رحمت خداوند در ماه رمضان 4

حجت الاسلام و المسلمین فرحزاد

رحمت خداوند در ماه رمضان

قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم :«فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ».[1]

فضیلت صلوات

ذکر صلوات بهترین ذکرهاست، مخصوصاً در شب و روز جمعه خیلی سفارش شده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: با هر صلوات در شب و روز جمعه خدای متعال از فرستنده صلوات هزار گناه پاک می کند و هزار حسنه می دهد و هزار درجه می دهد. مخصوصاً صلوات در ماه مبارک رمضان خیلی سفارش شده است پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ»[2].

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: در هر شبی از شبهای ماه مبارک رمضان خدای متعال یک میلیون نفر از آتش جهنم آزاد می کند بعد می‌فرماید: در شب و روز جمعه هر ساعتی خدا یک میلیون نفر آزاد می‌کند.[3]

استفاده از نعمت عمر

انسان یا راه بهشت را طی می کند یا راه جهنم را یعنی نمی شود انسان نه بهشتی بشود نه جهنمی یعنی هر کسی اطاعت خدا را نکرده حتماً از شیطان اطاعت می کند. راه سومی نداریم.

«فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلاَّ الضَّلالُ»[4] یعنی اگر حق نبود باطل است. ما مثل یک شمعی هستیم که مصرف می شویم اگر عمر ما در راه خدا و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف مصرف شد رستگار شده ایم و الّا به بی راهه رفتیم.

در روایت آمده است هر کسی امروزش بهتر از دیروزش باشد حتماً مورد رحمت خدا واقع می شود اگر امروزش با دیروزش مساوی باشد ضرر کرده است ولی اگر امروزش بدتر از دیروزش باشد از رحمت خدا به دور است. چون خدا نعمت عمر و استعداد را برای استفاده کردن داده است. [5]

در روایت دیگری آمده است که بعضی ها نمازشان این قدر به درد نخور است که ملائکه آن را بر می‌گردانند و به سرش می زنند. بنده خدایی وقتی نمازش را تمام می کرد جانمازش را جمع می کرد و فرار می کرد. به او گفتند چرا این کار را می کنی؟ می گفت که می ترسم نمازم را بزنند به سرم من جا خالی می دهم می گفتند که نماز شما را به سر کس دیگری که نمی زنند تیر الهی خطا نمی رود.

آموختن حکمت

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «فَإِنَّ الْحِکْمَةَ تَکُونُ فِی صَدْرِ الْمُنَافِقِ فَتَلَجْلَجُ فِی صَدْرِهِ... فَخُذِ الْحِکْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق»[6] یعنی کلام حکمت‎آمیز گاهی در سینه منافق هم هست و از دهنش بیرون می آید و به اهلش می رسد و اهلش عمل می کند و به رستگاری می رسد. شما به کلام نگاه کن به گوینده نگاه نکن ببین گوینده کلامش با کلام معصومین علیهم السلام می سازد پس قبولش کن و الا ردّ کن «فَخُذِ الْحِکْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق» ممکن است.

شرط قبولی فریضه حج

ابوبصیر خدمت امام علیه السلام آمد دید که خیلی حاجی آمده است به امام عرض کرد: «مَا أَکْثَرَ الحَجِیجَ»[7] چقدر حاجی زیاد است حضرت علیه السلام فرمود: «مَا أَکْثَرَ الضَّجِیجَ وَ أَقَلَّ الْحَجِیجَ»[8] یعنی ناله و فریادکننده خیلی زیاد است ولی حاجی واقعی خیلی کم است حاجی واقعی کسی است که وقتی از مکه برمی گردد عوض می شود دیگر کارهای خلاف شرع قبل از سفر حج را ترک می کند.

شرط نماز واقعی و انسان ساز

کسی سؤال کرد یا بن رسول الله از کجا بدانیم که نمازهای ما مورد قبول درگاه الهی واقع شده است یا نه؟ حضرت فرمود: ببینید مصداق این آیه خدا هستید که خدا می فرماید:

«إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ»[9]. خاصیت نماز این است که سازندگی دارد انسان را از گناه و بدی ها دور نگه می دارد. فرمود اگر نماز، شما را از گناه ها و بدی ها دور نگه می دارد شک نکنید که نماز های شما مورد قبول است. اما «مَنْ لَمْ تَنْهَاهُ الصَّلَاةُ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکَرِ لَمْ یَزْدَدْ مِنَ اللَّهِ إِلَّا بُعْداً»[10] اگر کسی نمازش او را از بدی ها نگه نمی دارد این همیشه از خدا دور می شود. فرمود مَثَل نمازخواندن مثل این است که انسان خودش را هر روز پنج بار در نهر آبی بشوید. هر کسی این کار را بکند دیگر ممکن نیست که بدنش چرک و آلودگی داشته باشد. می گویند: کسی خیلی با آب و تاب نماز می خواند گفتند که چقدر با حال نماز می خواند خوش به حالش در همان وسط نماز، نمازش را شکست و گفت روزه هم هستم و پنج سفر هم به مکه رفته‌ام.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید : «لیست الصلاة قیامک و قعودک إنما الصلاة إخلاصک و أن ترید بها الله وحده»[11] نماز شما فقط خم و راست شدن نیست؛ بلکه نماز یعنی اخلاص و ارتباط با خدا. یک شخصی می‌گفت که نماز یعنی باید با خدا عشق کنی به خدا، جانم بگویی. تمامی قاتلین ائمه معصومین اهل نماز بودند. نماز باید سازندگی داشته باشد.

