من یک اقلیت مذهبی هستم و برنامه ی شما را خیلی دوست دارم اما هر کارشناسی که راجع به زندگی پس از مرگ و معیار قبولی اعمال صحبت می کند من دچار اضطراب و تردید می شوم که اگر خدا بخواهد با این معیارها من را بسنجد من نمی دانم چه عاقبتی خواهم داشت و با خودم می گویم که ای کاش خدا من را خلق نکرده بود. وقتی شما می گویید که سبک شمردن نماز باعث بی ارزش شدن و سایر اعمال می شود من خیلی مضطرب می شوم زیرا در دین ما نماز واجب نیست و با نخوان نماز شخص فقط لذت صحبت کردن با خدا را از دست داده است . همین طور حجاب و گوش دادن به موسیقی و ... من ارتباط با نامحرم را در حدی که در اسلام گفته شده رعایت می کنم و چند بار تصمیم گرفتم که به این مجالس نروم ولی دیدم که منزوی می شوم . من حجاب را در حدعرف رعایت می کنم . مثلا شما می گویید که محبت اهل بیت مثل نخ اسکناس است ، وقتی من این حرفها را می شنوم احساس ناامیدی می کنم . لطف کنید معیار اعمال را در مورد اقلیت های مذهبی توضیح بدهید . 

پاسخ – ما در معارف دینی خودمان یک بحثی بنام مستضعف فکری داریم یعنی کسانی که به هر دلیلی حقیقت به آنها نرسیده است ،دسترسی نداشته اند وحجت بر آنها تمام نشده است ، اینها کسانی نیستند که کافر محسوب بشوند . در روایات ما تصریح شده است که این افراد نه بعنوان مومن محسوب می شوند زیرا ایمان به آن معنا نداشته اند و نه کافر محسوب می شوند زیرا آنها به حق پشت نکرده اند و با حق لجبازی نداشته اند . این افراد به تعبیر قرآن مستضعف فکری هستند و کارشان هم با خداست . و از برآیند آیات و روایات برمی آید که عفو خدا شامل حال اینها می شود منتها بشرطی که مستضعف باشند . اگر کسی احتمال می دهد که حقیقتی در جایی هست نباید از روبرو شدن با حقیقت وحشت داشته باشد. مثلا بترسد از اینکه منزوی بشود و نباید به قضیه این طور نگاه بکند . وقتی ما قبول کردیم که حقیقت بزرگی هست که این حقیقت مسیر زندگی دنیا و آخرت ما را تغییر می دهد و ابدیت ما را تضمین می کند ، در اینجا ما نباید از تحقیق کردن در مورد آن وحشت بکنیم . اگر این طور باشد کلمه ی مستضعف بر این انسان اطلاق نمی شود زیرا خودش دنبالش نرفته و خودش تقصیر داشته است . مستضعف کسی است که حق به او نرسیده است ولی اگر من خودم دست در گوشم بگذارم که حق به من نرسد ، من جزو مستضعف نیستم . هیچ انصاف منصفی با پیدا کردن حق مشکلی ندارد. انسان می تواند دنبال آن چیزی برود که که عقلش می گوید . اگر عقل برای شما چیزی را اثبات کرد و حجیت بر شما تمام شد ، پای آن بایستید و از تبعات آن نترسید بخصوص که ما امدادهای الهی را در پیش خواهیم داشت .
