيدار مردم و حاضران دانستند كه پذيرش ولايت عهدي، به معناي تاييد حكومت نيست.
آن چه مامون را وادار ساخته بود كه خلافت وحكومت را، علي الظاهر، تقسيم كند، چيزي جز قدرت معنوي و احتمال سهمگين شدن خشم عمومي نسبت به غصب خلافت نبود و اين، نقطه ي اوج قدرت ائمه بود كه در عين حاكم نبودن، بر دل ها حكم مي راندند.

1 رمضان 428 ه.ق
2- در گذشت شيخ الرئيس ابو علي حسين بن عبدالله معروف به ابن سينا.
پدرش، عبدالله، از بلخ و مادرش، ستاره، از بخارا بود و خود ابو علي در صفر سال 370 ه ق متولد شد. وي به خراسان و سپس گرگان آمد و در چند شهر توقف كوتاهي كرد. عاقبت، در همدان، ساكن شد و به خاطر علم فراوان و شهرت اش، دانش جويان از هر سو به همدان هجوم بردند و به اين ترتيب، مركز ثقل فلسفه و طب، از بغداد به ايران منتقل شد.

وي، حدود صد كتاب و رساله نوشت و 54 يا 58 سال عمر كرد. برخي نيز 63 سال دانسته اند.

3 رمضان 9 ه.ق
وقوع غزوه تبوك
اين غزوه، در سال نهم هجري بين مسلمانان و روميان، روي داد و بي آن كه نبردي صورت گيرد، به صلح انجاميد. در بازگشت از اين غزوه، قصه ي اصحاب عقبه واقع شد و منافقاني كه قصد جان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله را كرده بودند، رسوا شدند. اين جنگ را چون به رسوايي منافقان انجاميد، «جنگ تبوك » يا «فضحه (رسوايي)» يا «ذو العسرة (به خاطر سختي رفت و آمد)» ناميدند.

3 رمضان 413 ه.ق ( 1 )
درگذشت شيخ مفيد از متكلمان و محدثان و فقهاي اماميه بود كه رياست مذهب را در قرن نهم بر عهد داشت.
وي، در سال 338 ه ق متولد شد و از اهالي عكبري از نواحي بصره بود. شيخ، از جمله كساني است كه توقيعات و نامه هاي مختلفي از ناحيه ي مقدس امام زمان (عج) به وي ارسال شد.
لقب «شيخ مفيد» را در آغاز جواني به خود گرفت. وي به «ابن معلم (پسر معلم)» نيز معروف بود. او، از اوثق و مطمئن ترين افراد در مذهب به شمار ميرود.
وي، از اساتيد سيد مرتضي و سيد رضي است.
كتاب هاي الارشاد، الاختصاص، امامت امير مؤمنان، كشف الاسرار...از آثار او است.
بعد از وفات ايشان را سيد مرتضي بر پيكرش نماز خواند; و در پايين مزار حضرت جواد عليه السلام و كنار قبر استادش و ابو القاسم جعفر بن قولويه قمي به خاك سپرده شد. ( 2 )

7 رمضان سال 10 بعثت
درگذشت حضرت ابو طالب ابو طالب، عموي پيامبر بود و همسرش فاطمه بنت اسد نام داشت. وي، تا زمان حيات، رياست بني هاشم را عهده دار بود، و اجازه نمي داد قريش، به حضرت گستاخي بكند. با رحلت وي، و رحلت حضرت خديجه سلام الله عليهما جسارت ها عليه حضرت رو به فزوني گذاشت و سال مصيب هاي حضرت آغاز شد.
ابو طالب، به خدا و پيامبر، ايمان داشت و پيامبر فرمود: «اي عمو جان! در كودكي، تربيت ام كردي; در يتيمي، كفالت ام فرمودي و در بزرگي، ياري ام كردي; ايزد، از سوي من، به تو پاداش خير دهد.» .
بعد از وفات، در قبرستاني كه به نام خودش مشهور است، به خاك سپرده شد.
امام باقر عليه السلام درباره او فرمود: «اگر ايمان ابو طالب عليه السلام را در يك كفه ترازو و ايمان اين خلق (آنان كه ايمان ابو طالب را رد مي كردند) را در كفه ديگر بگذارند، ايمان ابو طالب سنگين تر است.» .

