توضيحاتي در مورد ضعف اراده ميخواستم؟
پرسشگر گرامي، علاقه شما به افزايش علم و آگاهي نشان از تفكر منطقي شما دارد. داشتن آگاهي در زمينه خصوصيات و ويژگي هاي روان انسان موجب رشد و تغييرات مثبت در فرد آگاه مي گردد.
اراده مجموعه اي از خواستن و توانستن است. انسان خواسته هاي متعالي فراواني دارد، اما اگر نتواند در مسير تحقق آن خواسته ها حركت كند، نمي توان او را صاحب اراده دانست. انسان با اراده كسي است كه مي خواهد و مي تواند به خواسته خود جامه عمل بپوشاند و در مقابل فرد سست اراده، بعد از تصميم گيري ممكن است اصلا اقدام به انجام كار نكند و يا بعد از اقدام با كمترين مشكلى از انجام دادن كار، دلسرد شده و كوشش جهت تحقّق آن را متوقف مىكند. كسى كه اراده قوى دارد، آنچه را كه با تأمل خواسته است، باكوشش و ثبات قدم به دست مىآورد. شخص با اراده كسى است كه داراى هدفى معقول بوده و تا موقعى كه به آن نرسيده است، از تعقيب آن باز نمىايستد. مشكلات و موانع روانى يا مادى، به اراده و عزم او لطمه نمىزند و از پيشرفتش جلوگيرى نمىكند.
در مسير زندگي و خودسازي بسياري از افراد، ناتوانايي ها و استعدادهاي فراواني را دارا هستند، به اين معنا كه مي خواهند كارهاي فراواني را انجام دهند، ولي عملا موفق نمي شود، اين موارد همگي معلول ضعف اراده است. در مقابل رمز موفقيت انسان هاي بزرگ، در تمام عرصه هاي زندگي در قوت اراده آنها نهفته است. هر كس به اندازه نيروي اراده اش پيشرفت مي كند و مي تواند در مسير تكامل و سعادت خود گام بردارد. انسان هاي با اراده هم در زندگي شخصي خود موفق عمل مي كنند و هم در جامعه به عنوان يك فرد تاثير گذار و موفق مطرح مي شوند.
شما مي خواهيد تحصيل كنيد، خانواده تشكيل بدهيد، ثروتمند شويد، به دستورات ديني عمل كنيد، عبادت كنيد، به مردم خدمت كنيد، خود را بسازيد و به كمال برسيد، تمام كارهاي مثبتي كه مي خواهيد انجام دهيد، به اراده قوي و آزاد و همچنين باور عميق و عشق و انگيزه قوي نياز دارد.
اكنون پس از اين مقدمه كوتاه، راهكارهاي تقويت اراده را به شما ارائه مي نماييم:
1. در اولين گام، براى رفع اضطراب و كسب روحيه قوى بايد هدف و يا اهداف دقيق و مشخص خود را از زندگى يا كارى كه مىخواهيد انجام دهيد، براى خويش ترسيم نماييد. طبيعى است اين هدف، بايد معقول، قابل دستيابى، بدون افراط و تفريط، مطابق توان و استعداد شما و واقع بينانه باشد؛ نه آن كه آرمانى و بلند پروازانه و خارج از توانايىهاى شما باشد. در اين صورت در صحنه عمل وقتى با مشكلات و سختىهاى طاقتفرسا و خارج از توان خود، رو به رو شويد و با شكستهاى احتمالى به هدف مورد نظر خود دست نيابيد؛ نااميد و دلسرد شده و از ادامه كار منصرف مىگرديد. هم چنين از انجام كارهاى ديگر منصرف مىشود. و خود را ناتوان وبى اراده تلقّى مىكند.
2. شما بايد توانايىها و استعدادهاى نهفته در وجود خويش را بشناسيد. همه ما در وجود خود از استعدادهايى برخورداريم، كافى است اين نيروها را بشناسيم و براى رسيدن به هدف، آنها را به كار گيريم.
