نخست بهتر است شخص با اراده و فرد بي ثبات و فاقد اراده را توصيف كنيم. شخص با اراده كسي است كه وقتي در مورد كاري، به خوبي تأمل كرد، تصميم به انجام آن ميگيرد و با فعاليت و ثبات قدم، آن را به اجرا در مي آورد. بنابراين پافشاري بر تصميمي غلط يا داشتن ميلي قهرمانانه، ثبات قدم نخواهد بود. در مقابل فرد سست اراده، با كمترين مشكلي از انجام دادن كار، دلسرد شده و كوشش جهت تحقّق آن را متوقف ميكند. كسي كه اراده قوي دارد، آنچه را كه با تأمل خواسته است، باكوشش و ثبات قدم به دست مي آورد. شخص با اراده كسي است كه داراي هدفي معقول بوده و تا موقعي كه به آن نرسيده است، از تعقيب آن باز نمي ايستد. مشكلات و موانع رواني يا مادي، به اراده و عزم او لطمه نمي زند و از پيشرفتش جلوگيري نمي كند. راهكارهاي زير براي تقويت اراده سفارش ميشود:
يك. تعيين هدف يا اهداف؛ ابتدا هدف و يا اهداف دقيق و مشخص خود را از زندگي يا كاري كه ميخواهد انجام دهد، براي خود ترسيم كنند. طبيعي است اين هدف، بايد شفاف، معقول، قابل دست يابي، بدون افراط و تفريط، مطابق توان و استعداد خود واقع بينانه باشد؛ نه آرماني و بلند پروازانه و خارج از توانايي هاي وي! در غير اين صورت وقتي با مشكلات و سختي هاي طاقت فرسا و خارج از توان خود، رو به رو شويد و با شكست هاي احتمالي به هدف مورد نظر دست نيابيد؛ نااميد و دلسرد شده و از ادامه كار منصرف مي گرديد. همچنين از انجام كارهاي ديگر منصرف شده و خود را ناتوان و بي اراده مي بينيد!!
دو. شناخت توانايي ها و استعدادها؛ همه ما در وجود خود، از استعدادهايي برخورداريم؛ كافي است اين نيروها را بشناسيم و براي رسيدن به هدف، آنها را به كار گيريم.
سه. برنامه ريزي؛ بايد براي تمام كارها و فعاليت هاي شبانه روزي، برنامه اي مدون و منظّم داشته باشيد. بدين منظور از جدولي استفاده كنيد كه در ستون افقي آن، ساعات شبانه روز و در ستون عمودي، ايام هفته را يادداشت و تمام كارهاي روزانه را در آن درج كنيد (از خواب و استراحت تا عبادت، ورزش، مطالعه و ...). هر فعاليتي را در زمان خاص خود در جدول بنويسيد و هيچ زماني را بدون كار خالي نگذاريد. هر روز صبح با نگاهي به آن برنامه، به اجراي دقيق آن بپردازيد و شبها قبل از خواب، آن را محاسبه و ارزيابي كنيد. شايسته است همچون يك محاسبه گر جدي و قاطع، فعاليتهاي روزانه و ميزان موفقيت خود در انجام دادن آنها بررسي كنيد. در صورت موفقيت، خود را تشويق و در صورت تخلّف و سهل انگاري در اجرا، تنبيه كنيد.
چهار. تلقين؛ تلقين به خود در تقويت اراده، اثر قابل ملاحظه اي دارد؛ بنابراين هر روز جملاتي را به خود تلقين كنيد؛ مانند: «من اراده لازم براي انجام كارهايم را دارم»، «هيچ چيز نمي تواند اراده ام را متزلزل كند»، «آنچه را كه به نظرم انجام دادني است، انجام مي دهم و هيچ قدرتي نمي تواند مرا از آن باز دارد»، «اراده من هر روز محكمتر مي شود»، «بر من لازم است كه موفق شوم؛ زيرا موفقيت از آن نيرومندان است» و ... .
پنج. تدريجي بودن تقويت اراده؛ براي به دست آوردن ارادهاي قوي و محكم، توجه به تدريجي بودن آن و نياز به تمرين و ممارست، امري بايسته است. گمان نكنيد مي توانيد به طور دفعي و بدون هيچ تلاشي، به آن دست يابيد. بنابراين به راه كارهاي عملي زير توجه كرده، به آنها پايبند باشيد:
راههاي تقويت اراده
1. تلقين به خود، همواره در كارهاي سخت و دشوار به خود تلقين كنيد و اين عبارات را بگوييد كه: «من به خوبي مي توانم اين عمل را انجام دهم».
2. هر روز صبح حداقل بيست دقيقه، به طور مرتب و در ساعتي معين ورزش كنيد.
3. صبحگاهان، هر زمان كه بيدار شديد، بي درنگ برخيزيد و از رختخواب بيرون رويد. حتي اگر خواب آلودگي مزاحمتان است، از اتاق بيرون رويد و قدري نرمش كنيد تا خواب آلودگي از بين برود.
4. در صورت امكان، چند دقيقه قبل از اذان صبح از خواب بيدار شده، نماز شب بخوانيد و اگر در آن وقت بيدار نشديد، قضاي آن را به جا آوريد.
5. مقيد باشيد هر روز تعداد آيات معيني از قرآن را تلاوت كنيد (حداقل 30 تا 50 آيه) و در صورت تمايل در هفته هاي بعد، به ميزان آن بيفزاييد.
6. ترك گناه و مخالفت با هواهاي نفساني، نقش بسيار مؤثري در تقويت اراده و نهادينه كردن آن در درون انسان دارد.
7. هرگز در كارها، نااميد نشويد و با حالت تهاجمي، براي پي گيري و به انجام رساندن كارهاي ناقص و ناموفق، تلاش كنيد.
8. كارهايي را كه به عهده مي گيريد، ناتمام رها نكنيد. آنها را به نحو احسن و تا رسيدن به نتيجه مطلوب ادامه دهيد.
9. از پراكنده كاري و آشفتگي در كارها - كه موجب به هم ريختگي انجام فكري ميشود - بپرهيزيد و به فعاليتهاي خود تمركز و انسجام ببخشيد.
10. همواره بر خداوند توكل كرده و در همه امور از او استمداد جوييد.