9 رمضان سال 60 ه.ق
ارسال هزاران نامه (12 هزار) از سوي مردم كوفه براي امام حسين عليه السلام در اين روز، مردان، كوفه گرد آمدند و دوازده هزار نامه خود را براي امام حسين عليه السلام ارسال كردند. آنان، تقاضا داشتند كه حضرت، به سوي عراق بشتابد و با حكومت يزيد مبارزه كند. مردان كوفه، به حضرت قول وفاداري دادند و گفتند كه منتظرتان هستيم، اما در محرم همان سال، در مقابل او صف آرايي كردند.

9 رمضان 1225 ه.ق
حمله وهابيان حجاز به نجف اشرف وهابيان، در طول سال هاي متمادي، بارها، به اماكن مقدس شيعيان حمله كردند و هر بار با به جاي گذاشتن هزاران قرباني و مخروبه كردن شهرها و حرم ها بر گشتند.
در چنين روزي، آنان به نجف اشرف حمله كردند و مقداري از زائران امام حسين عليه السلام را در كربلا به شهادت رساندند و اموال شان را غارت كردند. شهرهاي بصره و كربلا محاصره شد و جنايت هاي شرم آوري را به نام مبارزه با شرك مرتكب شدند.

10 رمضان (سال سوم قبل از هجرت)
وفات حضرت خديجه عليها السلام وي، در تمام مراحل، يارو ياور پيامبر بود و نخستين بانويي است كه به پيامبر ايمان آورد. او، ثروت مند و سرشناس و در عين حال، نجيب و طاهر بود.
زماني كه مشركان، پيامبر را آزار مي دادند، حضرت خديجه، در منزل، به آرامش و مداواي وي مي پرداخت.
سال وفات وي و حضرت ابو طالب را (عام الحزن) ناميدند.
وي، در 65 سالگي وفات يافت و در قبرستان ابو طالب، منطقه ي حجون مكه، به خاك سپرده شد.

12 رمضان 597
وفات ابو الفرج بن الجوزي از پرهيزكاران عصر خود بود و زماني كه خواستند در حضور ناصر لدين الله، سني يا شيعه بودن او را بفهمند، معروف است كه گفت: «افضلهم بعد من كانت بنته في بيته » . او، متكلم و محدث و فقيه و واعظ قرن ششم هجري بود. هنوز نه سال اش تمام نشده بود كه به منبر مي رفت و به وعظ و خطابه مي پرداخت. هر جمعه، در منزل خود مراسم وعظ داشت و مجلس او با استقبال رو به رو مي شد. اين مبلغ بزرگ، كار سترگي را بنيان نهاد و تفسير قرآن را بر فراز منبر به مردم گفت. بر بالاي منبر، يزيد را لعن مي كرد.
المنتطم و تلبيس ابليس از كتاب هاي او است.
از وي پرسيدند: «خلفاي بعد از رسول، چند نفرند؟» . گفت: «اربع اربع اربع.» .
وي، در بغداد وفات يافت.

12 رمضان 1 هجري
پيمان اخوت بين مهاجران و انصار رسول اكرم صلي الله عليه و آله براي آن كه هر گونه اختلافي را از ميان مسلمانان بر دارد و همه را در راه اهداف اسلام متفق سازد، به مهاجران و انصار فرمود: «در راه ايزد، دو نفر، دو نفر، با هم برادر باشيد!» .
خود نيز با علي عليه السلام دست داد و فرمود: «اين است برادر من » .
بر اساس اين پيمان، مسلمانان موظف شدند در راه حق، هم را ياري كنند و پس از مرگ نيز از هم ارث ببرند. البته اين حكم توارث، بعد از بدر كبرا، با نزول آيه اي از سوي ايزد، منسوخ شد.