3. بايد براى تمام كارها و فعاليتهاى شبانهروزى، برنامهاى مدوّن و منظم داشته باشيد. بدين منظور از جدولى استفاده كنيد كه در ستون افقى آن، ساعات شبانهروز و در ستون عمودى، ايام هفته را يادداشت كرده و تمام كارهاى روزانه را در آن درج كنيد (از خواب و استراحت تا عبادت، ورزش، مطالعه و...). هر فعاليتى را در زمان خاص خود در جدول بنويسيد و هيچ زمانى را بدون كار خالى نگذاريد. هر روز صبح با نگاهى به آن برنامه، به اجراى دقيق آن بپردازيد و شبها قبل از خوابيدن، آن را محاسبه و ارزيابى كنيد؛ شايسته است همچون يك محاسبهگر جدى و قاطع، فعاليتهاى روزانه و ميزان موفقيت خود در انجام دادن كارها را بررسى كنيد. در صورت موفقيت خود را تشويق كنيد و در صورت تخلّف از برنامه و سهلانگارى در اجرا، خود را تنبيه نماييد.
4. يكي از كارهاي اساسي براي تقويت اراده، تلقين جملاتي است كه به فرد نيرو و انرژي رواني مي دهد. يعني هر روز جملاتي كه انرژي مثبت دارند در ذهنتان مرور كنيد و حتي به زبان بياوريد. جملاتي مانند: « من اراده لازم براي انجام كارهايم را دارم» ، « هيچ چيز نمي تواند اراده ام را متزلزل كند» ، « اراده ام هر روز محكم تر مي شود» ، « بر من لازم است كه موفق شوم؛ زيرا موفقيت از آن نيرومندان است» و ... . همچنين در كارهاي سخت و دشوار هم تلقين را فراموش نكنيد.
5. براي تقويت اراده، بايد از پراكنده كاري و آشفتگي در كارهايتان پرهيز كنيد. كارهاي متنوع و مختلف علاوه بر اين كه انرِِژي شما را پراكنده مي سازند، موجب به هم ريختگي فكري هم مي شوند. پس بكوشيد به كارها و فعاليت هايتان تمركز و انسجام ببخشيد.
6. سعي كنيد كارهايي را كه بر عهده مي گيريد، ناتمام رها نكنيد و آن ها را تا رسيدن به نتيجه مطلوب ادامه دهيد. كارهاي نيمه تمام باعث مي شوند، فرد خودش را انساني بي اراده و يا داراي ضعف اراده تصور كند و ديگر قدرت برعهده گرفتن فعاليت ها و مسؤوليت هاي مختلف را نداشته باشد. قبل از انجام هر كاري كمي درباره آن كار و توانايي ها و استعدادهاي خودتان بيانديشيد و اگر توانايي اتمام آن كار را نداريد، از اول آن را بر عهده نگيريد.
7. هرگز در كارها نا اميد نشويد و تا جايي كه مي توانيد تلاش كنيد.
8. هر روز صبح حداقل بيست دقيقه، به طور مرتب و در ساعتي معين ورزش كنيد.
9. ترك گناه و مخالفت با وسوسه هاي شيطان، نقش بسيار مؤثري در تقويت اراده دارد. ويليام جيمز روان شناس معروف آمريكايي چنين مي گويد: « يك نه گفتن به يك عادت بد، موجب مي شود شخص براي مدتي تجديد قوا كند و بدين وسيله ضعف اراده خود را به تدريج برطرف سازد».
10. مقيد باشيد هر روز تعدادي معين از آيات قرآن را تلاوت كرده و ترجمه آنها را هم بخوانيد.
11. پس از تدبير و مشورت از عواقب تصميمهاي خود هراسناك نباشيد و به خدا توكل كنيد. همواره بر خدا توكل كرده و در تمام امور از او كمك بخواهيد.
12. باور كنيد همانند ديگر انسانها از توانمنديهاي بسيار برخورداريد و از ديگران كمتر نيستيد. فراموش نكنيد نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بيشتر است و نبايد خود را دست كم بگيرد. تصميم خوب در پرتو تكيه بر قوتها، جبران ضعفها و احساس توانمندي ها شكل مي گيرد.
13. هر كاري را آسان تلقي كنيد؛ زيرا در برابر اراده پولادين انسان همه سختيها آسان ميگردد. به استقبال كارهاي به ظاهر دشوار برويد و به خود تلقين كنيد ميتوانيد در اين امور درست تصميم بگيريد و افتخار موفقيت در انجام آنها را به دست آوريد.