سوال – فشار قبر چیست ؟ آیا فشار قبر در مورد همه صدق می کند ؟
 پاسخ – فشار قبر یکی از مسلمات عقاید ماست و ما این قدر در این زمینه روایات داریم که تردید در آن نیست . فشار قبر الزاما به این معنا نیست که این فشاری بر روی قبر خاکی بیاید . در واقع فشار قبر گرفتاری ها ،سختی ها و عذاب هایی است که شخص در اوایل ورود به عالم برزخ بخاطر آلودگی ها و تعلقاتی که در دنیا داشته است دارد. مثلا شخص معتاد اگر مواد به او نرسد چه فشاری می بیند ؟ اعتیاد به چیزی دارد که در اختیارش نیست و درد می کشد . حالا اگر کسی به دنیا اعتیاد داشته است وقتی از دنیا می رود ، دنیا را به او نمی دهند ولی اعتیاد و تعلقات او سرجایش است . او را از محبوبش جدا کرده اند و به او نمی دهند ، در این صورت خیلی فشار می بیند و مدت فشار آن بستگی به قطع وابستگی دارد و از اینجا می فهمیم که فشارها با هم فرق دارد . اصل فشار هم برای افراد فرق می کند . فردی که تعلقاتش به دنیا بسیار کم است ، اصلا تعلقی به دنیا نداشته است و به دنیا دل نبسته است و با دنیای آخرت مانوس بوده است و علاقه اش به ائمه بوده است ، این فرد فشار قبر ندارد یا کمی دارد . پس عالم برزخ فشاری به کسی نمی آورد . این فشار ، انعکاس و پژواک دنیا است که در عالم برزخ به ما برمی گردد . آلودگی ها و تعلقات ما در دنیا تبدیل به فشار درعالم برزخ می شود. فیض کاشانی می گوید که تنگی یا وسعت قبر بسته به کوچکی با بزرگی روح ماست . روحی که در این دنیا کوچک است یعنی روحی که حسادت و کینه دارد و در همین دنیا هم با خودش درگیر است ، این فرد وقتی به عامل برزخ برود فشارهای خودش را منتقل می کند و فشار قبر او همین است ولی روحی که بزرگ است یعنی گذشت دارد و از کسی کینه ندارد و به دیگران اعتماد دارد ، این فرد در همین دنیا برایش بهشت است . یک دسته از روایات ما می گویند که همه فشار قبر دارند ولی یک دسته از روایات می گویند که همه فشار قبر ندارند . پیامبر می فرماید : هیچ مومنی نیست که فشار قبر نداشته باشد . وقتی دختر پیامبر رقیه که مظلومه ای بود از دنیا رفتد پیامبر برای او گریست وفرمود که خدایا این دختر در دنیا سختی زیاد دیده است او را بر من ببخش و فشاری بر او نباشد . روایت دیگری داریم که امام صادق (ع) فرمود : ما از فشار قبر به خدا پناه می بریم . خیلی کم هستند که فشار قبر نداشته باشند . روایت دیگری از امام صادق (ع) است که می فرماید : مومن فشار قبر ندارد . این روایت ها با هم تضاد دارند . و تضاد آنها این طور حل می شود که مومنین با هم اختلاف دارند . بعضی از مومنین تعلق خاطر به دنیا دارند و بعضی ها اصلا به دنیا تعلق ندارند که این افراد خیلی کم هستند . اگر کسی تعلقش به دنیا کم است فشار او مثل مادری است که سر بچه اش را فشار می دهد یعنی فشار قبر آنها خیلی کم است . کسانی که تعلق به دنیا زیاد داشته اند ، آنها طول می کشد تا اعتیادشان به دنیا کم بشود . پس فشار قبر یکی ارتباط مستقیم با دلبستگی به دنیا دارد که این خیلی مهم است و دیگری آلودگی های اخلاقی باعث عذاب های ما در قبر می شود. فشار قبر عذابها ، سختی ها و گرفتاری هایی است که بخشی از آن به آلودگی های اخلاقی و رفتاری و اعتقادی ماست ولی بخشی دیگر آن بخاطر انس به دنیا است و کنده شدن از دنیا برای او سختی دارد .
سوال – زمان فشار قبر چه موقعی است ؟
 پاسخ – به محض ورود به عالم برزخ ، فشار قبر شروع می شود. وقتی انسان با دنیای برزخ روبرو می شود فشارهایش شروع می شود. در داستان تشییع سعدمعاذ روایتی از پیامبر داریم که ایشان همان که هنوز بالای سر قبر او بودند ، فرمودند که فشار قبر او را گرفت .