14 رمضان 67 ه.ق
كشته شدن مختار ثقفي در كوفه مختار بن ابي عبيده ثقفي، پس از هلاكت معاويه بن ابي سفيان، از جمله رهبران انقلابي كوفه بود كه از امام حسين عليه السلام و نماينده اش، حضرت مسلم بن عقيل عليه السلام حمايت كرد و در نتيجه، از سوي عبيدالله بن زياد، دستگير و زنداني مي شود. در ايام قيام امام حسين عليه السلام در زندان عبيدالله بن زياد به سر مي برد تا اين كه به وساطت شوهر خواهرش، عبدالله بن عمر، در نزد يزيد بن معاويه، از زندان آزاد شد.
پس از مرگ يزيد، جهت خون خواهي امام حسين عليه السلام در كوفه قيام كرد و جمع كثيري به او پيوستند و تمام قاتلان امام حسين عليه السلام و عناصر اصلي محاربه با امام و اهل بيت را دستگير و به مكافات اعمال شان رساند.
او، پس از هجده ماه حكومت در كوفه و نواحي آن، در 14 رمضان 67 در برابر لشكر عبدالله بن زبير، به فرماندهي مصعب بن زبير، متحمل شكست شد و به قتل رسيد.( 3 )

15 رمضان 3 ه.ق
ميلاد امام حسن مجتبي عليه السلام امام حسن عليه السلام در نيمه ي ماه مبارك رمضان، از پاك بانوي نور، فاطمه زهرا عليها السلام و نخستين مرد مسلمان، امير مؤمنان عليه السلام به دنيا آمد. او، هفت سال با پيامبر صلي الله عليه و آله و سي سال با پدر زنده گي كرد.
هيچ كس مانند امام حسن عليه السلام از جهت چهره و اخلاق و منش و وقار به پيامبر شبيه نبود.
امام حسن عليه السلام چند ماه پس از خلافت، آماده ي جنگ با معاويه شد، اما بر اثر سستي و خيانت عده ي زيادي از فرماندهان و سران قبايل و سربازان و اطرافيان، چاره اي جز قبول صلح تحميلي نديد.

15 رمضان 60 ه.ق
حركت مسلم بن عقيل از مكه به كوفه اعزام حضرت مسلم از سوي امام حسين عليه السلام به جانب كوفه، پس از نامه هاي پي در پي و دسته جمعي كوفيان به امام حسين عليه السلام و دعوت از آن حضرت براي ايجاد حكومت اسلامي و مبارزه با يزيد بن معاويه بود. مردم كوفه، گر چه در ابتدا، استقبال زيادي از مسلم كردند، ولي با تطميع و تهديد حكومت عبيدالله، سر انجام، وي را تنها گذاشتند و او، مظلومانه به دست ابن زياد، شهيد گرديد:

15 رمضان 195 ه.ق
ولادت امام محمد تقي عليه السلام امام جواد عليه السلام پس از شهادت امام رضا عليه السلام به دست مامون، در دوان كودكي به مقام امامت رسيد.
علي بن جعفر عليه السلام كه از مشايخ و مؤلفان بزرگ و از علويين بود و از محضر پدرش امام صادق عليه السلام و برادرش امام موسي بن جعفر عليه السلام و برادر زاده اش امام رضا عليه السلام كسب علم كرد و به فقاهت و دانش مشهور بود، در هنگامي كه عمرش حدود هشتاد سال بود و امام جواد شايد پانزده سال بيش تر نداشت، به امامت آن حضرت معترف بود و دست حضرت را مي بوسيد و مي گفت: «من، بنده ي او هستم.» .
از برخي احاديث، استفاده مي شود كه معراج پيامبر صلي الله عليه و آله يك بار نبوده، بلكه 120 مرتبه خداوند حضرت را به آسمان ها برد و در باب ولايت و امامت ائمه ي اطهار عليهم السلام و معارف الهي، آگاهي هايي به آن حضرت داد.