14. مدتي برنامه ريزي و تصميمات خود را با فردي با تجربه مثل مشاور، در ميان بگذاريد و از وي بخواهيد مراقب باشد تا در شما دو دلي پيش نيايد. اجراي تصميماتتان را به تأخير نياندازيد.
15. اگر در انجام كارها و تصميماتتان سستي كرديد، خودتان را جريمه كنيد؛ مثلا براي مدتي خودتان را از كارهايي كه دوست داريد محروم كنيد كارهايي مثل تماشاي تلويزيون، استفاده از كامپيوتر و ... .
16. از خواب زياد، پرخوري و ديگر اسباب تنبلي و سستي اراده بپرهيزيد.
17. با كساني كه روحيه و اراده اي قوي دارند دوست شويد تا اراده شما نيز قوي گردد. شما بايد از چنين دوستاني الگو برداري كنيد.
18. تصميمات به جا و پر ارزش گذشتهخود را به ياد آوريد و توجّه كنيد كه چون گذشته براي انجام دادن كارهاي مهم آمادگي داريد.
19. با تصميمهاي آسان در كارهاي ساده، به تدريج خود باوري و توانمندي را در خويش پديد آوريد و راه را براي تصميم گيري در امور پيچيده و مشكل هموار سازيد. از شكست خوردن نهراسيد و بدانيد كه شكست ها پلي هستند به سوي موفقيت و كاميابي.
20. سرگذشت افراد سخت كوش و با اراده را مطالعه كنيد و از آنها درس بگيريد.
21. اگاهي خود از رفتارهاي خوب و بد تان را بالا ببريد. شما بايد هر روز كارهايتان را ارزيابي كنيد.
22. سحرگاهان يا صبح گاهان، هرگاه كه بيدار شديد بى درنگ برخيزيد و از رختخواب بيرون رويد. حتّى اگر خواب آلودگى مزاحمتان است، از اتاق بيرون رويد و قدرى نرمش كنيد تا خواب آلودگى از بين برود.
23. محيط زندگى و موقعيت كارى خود را تغيير دهيد و موانع بروز اراده و فعاليت را نابود سازيد، براى مثال در موقعيتى كه به سرزنش و متهم شدن به ناتوانى و ناپختگى مىانجامد، قرار نگيريد . براى تصميمگيرىها و اقدامات خويش امنيت روانى فراهم آوريد تا بتوانيد به آرامى در برابر ديگران يا همراه آنان ابراز وجود كنيد و برجستگى فكرى و فعاليت به جا را از طريق تصميم آشكار سازيد .
24. رضايتخداوند را ملاك هر رفتار و گفتار قرار دهيد و از تسليم شدن در برابر تمايلات پوچ و هواهاى نفسانى بپرهيزيد. اين تسليم شدنها اراده را ضعيف و متزلزل مىسازد. تقوا و رعايتحرمت دستورهاى پروردگار براى آرامش روانى و تقويت نفس و اراده بسيار سودمند است.
25. در صورت امكان، چند دقيقه قبل از اذان صبح از خواب بيدار شده، نماز شب بخوانيد و اگر در آن وقت بيدار نشديد، قضاى آن را به جا آوريد؛
26. با توسل و طلب ياري از معصومين (ع) از آنان بخواهيد تا توفيق تقويت اراده و ثبات قدم در اين مسير از جانب خداوند شامل حالتان شود. ائمه (ع) واسطان فيض و رحمت الهي اند و هر نعمت و خيري كه به ما ميرسد از جانب آنان مي باشد.
27. نماز خود را در اول وقت و حتي المقدور به جماعت بخوانيد.
28. گاهي روزه بگيريد. روزه گرفتن در تقويت اراده اخلاقي بسيار موثر است.
29. از سيستم مراقبه استفاده كنيد، يعني در طول روز مراقب نفس خويش باشيد و شب هنگام محاسبه كنيد تا ببينيد به وظايف و برنامه خويش عمل كرده ايد يا نه و در صورتي كه عمل نكرده باشيد خويش را مورد عتاب و تنبيه قرار دهيد.
