تعداد فرزند از نظر اسلام چقدر بايد باشد؟ اگر كسي بخاطر خوب تربيت شدن فرزندش يا بخاطر مسائل اقتصادي و ...، به يك فرزند يا حداكثر دو فرزند اكتفا كند، اين كار درست است يا غلط؟ اگر انسان بيش از يك فرزند داشته باشد، بخاطر اينكه فرزندان با يكديگر مشاجره مي كنند يا يكديگر را اذيت مي كنند، ممكن است عقده هايي درونشان ايجاد شود. براي به وجود نيامدن چنين مشكلاتي بايد چه كرد؟
 
يكي از بحث هايي كه در سال هاي اخير در محافل علمي مطرح شده است، موضوع تعداد فرزندان و نقش آن در تربيت فرزندان است. برخي از كارشناسان دو فرزند را براي خانواده كافي و برخي ديگر مخالف اين نظر بودند. متاسفانه در اين سال ها برنامه ريزان در امر كنترل جمعيت دچار نوعي افراط شدند به گونه اي كه اكنون در چند استان كشور شاهد نرخ رشد جمعيت نزديك صفر هستيم، بديهي است ادامه اين روند مي تواند كشور را از لحاظ امنيتي، اجتماعي و تربيتي با آسيب جدي روبرو كنند. نكته اي كه در اينجا نبايد مورد غفلت قرار بگيرد اين است كه نمي توان براي تمام خانواده ها يك نسخه پيشنهاد كرد، بلكه تعداد فرزندان خانواده با توجه به نوع نگرش آنان به فرزند آوري، ميزان درآمد و... مي تواند تفاوت داشته باشد. با ذكر اين مقدمه كوتاه با ذكر نكاتي به بررسي سوال شما مي پردازيم:
1. در مورد تعداد فرزند در روايات عددي مشخص نشده ولي جهت گيري كلي روايات معصومين(ع) به سمت فرزند زياد داشتن مي باشد. پيامبر اكرم (ص) فرمودند: با يكديگر ازدواج كنيد و بر تعدادتان بيفزاييد، همانا من به تعداد شما مباهات مي‌كنم (بحارالانوار، ج 17، ص 259).
 2. در اسلام، آن چيزي كه بيشتر از هر چيزي در مورد فرزندان اهميت دارد، تعداد آن‌ها نيست بلكه تربيت صحيح و ديني آن‌هاست. تأمين نيازهاي مادي و معنوي فرزندان، امر بسيار مهمي است كه لازم است در فرزند آوري مورد توجه قرار گيرد، بنابراين چنانچه خانواده اي توانايي بر طرف كردن نيازهاي مادي و معنوي فرزندان خود را دارد، مي تواند براي داشتن تعداد بيشتر فرزند برنامه ريزي كند.
3. پرسشگر گرامي چنانچه نگاهي سيستمي به خانواده داشته باشيم، بسياري از رفتارهاي كودك در زیر سيستم فرزندي شكل مي گيرد؛ يعني براي اينكه كودك شما در رفتارهاي خود داراي پختگي باشد، علاوه بر اينكه با والدين خود تعامل دارد، لازم است با خواهر و برادر در محيط خانواده ارتباط داشته باشد، بديهي است زماني كه كودكي از داشتن برادر و خواهر محروم شد، رفتارهايي كه در سايه تعامل او با برادر و خواهرش شكل مي گيرد، در او بوجود نمي آيد و رفتارهاي كودك از اين لحاظ ناپخته مي گردد. به ياد داشته باشيد به هيچ عنوان محيط هايي مانند مهد كودك نمي تواند جاي خالي خواهر و برادر را براي فرزند شما پر كند. در اينجا ذكر اين نكته ضروري است كه از نظر روان شناسان غربي خانواده اي مي تواند از لحاظ تربيتي موفق باشد كه بيش از دو فرزند داشته باشد، بنابراين خانواده اي مي تواند در تربيت فرزند خود موفق باشد كه داراي چنين شرايطي باشد.
4.از آنجا كه متاسفانه داشتن فرزند كم در جامعه ما تبديل به فرهنگ شده است؛ به نظر مي رسد در آينده اي نه چندان دور، ايران اسلامي در زمينه كمي جمعيت با مشكلات زيادي روبرو شود. از اين رو وظيفه افرادي مانند شما كه سعي مي كنند زندگي خود را بر اساس فرهنگ اسلامي تنظيم كنند اين است كه علاوه بر اينكه در راه پيدا كردن دستورات اسلامي در زندگي خود تلاش مي كنند و در اين مسير از هيچ چيزي واهمه ندارند، ديگران را نيز با دليل و استدلال با فرهنگ اسلامي آشنا كنند و آنان را در زمينه به كار گيري فرهنگ اسلامي در جنبه هاي مختلف زندگي بويژه ازدياد نسل تشويق كنند.
5.روايات زيادي در متون ديني ما وجود دارد كه بر رزاق بودن خداوند تاكيد مي كند، بنابراين مشكلات مادي نمي تواند دليل قانع كننده اي براي تعداد كم فرزندان باشد، البته به شرطي كه علاوه بر توكل بر خداوند در حد توان خود براي برآورده كردن نيازهاي مادي خانواده تلاش كنيد.
درباره قسمت آخر سوال شما بايد بگويم، تجربه باليني ما نشان مي دهد هيچ گاه فرزندان به دليل مشاجره با يكديگر دچار عقده و يا مشكلات رواني نمي شوند، البته به شرطي كه والدين اينگونه مشاجرا ت را مديريت كنند.
موفق باشید. منتظر مکاتبات بعدی شما هستیم.