سوال – کسانی که قبر ندارند یا در زلزله از بین می رود فشار قبرشان بچه صورت است ؟
 پاسخ – فشار قبر از مسلمات است و اینکه فشار قبر به چه صورت است و ... بکار ما نمی آید .مهم این است که ما چکار کنیم که این فشار قبر را نداشته باشیم یا کم داشته باشیم .
سوال – چه عواملی باعث فشار قبر می شود ؟
 پاسخ – بطور کلی فشار قبر ، سختی ها و عذاب ها نتیجه ی دلبستگی ، تلقات و آلودگی های ماست . اما در روایات بطور خاص روی چند چیز دست گذاشته شده است که باعث فشار قبر می شود و ازعوامل فشار قبر هستند . روایت داریم که یک سوم فشار قبر برای غیبت کردن است . متاسفانه چون غیبت کردن گناهی عادی شده است قبحش ریخته است و ما آنرا کوچک می شماریم . بدترین گناهان ،گناهانی هستند که به چشم نمی آیند . حضرت علی (ع ) می فرماید : بدترین گناه ، گناهی است که آنرا کوچک بشماریم . در جامعه ی ما روابط نامشروع داشتن گناه بزرگی محسوب می شود چون متداول نیست ولی با اینکه گناه غیبت شدیدتر از داشتن روابط نامشروع است چون متداول شده است قبح آن ریخته است . آقای ملکی تبریزی که اهل سیر و سلوک بود می فرمود که من در مجلسی بودم که در آن شبه ی غیبت بود و من چهل روز عقب افتادم . یکی دیگر از عواملی که در روایات آمده است این است که مردی بی جهت از زنش دوری بکند و وظایف شوهری را انجام ندهد یا زنی باشد که وظایف زناشویی را انجام ندهد . عوامل دیگر تند خویی و خشونت با خانواده است .
سوال – سوره طه آیات 52 تا 64 را توضیح بدهید .
پاسخ – در آیه ی 54 بعد زا اینکه خدا در آیه ی قبلی می فرماید که ما زمین را بگونه ای آماده کرده ایم که شما در آن زندگی بکنید نباتات و گیاهان را برای ارتزاق شما فراهم کردیم و خدا در این آیه می فرماید که هم خودتان بخورید و هم به چارپایان خودتان هم بدهید . اینها نشانه هایی برای صاحبان عقل است . یعنی این غذا خیلی چیز مهمی نیست چون هم شما بخورید وهم به چاریایان بدهید. این زندگی دنیایی به درد ما نمی خورد و ما باید به دنبال زندگی دیگری باشیم .
سوال – چه عواملی باعث افزایش فشار قبر می شود ؟
 پاسخ – یکی بحث غیبت است که در روایات از آن نام برده شده است و گفته شده که یک سوم فشار قبر بخاطر غیبت است . یکی دیگر از عوامل این است که زن یا شوهر بی جهت از همسرش کناره گیری بکند و وظایف مربوط به زناشویی انجام گرفته نشود . عامل دیگر فشار قبر بداخلاقی و تندی و خشونت نسبت به خانواده است . داستان تشییع سعدمعاذ معروف است که سعد معاذ از اصحاب با عظمت پیامبر بود که در جنگ های زیادی پیامبر را کمک می کرد . در جنگ بدر احد و خندق بود . در جنگ خندق یا احزاب او تیر خورد و مجروح شد . گاهی پیامبر از او پرستاری می کرد ولی حال او وخیم شد تا اینکه پیامبر برای او دعا کرد که خدایا سعد را بپذیر . او از دنیا رفت . پیامبر پابرهنه جلوی تابوت او را گرفت و ایشان فرمودند که هفتادهزار ملائکه در این تشییع حضور دارند . بعد خود پیامبر او را در قبر گذاشت و روی قبر را پوشاند . مادر سعد وقتی احترام پیامبر را نسبت به سعد دید ،گفت پسرم بهشت گوارای تو باد . پیامبر به مادر او گفت که دستور برای خدا ننویس . همین الان فشار قبری او را گرفت . حضرت فرمود : او یک بد اخلاقی با خانواده اش داشت . بداخلاقی زن نسبت به شوهر و شوهر نسبت به زن و هر دوی آنها نسبت به فرزندان . افرادی که در خانه با اذیت ، خشونت و فشار بر دیگران آنرا تنگ می کنند ، انعکاس این کار در عالم آخرت برای خودشان است . رجبعلی خیاط هنگام دفن خانم یکی از دوستانش به دوستش گفت : هنگامی که خانم شما مُرد، در ابتدا گفت خوب مُردَم که مُردَم ، چه شد ؟ اما الان یک سگ بزرگی را همراه او در قبر می گذارند و آن بخاطر این است که او اخلاق تندی داشت . این زن آنچنان ترسیده و نعره می کشد که مرا ببخشید. و از تو می خواهد که تو او را ببخشی . شوهر گفت که من از طرف خودم او را حلال کردم . بداخلاقی ها برای خودمان فشار ایجاد می کند . سعد معاذ با آن عظمت از فشار قبر بخاطر بد اخلاقی رهایی پیدا نکرد . مدت فشار قبر ممکن است که برای بعضی ها مدتها طول بکشد . در روایات داریم که این فشار برای مومنین کفاره ی گناهانشان است تا دلبستگی اش را به دنیا از دست بدهد یا اگرآلودگی داشته پاک بشود. این بستگی به تعلق و گناهان او دارد . پس این مدت بستگی به افراد دارد. عامل بعدی اسراف کردن نعمت های خداست . در روایت داریم که از ضایع کردن نعمت ، فشار قبر بوجود می آید . عامل دیگر فشار قبر سبک شمردن نماز است . سبک شمردن نماز از نماز نخواندن شروع می شود . کسی که نماز نمی خواند آنرا سبک شمرده و به آن اهانت کرده است . حالا ممکن است که فردی یکی در میان نماز می خواند و این هم بی اهمیتی به نماز است . بعضی ها به وقت نماز بی اعتنا هستند و آنرا جدی نمی گیرند . حتی کسانی که سعی نمی کنند که در نماز حضور قلب داشته باشند و حواس شان به نماز باشد جزو کسانی هستنتد که نماز را سبک می شمارند . البته مصداق مهم سبک شمردن نماز همان است که یکی درمیان نماز می خواند که گاهی در وقت می خواند و گاهی خارج از وقت می خواند . در جلد هشتاد و سه بحارالانوار حضرت زهرا از پدرش سوال کرد کسی که نماز را سبک می شمارد چه عقوبتی دارد ؟ پیامبر فرمودند که پانزده عقوبت شامل این فرد می شود . از این پانزده عقوبت شش تای آن در دنیا و سه تای آن را در عالم برزخ و سه تای آنرا در قیامت می بیند . از شش عقوبتی که فرد در دنیا می بیند یکی این است که عمرش بی برکت می شود ، نه خاصیتی برای خودش دارد و نه خاصیتی برای دیگران دارد . دیگر اینکه رزقش بی برکت می شود. چه بسا فرد خیلی برای کار بدود ولی کفاف زندگی اش در نمی آید. دیگر اینکه محو شدن سیما و چهره ی صالحین را از دست می دهد . دیگر اینکه اعمالش بی نتیجه می ماند . و در کارش گره افتاده است . دیگر اینکه دعای او قبول نمی شود و مشمول دعای صالحین هم نمی شود. کسی که به خدا بی اعتنایی می کند خدا هم به او بی اعتنا می شود. سه چیز هنگام مرگ یکی این است که مرگش با ذلت ،خواری ، گرسنگی و تشنگی خواهد بود . سه چیزی که در برزخ نصیب او خواهد شد یکی فشار قبر است ، ملکی او راعذاب می کند و قبر و منزل تاریکی خواهد داشت . سه چیزی که در قیامت نصیب او می شود این است که در محشر او را وارانه می کشند . دیگر اینکه از او محاسبه ی شدیدی می شود و دیگری اینکه خدا به او نگاه نمی کند و در قیامت این بالاترین غذاب است . عوامل دیگری که باعث فشار قبر می شود بی مبالاتی نسبت به نجاست است . در رویات داریم که یک سوم فشار قبر بخاطر اهمیت ندادن به نجاسات است . ما نمی خواهیم بگوییم که شما دچار افراط و وسواس بشوید. اما از آن طرف هم تفریط نکنیم و به نجاسات ظاهری مثل خون و ادرار و چه به نجاسات باطنی مثل کسی که جنابت دارد و باید غسل بکند حتی اگر ظاهر را هم تمیز بکند باز باید با غسل درونش را هم پاکیزه بکند .