17 رمضان 2 ه.ق
وقوع غزوه بدر
بدر، نام چاهي است كه در اطراف آن، نبرد ميان مسلمانان و مشركان شعله ور شد. پس از پايان نبرد، كشته هاي مشركان در آن افكنده شده بود. در اين غزوه - كه نخستين مقابله ي سپاه اسلام با كفر بود - مشركان و كفار، در آن، از جنبه ي ساز و برگ و اسلحه و مهمات، بر مسلمانان برتري داشتند و نفرات آن ها سه برابر سپاه اسلام بود سرداراني چون امير المؤمنين علي عليه السلام، حمزه ابن عبدالمطلب، و عبيدة بن الحارث بن عبدالمطلب در اين جنگ حضور يافته و هفت تن از سران لشكر كفر، مانند ابو جهل، وليد، شيبه، عتبه را به همراه ده هاتن ديگر به هلاكت رساندند.
مسلمانان، هفتاد نفر از كفار قريش را به اسارت در آورده و پيروز مندانه سر ابوجهل را نزد پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله بردند. آن حضرت، سجده ي شكر به جاي آورد.
روايت شده است كه در اين جنگ، اصحاب رسول خدا صلي الله عليه و آله 317 نفر، به تعداد اصحاب طالوت، بود لكن بين مسلمانان معروف است كه تعداد اصحاب آن حضرت، 312 نفر بوده است.

19 رمضان سال 40 ه.ق
ضربت خوردن حضرت علي عليه السلام در سال چهلم، گروهي از خوارج، در مكه جمع شدند و مذاكره كردند. آنان بر كشته هاي نهروان گريستند و سه نفر، باهم عهد كردند كه در يك شب، امير مؤمنان علي عليه السلام و عمر و عاص و معاويه را بكشند.
ابن ملجم، كشتن علي عليه السلام را پذيرفت و وارد كوفه شد. زني، از خوارج را - كه پدر و برادرش در نهروان كشته شده بودند - علاقات و از وي خواست گاري كرد. قطام گفت: «مهر من، سه هزار درهم و غلام و كنيز و كشتن علي بن ابي طالب است.» . او، وردان بن مجالد را نيز به ياري ابن ملجم فرستاد و خود، شب نوزدهم در مسجد خيمه زده و مشغول اعتكاف بود. آن سه ملعون، به عزم قتل حضرت علي عليه السلام به مسجد آمدند. قطام، بافته اي از ابريشم به سينه ي هر يك بست و شمشيرهاي به زهر آب داده شده را به آن ها داد.
هنگام صبح كه صداي علي به «يا ايها الناس! الصلاة!» بلند شد، ابن ملجم و ياران اش شمشير كشيدند، بر حضرت حمله كردند و گفتند: «الحكم لله لا لك يا علي!» . شمشير شبيب، خطا كرد، ولي شمشير ابن ملجم بر سر حضرت خورد و شكافت و خون جاري شد و محاسن شريف اش را كه پس از رحلت پيغمبر خضاب نشده بود، به خون خضاب شد.