رحمت ویژه الهی در ماه رمضان

تمام افرادی که ماه مبارک رمضان را درک می کنند دو دسته هستند؛ یا آمرزیده می شوند و به خدا و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نزدیک می شوند. یا اینکه ملعون اند و از رحمت خدا دورند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «مَنْ أَدْرَکَ شَهْرَ رَمَضَانَ فَلَمْ یُغْفَرْ لَهُ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ»[12] یعنی کسی که ماه رمضان را درک کرد و آمرزیده نشد ملعون است و از رحمت خدا دور است.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از منبر سه پله‎ای بالا می رفتند و در هر پله ای آمین می گفتند. سؤال کردند که یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم علت سه بار آمین گفتن شما چه بود؟ فرمود: پله اول که پا گذاشتم جبرئیل دعا کرد که هر کسی ماه رمضان را درک کند و آمرزیده نشود خدا لعنتش کند و من آمین گفتم. پله دوم که پا گذاشتم جبرئیل دعا کرد که هرکسی به پدر و مادر خودش احترام نکند ملعون است من آمین گفتم. در پله سوم جبرئیل دعا کرد که کسی که نام من را بشنود و صلوت نفرستد آمرزیده نشود «فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ» از رحمت خدا به دور باشد.(روضة الواعظین، ترجمه مهدی دامغانی، ص554) پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:

«فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ»[13]

بدبخت و شقی کسی است که در این ماه رمضان آمرزیده نشود. خدایی که در ماه رمضان چند صد میلیون نفر را از آتش جهنم آزاد می کند؛ اگر کسی نتواند مورد رحمت واسعه خدا قرار نگیرد واقعا بدبخت است.

رحمت واسعه الهی

حسن بصری که ادعای مقدس بودن داشت؛ شعارش این بود «لَیْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَکَ کَیْفَ هَلَکَ وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا کَیْفَ نَجَا»[14] یعنی تمامی شگفتی ها در این است که کسی که نجات پیدا می کند چطور نجات پیدا می کند. همه مردم با گناهانشان هلاک شده اند و کسی که نجات پیدا می کند چطور می شود که نجات پیدا می کند. یعنی کسی که اهل بهشت شد و از آتش جهنم نجات پیدا می کند جای تعجب دارد. امام سجاد زین العابدین علیه السلام این شعار حسن بصری را شنیدند و فرمودند که این جمله غلط است باید این طور گفت «لَیْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَکَ مَعَ سَعَةِ رَحْمَةِ اللَّه»[15] یعنی تعجب و شگفتی از این است که با این همه وسایل رحمت که خدا گسترده است چطور هلاک می شود که کسی هلاک می شود.

همه اعمال در ماه مبارک رمضان، رحمت ویژه است باید از این رحمت ویژه خدا بهره مند شویم. «إِلَهِی إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ فَفِی ذَلِکَ سُرُورُ عَدُوِّکَ وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی الْجَنَّةَ فَفِی ذَلِکَ سُرُورُ نَبِیِّکَ وَ أَنَا وَ اللَّهِ أَعْلَمُ أَنَّ سُرُورَ نَبِیِّکَ»[16]. امام سجاد علیه السلام به خداوند عرضه می دارد: خدایا اگر من را جهنم ببری دشمن هایت شاد می شوند؛ شیطان شاد می شود؛ ولی اگر من را بهشت ببری پیامبرت شاد می شود مسرور می شود؛ به خودت قسم من می دانم که خوشحالی پیامبر پیش تو بهتر است از خوشحالی دشمن هایت.

ذکر مصیبت امام حسین علیه السلام

شب جمعه شب زیارت امام حسین علیه السلام است. همه انبیا و ائمه و معصومین علیهم السلام و اولیای خدا مهمان ایشان هستند. علمای بزرگ ما شب های جمعه پیاده از نجف به کربلا می رفتند. هر کسی شب جمعه امام حسین علیه السلام را زیارت کند برائت آزادی از آتش جهنم برایش صادر می شود. خدا قسمت کند یک شب جمعه ای به زیارت ایشان برویم.

