روزه و رمضان در سخنان مقام معظم رهبری(مدظله)

روزه، از پایه های تكامل انسان

ماه مبارک رمضان ماه خود سازی و تزکیه نفس است. در این ماه پربرکت، میتوان به اوج قلّه های عزّت و انسانیّت نائل شد و راه رسیدن به معبود را در یک شب که افضل از هزاران شب است، طی کرد...

اشاره

ماه مبارک رمضان ماه خود سازی و تزکیه نفس است. در این ماه پربرکت، میتوان به اوج قلّه های عزّت و انسانیّت نائل شد و راه رسیدن به معبود را در یک شب که افضل از هزاران شب است، طی کرد؛ از گذشته سیرۀ علمای بزرگ بر این بوده که دیگران را به بهره برداری از این ماه پر فضیلت، توصیه می نمودند. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدظله) نیز در خلال رهنمودهای گرانقدر خود، پیروان ولایت را نسبت به این امر آگاه ساخته و بر استفادۀ هرچه بیشتر از فرصت ماه رمضان تأکید کرده اند. در اینجا به گزیده ای از رهنمودهای ایشان در موضوع ماه مبارک رمضان، اشاره خواهد شد.

روزه، از پایه های تكامل انسان

بخشى از مسائل مهم مربوط به اين ماه [ماه مبارك رمضان]، در ذيل اين آيۀ شريفۀ سورۀ بقره و آيات بعد از آن ذكر شده است، كه من گوشۀ كوچكى از آن را در اين خطبه عرض مى كنم.

اولاً مى فرمايد: «كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ».[1] ما مى دانيم كه نماز و زكات، مخصوص امت اسلام نبوده است؛ بلكه پيامبران قبل از رسول اكرم اسلام(صلّی الله علیه و آله)در صدر احكام خود، نماز و زكات را داشته اند. «وَ أَوْصاني بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيًّا»؛[2] از قول حضرت عيسى(علیه السلام) است كه به مخاطبان خود مى فرمايد: خدا من را به نماز و زكات وصيت كرده است. از آيات ديگر قرآن هم اين معنا استفاده مى شود.[3] آيۀ اولى كه تلاوت كردم، مى فرمايد: روزه هم مثل نماز و زكات، در شمار احكامى است كه مخصوص امت اسلام نيست؛ بلكه امم سابق و پيامبران گذشته هم مأمور به روزه بوده اند.

اين، نشان دهندۀ اين حقيقت است كه در بناى زندگى معنوى انسانها در هر زمان، همچنانكه نماز لازم است و اين نماز، رابطۀ معنوى ميان انسان و خداست، و همچنان كه زكات لازم است و اين نكات، تزكيۀ مالى انسان مى باشد، روزه هم واجب و ضرورى است و اين يكى از پايه هاى اصلى تكامل انسان و تعالى معنوى اوست؛ والّا در طول زمان و با تغيير اديان مختلف، اين خط، ثابت و مستمر نمى ماند.

البته روزه، در اديان مختلف و زمانهاى گوناگون و به شكلهاى ديگر وجود دارد؛ اما گرسنگى كشيدن و اندرون را از طعام خالى داشتن و لب و زبان و دهان را در ساعات معينى بر روى تمتعات جسمانى بستن، خصوصيتى است كه در روزۀ اديان مختلف وجود دارد. پس، روزه يك ركن اساسى در تعالى معنوى و تكامل روحى و هدايت و تربيت انسانى است.[4]

پی نوشت:

[1]. ای افرادی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شده، همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید. (بقره/183)

[2]. و مرا - هر جا که باشم- وجودی پربرکت قرار داده؛ و تا زمانی که زنده ام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است. (مریم/31)

[3]. «وَإِذ أَخَذنا ميثاقَ بَني إِسرائيلَ لا تَعبُدونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالوالِدَينِ إِحسانًا وَذِي القُربى وَاليَتامى وَالمَساكينِ وَقولوا لِلنّاسِ حُسنًا وَأَقيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكاةَ ثُمَّ تَوَلَّيتُم إِلّا قَليلًا مِنكُم وَأَنتُم مُعرِضونَ»؛ و (به یاد آورید) زمانی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید؛ و به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید؛ و به مردم نیک بگویید؛ نماز را برپا دارید؛ و زکات بدهید. سپس (با اینکه پیمان بسته بودید) همه شما -جز عده کمی- سرپیچی کردید؛ و (از وفای به پیمان خود) روی گردان شدید. (بقره83)

«وَلَقَد أَخَذَ اللَّهُ ميثاقَ بَني إِسرائيلَ وَبَعَثنا مِنهُمُ اثنَي عَشَرَ نَقيباً وَقالَ اللَّهُ إِنّي مَعَكُم لَئِن أَقَمتُمُ الصَّلاةَ وَآتَيتُمُ الزَّكاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلي وَعَزَّرتُموهُم وَأَقرَضتُمُ اللَّهَ قَرضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنكُم سَيِّئَاتِكُم وَلَأُدخِلَنَّكُم جَنّاتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الأَنهارُ فَمَن كَفَرَ بَعدَ ذلِكَ مِنكُم فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ»؛ خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب [= سرپرست ] برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسن بدهید [= در راه او، به نیازمندان کمک کنید]، گناهان شما را می پوشانم [= می بخشم ]؛ و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است. (مائده/12)

[4]. بیانات معظم له در تاریخ: 10/01/1369.

منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 167 .