سوال – آیا می شود کاری بکنیم که فشار قبر از ما برداشته بشود یا کم بشود ؟
 پاسخ – در روایات ما از چندین عامل صحبت شده است . بعضی از این عوامل را ما در بحث رفع وحشت قبر گفته ایم .مثل صدقه ی شب اول قبر ، نماز لیلة الدفن و قرآن خواندن بخصوص سوره ی ساسین و ملک . اگر کسی هر شب قبل از خواب سوره تکاثر را بخواند ذاب قبر برداشته می شود ، مداومت بر خواندن سوره ی زخرف باعث می شود که عذاب قبر برداشته بشود . عامل دیگر جریرتین است که همراه مرده گذاشته می شود که عذاب قبر را کم می کند . عامل دیگر اینکه اگر کسی بین ظهر پنجشنبه تا ظهر جمعه از دنیا برود عذاب قبر او برداشته می شود . زمان مردن دست ما نیست . اموری که رفع فشار قبر می کند تفضلات الهی است و اعمال آن فردی که از دنیا رفته نیست . قرآن خواندن یا جریرتین همراه مرده گذاشتن ،دست فرد مرده انیست و همه ی اینها تفضل الهی است و چون خدا بنایش بر رحمت است . آب پاشیدن بر روی قبر میت مخصوصا وقتی او را قبر می کنند و تا وقتی تازه باشد عذاب از او برداشته می شود و دفن کردن در نجف همین طور است . اینها دست میت نبوده است ولی خیرش به مرده می رسد . تفضلات الهی حکیمانه است. خدا کسی را غیر حکیمانه مورد رحمت قرار نمی دهد که شب جمعه از دنیا برود . خدا کسی را مورد رحمت قرار می دهد که یک صلاحیت حداقلی از رحمت خدا را داشته باشد . سعدمعاذ با اینکه پیامبر او را تشییع کرد و آب هم روی قبرش پاشیدند ولی باز بخاطر اخلاق بدش عذاب قبر داشت .هارون الرشید در مشهد کنار امام رضا (ع) دفن است ولی این از او دفع عذاب نمی کند. پس برای جذب رحمت باید یک صلاحیت حداقلی باشد . صلاحیت حداقلی یعنی اینکه حق الناس برگردنش نباشد . اگر کسی این را مراعات کرده است و کمی حق الناس برگردنش هست اینها می تواند به او کمک کند. پس حق الناس عمده به گردن نداشتن شرط است . یکی دیگر از عوامل که باعث کم شدن فشار قبر می شود خواندن نماز شب است . امام رضا (ع) فرمود که اگر کسی نماز شب بخواند از عذاب قبر نجات پیدا می کند ،عمرش طولانی می شود و روزی اش زیاد می شود . مرحوم بحرالعلوم که به تعبیری از رفقای امام زمان (ع)بود ، چند روزی به کلاس درس نیامد و شاگردان از او پرسیدند که چرا درس را تعطیل کردید؟ ایشان فرمودند که چند شب قبل من نیمه شب بیرون آمدم و دیدم که چراغ خانه هایتان خاموش است و صدای گریه و مناجات از خانه های تان نمی آید ،من برای چه کسی درس بدهم ؟ کسانی که اهل نماز شب نیستند علم به چه دردشان می خورد. بزرگان می گفتند که اگر کسی به جایی رسید با درک شب و سحر رسید . در این ماه که بستر نماز شب فراهم است آنرا غنیمت بشماریم .