حاج عباس چاوشی در شمال هیئتی داشته و در شب های جمعه به یاد امام حسین علیه السلام سینه زنی می کرده و سالی یک بار هم پرچم بلند می‌کرد، حاج عباس یک سال نتوانست کربلا برود و رفقا و فامیلش مشکلش را حل کردند باز هم پرچم را بلند کرد مردم را جمع کرد غروب پنجشنبه بود نزدیکی‌های کربلا خسته شده بودند گفت اینجا می‌خوابیم فردا می‌رویم. ولی ناگهان دیدند چراغ‌های گلدسته بارگاه امام حسین علیه السلام روشن شد. حاج عباس به همراهانش گفت اگر شب جمعه نبود می‌خوابیدیم و فردا می‌رفتیم اما امشب شب جمعه است شب مخصوص زیارت امام حسین علیه السلام است. دوباره با همان خستگی و گرد و غبار حرکت کردند اینها را برد در حرم امام حسین علیه السلام نماز خواندند زیارت نامه خواندند روضه علی اکبر علیه السلام خواندند و بعد به خانه برگشتند و شام خوردند و خوابیدند. صبح دیدند حاج عباس خیلی منقلب شده است. گفتند: حاجی چرا این قدر منقلبی گفت دیشب خواب دیدم یک نفر درِ کاروان سرا را می‌زند دیدم کسی می‌گوید من غلام امام حسین علیه السلام هستم از طرف آقا پیامی دارم. زوار و مسافرانت را بیدار کن. امام حسین علیه السلام می‌خواهد به دیدن شما بیاید بعد من در عالم رؤیا شما را بیدار کردم همه مؤدب نشستید. در عالم رؤیا دیدیم کاروان سرا روشن شد و آقا اباعبدالله علیه السلام به دیدنمان آمد و به من فرمودند حاج عباس من به خاطر چند کار آمدم هر دیدنی بازدیدی دارد. جواب سلام شما واجب است. شما از راه دور آمده‌اید وظیفه داشتم به دیدن شما بیایم. کار دوم من این است که بگویم سلام من را به پیرمردی که در هیئت شما کفش عزاداران را جفت می‌کند برسانی و بگویی من به یاد او هستم دعایش می‌کنم. کار سوم این که از شما خواهش می‌کنم اگر این دفعه شب جمعه به دیدن من آمدید هر روضه‌ای که می‌خواهید بخوانید اما روضه فرزندم علی اکبر را نخوانید. گفتم آقا مگر روضه علی اکبر علیه السلام ایرادی دارد اشکالی دارد. فرمود شب‌های جمعه مادرم فاطمه علیها السلام مهمان من است، امشب که شما روضه فرزند شهیدم علی اکبر را می خوانید آن قدر مادرم زهرا علیها السلام گریه کرد که از هوش رفت طاقت شنیدن روضه علی اکبرم را ندارد.

عرض کنیم یا اباعبدالله علیه السلام مادر بزرگوارتان طاقت روضه را ندارد اما چه گذشت به دل شما وقتی که کنار بدن قطعه قطعه علی اکبر علیه السلام رفتید. آقا هر چه کرد دلش آرام نگرفت، خم شد و صورت به صورت علی اکبر علیه السلام گذاشت. «عَلَى الدُّنْیَا بَعْدَکَ الْعَفَا»[17] «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» [18].

پی نوشتها

[1]. أمالی الصدوق / شیخ صدوق / 93 / المجلس العشرون ... / ص: 93.

[2]. أمالی الصدوق / شیخ صدوق / 93 / المجلس العشرون ... / ص: 93.

[3]. روضة الواعظین، ترجمه مهدی دامغانی، ص 554

[4]. یونس: 32.

[5]. الحیاة، ترجمه احمد آرام ج1 ص 528 و وسائل الشیعة ج11 ص 376

[6]. شرح نهج البلاغة / عبدالحمیدابن ابى الحدید معتزلی / 18 / 229 / 77... / ص: 229.

[7]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / مجلسی / ج 24 / 124 / باب 42 أنهم علیهم السلام المتوسمون و یعرفون جمیع أحوال الناس عند رؤیتهم... / ص: 123.

[8]. همان.

[9]. العنکبوت: 45.

[10]. مستدرک الوسائل / محدث نوری / 4 / 114 / 5- باب نوادر ما یتعلق بأبواب أفعال... / ص: 110.

[11]. شرح نهج البلاغة / عبدالحمید ابن ابى الحدید معتزلی / 1 / 325 / فصل فی الریاء و النهی عنه... / ص:325.

[12]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار / مجلسی / ج 71 / 74 / باب 2 بر الوالدین و الأولاد و حقوق بعضهم على بعض و المنع من العقوق... / ص: 22.

[13]. وسائل الشیعة / یخ حرعاملی / 10 / 313 / 18- باب تأکد استحباب الاجتهاد فی... / ص: 303.

[14]. إعلام الورى بأعلام الهدى / شیخ طبرسی / 261 / الفصل الرابع فی ذکر بعض مناقبه و فضائله... / ص: 259.

[15]. همان.

[16]. بحارالأنوار / مجلسی / 95 / 92 / باب 6- الأعمال و أدعیة مطلق لیالی... / ص: 82.

[17]. بحارالأنوار / مجلسی / 45 / 44 / بقیة الباب 37- سائر ما جرى علیه بعد... / ص: 1.

[18]. الکافی / شیخ کلینی / 1 / 230 / باب ما أعطی الأئمة علیهم السلام من اسم الله... / ص: 230.