20 رمضان سال 8 هجري
فتح مكه در سال ششم هجري، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله با اهل مكه، در محل حديبيه پيمان صلحي امضا كردند كه بر اساس آن مقرر شد كه هر قبيله، مي تواند با هر يك از دو گروه قريش با مسلمانان پيمان ببندد. در نتيجه، قبيله ي خزاعه، با حضرت رسول صلي الله عليه و آله، و قبيله ي بنو بكر، با قريش پيمان بستند.
در سال هشتم، درگيري بين بنو بكر و خزاعه پديد آمد و قريش، بنو بكر را در جنگ ياري كردند. به اين ترتيب، پيمان صلح حديبيه از طرف قريش نقض شد; زيرا، قريش، با همپيمانان مسلمانان وارد جنگ شده بود.
ابو سفيان، سر گروه قريش، كه متوجه عواقب اين پيمان شكني شد، شتابزده خود را به مدينه رساند تا پيمان را تجديد كند. پيامبر، به پيشنهاد وي پاسخ ندادند. او، نزد برخي از صحابه رفت، آنان هم نپذيرفتند. او، آن گاه نزد علي عليه السلام آمد و تقاضاي شفاعت نزد پيامبر صلي الله عليه و آله كرد. علي عليه السلام فرمود: «در تصميمي كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله گرفته، ما، چون و چرا نمي كنيم.» . ابو سفيان، از حضرت فاطمه عليها السلام خواست كه فرزندش حسن - كه كودك بود - قريش را پناه دهد و در نزد رسول خدا شفاعت كند. حضرت فرمود: «حسن، هنوز كودك است.» .
به هر حال، او موفق نشد و به مكه بازگشت. پيامبر هم دستور بسيج عمومي صادر كرد و در دهم رمضان سپاه ده هزار نفري مسلمانان مدينه، به سوي مكه، به طور مخفيانه حركت كردند. لشكر، در منطقه ي «مر الظهران » فرود آمد. عباس، عموي پيامبر، ابو سفيان و گروهي را ديد كه به جاسوسي آمده اند، آن ها را براي امان گرفتن نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله برد. ابو سفيان، از روي ناچاري، مسلمان شد و پيامبر شرايطي را براي در امان ماندن قريش مطرح كرد و ابو سفيان آن شرايط را به مردم ابلاغ كرد.
در بيستم ماه رمضان، سپاه اسلام وارد مكه شد و كعبه و مسجد الحرام را از لوث بت و بت پرست پاك كرد و به بلال بن رباح دستور داد به بام كعبه برود و با صداي بلند اذان بگويد.
در اين روز علي عليه السلام بردوش پيامبر رفت و بت هاي كعبه را بر زمين انداخت.

شب 21 رمضان 40 ه.ق
وفات موسي بن عمران و يوشع بن نون عليه السلام و عروج حضرت عيسي به آسمان
21 رمضان 40 ه.ق شهادت امير مؤمنان عليه السلام امام علي بن ابي طالب عليه السلام در سي عام الفيل (23 سال قبل از هجرت) از مادري به نام فاطمه بنت اسد در داخل كعبه، ديده به جهان گشود. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله كه از هشت ساله گي در كفالت و مايت حضرت ابي طالب عليه السلام و همسرش فاطمه بنت اسد عليها السلام بود، از نخستين روزهاي زنده گي حضرت علي عليه السلام با او مانوس بود و او را چون فرزندي گرامي، در آغوش محبت خود پروراند.
پس از آن كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله با حضرت خديجه عليها السلام ازدواج كرد و زندگي جداگانه اي تشكيل داد، از عمويش ابي طالب درخواست كرد تا اجازه دهد، علي را به خانه خويش برد و تحت كفالت و پرورش خويش قرار دهد.
حضرت علي عليه السلام از آن پس، هميشه، با پيامبر صلي الله عليه و آله بود.
سرانجام، آن حضرت، پس از نزديك به پنج سال خلافت، در سن 63 ساله گي، به دست شقي ترين فرد امت، يعني عبدالرحمان بن ملجم مرادي، در مسجد كوفه، مضروب و دو روز بعد به شهادت رسيد.

