الگوی روزه داران و جایگاه روزه داران نمونه

وجود الگو در زندگی نقش مفید و سازنده ای دارد؛ چرا که اولاً انسان را به انجام آن عمل وادار و تشویق می کند و آرام آرام اوصاف الگوها را به انسان انتقال می دهد، ثانیاً سختی و دشواری کار برای انجام دهنده سهل و آسان می شود.

سید جواد حسینی

در هر کاری وجود الگوها نقش کلیدی و سازنده دارد؛ زیرا هم باعث تشویق انسان می شود و هم دشواری راه را هموار می سازد.

در منابع دینی نیز به جایگاه والای روزه داران نمونه اشاره شده است، از جمله اینکه در بهشت آنقدر به آنها عطا می شود که راضی و خشنود شوند، و نیز الگوهای بارز روزه داری با تجلیل و تکریم معرّفی شده اند. حضرت موسی و عیسی(علیهما السلام) به عنوان روزه داران نمونه معرّفی شده اند، به گونه ای که حضرت عیسی(علیه السلام) تمام روزها را روزه بود، و حضرت داود(علیه السلام) یک روز در میان و حضرت سلیمان(علیه السلام) نیز علاوه بر روزۀ لازم آن زمان، سه روز از اوّل و وسط و آخر هر ماه را روزه می گرفت.

پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) نیز علاوه بر ماه مبارک رمضان، ماه شعبان و سه روز ذکر شده از هر ماه را روزه می گرفت از حضرت علی(علیه السلام) نیز به صوّام یاد شده است، که علاوه بر ماه مبارک رمضان، یک روز درمیان روزه می گرفت و امام حسین بن علی(علیه السلام) نیز همیشه (جز روزهای حرام) روزه دار بود، و همین طور امام سجاد، امام کاظم، امام رضا و دیگر امامان(علیهم السلام) جزء الگوهای روزه داری بوده اند.

در میان غیر معصومین می توان از جعفر طیّار، ابو امامه، مختار، نفیسه خاتون، کدّام و... نام برد.

الگوی روزه داران

وجود الگو در زندگی نقش مفید و سازنده ای دارد؛ چرا که اولاً انسان را به انجام آن عمل وادار و تشویق می کند و آرام آرام اوصاف الگوها را به انسان انتقال می دهد، ثانیاً سختی و دشواری کار برای انجام دهنده سهل و آسان می شود.

به این جهت است که قرآن مجید در کنار هر بخشی از ارزش ها الگویی ارائه نموده است، مثلاً پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله)،[1] حضرت ابراهیم[2] و پیروان او[3] و همین طور همسر فرعون و... به عنوان الگو معرّفی شده اند.

در مسئله روزه نیز خداوند در قرآن مجید می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ»؛[4] ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شده است، همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شده بود.

یعنی قبل از شما کسانی بودند که روزه می گرفتند، این سخن باعث می شود که انسان احساس کند تنها نیست و در گذشته نیز انسان های والا و وارسته ای بوده اند که روزه می گرفتند.

و در تاریخ و روایات علاوه بر الگوها انسانهای نمونه و برتری در باب روزه داری اسم برده شده اند که توجه به آنها نیز روزه داری را برای انسان سهل و هموار می سازد و همچنین انسان را به سمت و سوی همرنگ شدن با این نمونه ها تشویق می کند. آنچه پیش رو دارید، بیان اهم این نمونه هاست. امید که برای مبلغان مفید افتد.

جایگاه روزه داران نمونه

نتیجۀ روزه داری، خصوصاً روزه داران نمونه، در روز قیامت به خوبی آشکار می شود. وصف و جایگاه آنان از دیگران ممتاز و ویژه خواهد بود. رسول اکرم(صلّی الله علیه و آله) در وصایای خود به ابوذر) به این امر اشاره نموده است، آنجا که فرمود:

يَا أَبَاذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَيُدْخِلُ قَوْماً الْجَنَّةَ فَيُعْطِيهِمْ حَتَّى يَمَلُّوا وَ فَوْقَهُمْ قَوْمٌ فِي الدَّرَجَاتِ الْعُلَى فَإِذَا نَظَرُوا إِلَيْهِمْ عَرَفُوهُمْ فَيَقُولُونَ رَبَّنَا إِخْوَانُنَا كُنَّا مَعَهُمْ فِي الدُّنْيَا فَبِمَ فَضَّلْتَهُمْ عَلَيْنَا فَيُقَالُ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ إِنَّهُمْ كَانُوا يَجُوعُونَ حِينَ تَشْبَعُونَ وَ يَظْمَئُونَ حِينَ تَرْوَوْنَ وَ يَقُومُونَ حِينَ تَنَامُونَ وَ يَشْخَصُونَ حِينَ تَخْفِضُون ؛[5] اباذر! خداوند جل الثناء گروهی را وارد بهشت می کند، و آنقدر به آنان عطا می فرماید که تا اشباع می شوند، و گروهی دیگر بالاتر از آنان منزل می گیرند، دسته اول هنگامیکه (مقام) آنان را می بینند و آنان را می شناسند، می گویند: پروردگارا! اینها برادران (دینی) ما در دنیا بودند و با هم بودیم، پس چرا آنها را بر ما فضیلت دادی؟ پس گفته می شود: هیهات که شما یکسان باشید. آنها در وقتی که شما سیر بودید، گرسنه (و روزه دار) بودند، و شما سیراب بودید؛ ولی آنان در آن هنگام (بر اثر روزه) تشنه بودند. در هنگام شب شما خواب بودید، در حالی که آنان بیدار بودند و به عبادت و نماز شب مشغول.

از اینکه گروه اول نیز بهشتی بودند و همین طور به قرینۀ شب زنده داری گروه دوم، معلوم می شود که اینان غیر از روزۀ رمضان در طول سال روزۀ مستحبی می گرفتند و جزء روزه داران به حساب می آمدند.

پی نوشت:

[1]. احزاب/ 21.

[2]. ممتحنه/ 4.

[3]. همان/ 6.

[4]. بقره/ 183.

[5]. مکارم الاخلاق، رضی الدّین ابو نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص‏461؛ مستدرک الوسائل، میرزاحسین نوری، ج‏7، ص‏502.