30 سخنرانی با الهام از 30 دعای ماه مبارک رمضان
سخن بیست و یکم: خیرات و حسنات
به راستی خدا كار خیر را بر مردم دنیا سنگین ساخته است همانند سنگینی آن در ترازوی عملشان در روز رستاخیز.
حقیقت انجام خیرات
عن ابی جعفر علیه السلام أنَّهُ قالَ: «إنَّ اللهَ ثَقَّلَ الخَیرَ عَلَی أهْلِ الدُّنْیا كَثِقْلِهِ فی مَوَازینِهِمْ یوْمَ الْقِیامَةِ وَإنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ خَفَّفَ الشَّرَّ عَلی أهْلِ الدُّنْیا كَخِفَّتِهِ فی مَوَازینِهِمْ یوْمَ الْقِیامَةِ 1 به راستی خدا كار خیر را بر مردم دنیا سنگین ساخته است همانند سنگینی آن در ترازوی عملشان در روز رستاخیز و خداوند بلند مرتبه و سترگ كار شر را بر مردم دنیا سبك گردانیده همانند سبكی آن در ترازوی عملشان در روز رستاخیز.»
اهمیت سبقت بر انجام خیرات
1. «فَاسْتَبِقُوا الْخَیراتِ» 2؛ «در كارهای خیر از [یكدیگر] پیشی بگیرید.»
2. «إنَهُمْ كانُوا یسارِعُونَ فِی الْخَیراتِ»؛ 3«آنها (مؤمنان) دركار خیر از هم سبقت می گیرند.»
دلایل شتاب در انجام خیرات
1. بیم از شیطان: عن ابی جعفر علیه السلام أنَّهُ قالَ: «مَنْ هَمَّ بِشَیءٍ مِنَ الخَیرِ فَلْیعَجِّلْهُ فَإنَّ كُلَّ شَیءٍ فیهِ تَأخیرٌ لِلشَّیطانِ فیهِ نَظْرَةٌ 4ر كس قصد انجام كار خیری را دارد پس باید در آن بشتابد. ، زیرا هر كار خیری كه پس افتد به راستی شیطان را در آن نظری است.»
عن ابی عبدالله علیه السلام أنَّهُ قالَ: «إذا هَمَّ أحَدُكُم بِخَیرٍ أوْ صِلَةٍ فَإنَّ عَنْ یمینِهِ وَشِمالِهِ شَیطانَینِ فَلْیبادِر لایكُفّاهُ عَنْ ذلِكَ 5 هرگاه یكی از شما تصمیم انجام كار خیر یا رساندن نفعی [به كسی] بگیرد، دو شیطان در راست و چپ او قرار می گیرند [تا منصرفش سازند] ، پس باید شتاب كند تا مبادا او را از آن باز دارند.»
2. امكان عدم موفقیت: عن ابی عبد الله علیه السلام أنَّهُ قالَ: «كانَ أبی یقُولُ: إِذا هَمَمْتَ بِخَیرٍ فَبادِرْ فَإنَّكَ لاتَدْری ما یحْدُثُ 6پدرم همیشه می فرمود: چون آهنگ كار نیكی كردی شتاب كن. زیرا تو نمی دانی چه اتفاقی خواهد افتاد.»
3. امكان عنایت خاص خدا: عن ابی عبد الله علیه السلام أنَّهُ قالَ: «إذا هَمَمْتَ بِشَیءٍ مِنَ الخَیرِ فَلاتُؤَخِّرْهُ فَإنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ رُبَّما إطَّلَعَ عَلَی العَبدِ وَهُوَ عَلَی شَیءٍ مِنَ الطَّاعَةِ فَیقُولُ وَعِزَّتی وَجَلالِی لا أُعَذِّبُكَ بَعْدَها أبَداً 7 چون قصد انجام خیری كردی پس آن را به تأخیر می نداز؛ زیرا همانا كه خداوند بلند مرتبه چه بسیار باشد كه از بندهای در حال انجام خیری مطلع می شود و [به خاطر انجام همان كار خیر] می گوید به بزرگی و شكوهم سوگند كه تو را پس از انجام این كار خیر هرگز عذاب ننمایم.»
ارزش شتاب در خیرات
«صدقه حلوانی» میگوید: «در مسجد الحرام یكی از دوستانم دو درهم از من قرض خواست و من به او گفتم: پس از طواف به او خواهم داد. در حین طواف امام صادق علیه السلام را مشغول طواف دیدم. امام دستش را به جهت كمك خواستن روی شانه من گذاشت و هر دو به طواف پرداختیم. طواف من به پایان رسید. اما به جهت رعایت وضعیت جسمی امام، ترجیح دادم به ایشان کمک كنم. دوستم كه از من قرض خواسته بود در كناری نشسته و به خیال اینكه من در قرض دادن به او مسامحه می كنم، هر دور كه از جلوی او رد می شدم با دست به من اشاره می کرد که دو درهم به من قرض بده. امام متوجه شد و پرسید: این مرد چه می خواهد؟ عرض كردم: او منتظر من است كه طوافم تمام شود و به او دو درهم قرض بدهم. امام سریع دست از شانه ام برداشت و فرمود: مرا رها كن و برو حاجت او را برآور! وقتی بازگشتم، امام كه طوافش تمام شده بود و با دوستانش صحبت می كرد به من فرمود: من اگر برای برآوردن حاجت كسی شتاب كنم بهتر است كه هزار بنده را در راه خدا آزاد و هزار نفر را برای جهاد در راه خدا بسیج كنم!» 8
پی نوشت:
1) اصول كافی، ج 4، ص426. (شش جلدی)
2) مائده / 28.
3) انبیاء / 9.
4) اصول كافی، ج4، ص 427.
5) همان.
6) همان.
7) همان.
8) محمد باقر یعقوب الكلینی، روضه كافی، تهران، بنیاد فرهنگ اسلامی، 1396 ق، ج2، ص322.