25 رمضان 38 ه.ق
وقوع جنگ نهروان
منافقاني كه تحمل حكومت عدل اسلامي امام علي عليه السلام را نداشتند و از ابراز واعلان ناخشنودي خويش نسبت به علي عليه السلام بيم ناك بودند، با آن حضرت در جنگ هاي جمل و صفين شركت كردند، لكن پس از خدعه هاي معاويه و عمر و عاص در به نيزه كردن قرآن در گرماگرم جنگ صفين، فرصت مخالفت پيدا كرده و با دست كشيدن از جنگ، امام علي عليه السلام را نيز مجبور به ترك جنگ و پذيرفتن حكميت كردند.
اين گروه - كه در تاريخ اسلام به نام «مارقين » معروف شدند - پس از جنگ صفين، دائما، به دنبال بهانه و فتنه جويي بودند تا اين كه در مقابل امير مؤمنان ايستادند و با 12 هزار نيروي جنگ، صف آرايي كردند.
با نصيحت علي عليه السلام، دو سوم آن جمع، از جنگ منصرف شدند، ولي اصرار يك سوم ديگر، جنگ را شعله ور ساخت.
در اين جنگ، تنها، نه نفر از مارقين جان سالم به در بردند و بقيه هلاك شدند.

27 رمضان 1370 ه.ق
لغو امتياز تنباكو به فتواي ميرزاي شيرازي پس از آن كه استعمار انگليس، با طرفندهايي، امتياز توتون و تنباكو را از ناصر الدين شاه قاجار گرفت، خيل دختران فرنگي و زنان بدكاره ي خارجي به سوي ايران سرازير شد و در گوشه و كنار شهرهاي بزرگ اقدام به ايجاد مراكز فحشا و فساد كردند.

به دنبال آن، مبلغان و مبشران مسيحي نيز به تدريج وارد كشور شدند و كشور اسلامي ايران را همانند هندوستان، مورد تاخت و تاز فرهنگ ضد اخلاقي خويش قرار دادند.
علما و مجتهدان دل سوز، احساس خطر كردند و با دعوت مردم به اعتراض، علم مخالفت برداشتند.
روحانيان مانند سيد علي اكبرفال اسيري، در شيراز، ميرزا جواد آقا مجتهد تبريزي، در تبريز، ميرزا حسن آشتياني، در تهران، با ياري مردم شورش كردند.
مرجع تقليد شيعيان، آية الله ميرزاي شيرازي - كه در آن هنگام، در سامراي عراق به سر مي برد - از اعمال حكومت ايران و واگذاري امتياز توتون و تنباكو به انگلس و باز گذاشتن دست خارجي ها در كشور، بسيار ناراحت و متاسف بود.
به همين جهت، نامه هايي براي ناصر الدين شاه قاجار فرستاد كه بي اثر بود، لذا او براي نجات اسلام و مسلمانان، فتواي تاريخي خود در تحريم تنباكو را صادر كرد: «اليوم استعمال تنباكو و توتون باي نحو كان، در حكم محاربه با امام زمان، صلوات الله وسلامه عليه، است.» . پس از فتواي ميرزاي شيرازي، مردم، به دعوت روحانيت، جواب مثبت دادند و در قيام خود شهيداني نيز تقديم كردند. سرانجام، شاه، چاره اي جز فسخ قرارداد نيافت.

آخرين جمعه ماه رمضان (17 دي)
روز قدس:
قدس، نخستين قبله و حرم دوم مسلمانان جهان است كه سرزمين اصلي ميليون ها آواره ي مسلمان فلسطيني است. سرزمين فلسطين، از جمله بيت المقدس، از سال 1948 ميلادي به اشتغال صهيونيست ها در آمد و به تدريج، ساكنان اصلي، از آن جا رانده شده و به صورت آواره، در كشورهاي عربي مقيم شدند و به جاي آنان صهيونيست هاي غاصب از سراسر دنيا جمع شده، در آن صاحب خانه شدند.
حضرت امام خميني، رضوان الله عليه، پس از پيروزي انقلاب اسلامي، با تعيين آخرين جمعه ماه مبارك رمضان، به عنوان روز قدس توجه مسلمانان جهان را به پيشتيباني مستمر از مسلمانان فلسطين و آزاد سازي اراضي اشغالي معطوف مي كرد.

پی نوشت:

1) بنا بر قولي 411 ه ق.
2) الذريعه، ج 1، ص 302 و ج 5، و ص 177.
3) مكارم الآثار، ج 3، ص 973.